Πορτογαλία: Ευελιξία αλλά και... συνταγματικό φρένο

Από τα μέσα του 2008 έως και τις αρχές του 2013 η Πορτογαλία έχασε 767.000 θέσεις εργασίας και είδε το ποσοστό της ανεργίας να ενισχύεται από το 8,6% στο 17,3%. Η κατάσταση ήταν λιγότερο δραματική σε σχέση με την Ελλάδα και την Ισπανία, αλλά σε κάθε περίπτωση απαιτούσε δράση. Οι πρώτες κινήσεις για ελαστι- κοποίηση του εργασιακών σχέσεων έγιναν ήδη από το 2011 από την κυβέρνηση του Ζοζέ Σόκρατες και ολοκληρώθηκαν το 2015. Η Λισαβόνα μείωσε αισθητά τις αποζημιώσεις των απολύσεων για τις νέες προσλήψεις (αφήνοντας ως έχει το πλαίσιο για όσους εργάζονταν ήδη). Ταυτόχρονα σε μία προσπάθεια να περιορίσει την τά- ση των εργοδοτών να στρέφονται σε προσλήψεις προσωρινής απασχόλησης όρισε ανώτερα επίπεδα αποζημίωσης για τις συμβάσεις ορισμένου από ό,τι για εκείνες του αορίστου. Για την ίδια περίοδο εργασίας ένας μόνιμος λαμβάνει μικρότερη αποζημίωση από ό,τι ένας ορισμένου χρόνου. Υπήρξαν επίσης προσπάθειες να διευρυνθεί η γκάμα των παραγόντων που δικαιολογούν την απόλυση, με προσθήκη κριτηρίων όπως η «αδυναμία προσαρμογής χωρίς αλλαγή της φύσης της εργασίας» ή η χαμηλή απόδοση των εργαζομένων, αλλά το Συνταγματικό Δικαστήριο έβαλε φρένο. Όσον αφορά τα επιδόματα ανεργίας, η μεταρρύθμιση διεύρυ- νε το δίχτυ ασφαλείας, ώστε να συμπεριλάβει περισσότερους, αλλά περιόρισε τη μέγιστη διάρκεια χορήγησης. Επιπλέον προωθήθηκαν μία σειρά από προγράμματα κατάρτισης και επιδότησης προσλήψεων ανέργων. Σήμερα το ποσοστό ανεργίας στη χώρα έχει υποχωρήσει στο 8,8%, πολύ κοντά δηλαδή στα προ κρίσεως επίπεδα. Το ποσοστό της προσωρινής απασχόλησης, αν και έχει μειωθεί ελαφρά τα τελευταία χρόνια, παραμένει το τρίτο υψηλότερο στην Ε.Ε. (22,3%). Το ποσοστό μερικής απασχόλησης (part time) από την άλλη είναι χαμηλότερο του 10% και ένα από τα μικρότερα στην ένωση.