Αμυντικά τείχη έναντι της κρίσης «κτίζει» ο κλάδος δομικών υλικών

Ανοδικά η παραγωγή στο 11μηνο του 2016 - Στροφή σε εξαγωγές και αναδυόμενες αγορές

Με εξαίρεση το έτοιμο σκυρόδεμα και τα αδρανή υλικά που από το 2014 εμφάνισαν ήπια ανάκαμψη λόγω της επανεκκίνησης της κατασκευής των μεγάλων οδικών αξόνων, οι υπόλοιπες κατηγορίες του κλάδου των δομικών υλικών (δομικά πλέγματα, ασβέστης, κονιάματα, γύψος, σκυρόδεμα, πλακίδια, γυψοσανίδες, μονωτικά κ.λπ.) ακολούθησαν την πτωτική πορεία της κατασκευαστικής δραστηριότητας και της οικοδομής, σύμφωνα με μελέτη της Infobank Hellastat.

Στο πλαίσιο αυτό, οι επιβαρυμένες, από την πτώση της οικοδόμησης και την έλλειψη εξωτερικής χρηματοδότησης, επιχειρήσεις ακολούθησαν την τακτική της μείωσης του κόστους παραγωγής, της αναδιοργάνωσης των εργασιών τους και της επέκτασης της γκάμας των προϊόντων. Στη στρατηγική αυτή εντάσσεται και ο προσανατολισμός ορισμένων επιχειρήσεων για μεταφορά των εργοστασίων τους στη Βουλγαρία, με απώτερο σκοπό την επίτευξη χαμηλότερου εργατικού κόστους και φορολογικής επιβάρυνσης. Επίσης, η χαμηλή ρευστότητα στην εγχώρια αγορά άνοιξε τον δρόμο στις μεγαλύτερες εταιρείες για ενίσχυση των εξαγωγικών τους δραστηριοτήτων σε αναπτυσσόμενες αγορές (π.χ. Ασία, Ανατολική Ευρώπη), όπου οι προοπτικές είναι ευνοϊκότερες. Μικρή αχτίδα φωτός στον κλάδο αποτέλεσε η αύξηση της παραγωγής όπως δείχνουν τα στοιχεία στο 11μηνο του 2016, ενώ σημαντική παρουσία διεθνώς καταγράφουν τα ελληνικά μάρμαρα προς όφελος των εγχώριων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη αγορά.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης, το 9μηνο του 2016 η συνολική οικοδομική δραστηριότητα (αρ. αδειών) κινήθηκε στο 7% φτάνοντας τις 9.045 άδειες, με το απόθεμα αδιάθετων ακινήτων να μην περιορίζεται ιδιαίτερα. Παράλληλα οι επενδύσεις σε κατοικίες με στοιχεία του α’ εξαμήνου 2016 διαμορφώθηκαν στο -20,4% και από την αρχή της κρίσης προκύπτει σωρευτική κάμψη της τάξης του 94%. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να ανακοπεί μετά το 2012 η άνοδος των τιμών των υλικών που χρησιμοποιούνται στις οικοδομές, όπως εκφράζεται με τον σχετικό δείκτη κόστους της ΕΛΣΤΑΤ. Έτσι, τα τελευταία χρόνια οι τιμές εμφάνισαν υποχώρηση, η οποία διαμορφώθηκε σε 2% το 2015 και 1,9% τους πρώτους 11 μήνες του 2016. Ενδεικτικά, το διάστημα Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2016 οι τιμές των υλικών ύδρευσης και θέρμανσης υποχώρησαν κατά 2,8%, των μεταλλικών υλικών κατά 2,5%, των ηλεκτρολογικών υλικών κατά 2,5%, των κονιαμάτων και έτοιμου σκυροδέματος κατά 2%, των πλακιδίων κατά 1,8%, των προϊόντων ξύλου κατά 1,4% κ.λπ.

Πορεία παραγωγής

Αναφορικά με την παραγωγή στις επιμέρους αγορές δομικών υλικών, το 2015 αυξήθηκε κατά 24,3% η παραγωγή μη πυρίμαχων κεραμικών οικοδομικών τούβλων και παρόμοιων ειδών, κεραμιδιών για στέγες και άλλων κεραμικών κατασκευαστικών ειδών, των κονιοποιημένων κονιαμάτων κατά 9%, των προϊόντων μαρμάρου και γρανίτη κατά 5,4% και των τσιμέντων και οπτόλινθων κλίνκερ - ημιυαλοποιημένων σκωριών κατά 2,8%. Αντιθέτως, μείωση παρατηρήθηκε στις κατηγορίες προκατασκευασμένων κτηρίων από σκυρόδεμα και προκατασκευασμένων δομικών στοιχείων από τσιμέντο, σκυρόδεμα ή τεχνητό λίθο κατά 19,2% και έτοιμου σκυροδέματος κατά 15,5%. Κατά τη διάρκεια των πρώτων 11 μηνών του 2016 ο δείκτης παραγωγής του κλάδου εμφάνισε διψήφια αύξηση της τάξης του 15,5% έναντι του αντίστοιχου διαστήματος του 2015. Ιδιαίτερα υψηλοί ρυθμοί ανόδου επικράτησαν κατά τη διάρκεια Ιουλίου - Οκτωβρίου. Αναφορικά με τις επιμέρους κατηγορίες δομικών υλικών, κατά το εν λόγω διάστημα, επηρεάστηκαν θετικά οι τομείς του τσιμέντου, όπου παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση 24% και στη συνέχεια του έτοιμου σκυροδέματος και των κονιαμάτων με 15,5% και 12,4% αντίστοιχα. Αντιθέτως, πτώση καταγράφηκε στην επεξεργασία μαρμάρου και γρανίτη (-5%) και στα τούβλα, πλακίδια κ.λπ. (-2,3%), ενώ η αντίστοιχη επίδοση των δομικών προϊόντων από σκυρόδεμα παρέμεινε σταθερή. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τους πρώτους 10 μήνες τα έσοδα των παραγωγικών επιχειρήσεων δομικών υλικών να επανέλθουν σε ανοδική τροχιά, έχοντας αυξηθεί κατά 7% έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2015, καθώς ο συνολικός όγκος παραγωγής ενισχύθηκε εκ νέου. Η μεταβολή αυτή προήλθε από την αύξηση των πωλήσεων στην εγχώρια αγορά κατά 6,6%, αλλά και την ενίσχυση των εξαγωγών κατά 7,8%.

Στον τομέα του τσιμέντου το πρώτο εξάμηνο του 2016 η παραγωγή κατέγραψε σημαντική ενίσχυση της τάξης του 19,3%, στους 3,1 εκατ. τόνους. Το μεγαλύτερο μέρος του παραχθέντος όγκου εξακολούθησε να διοχετεύεται στο εξωτερικό, γεγονός που αντιστάθμισε σε έναν βαθμό τις αρνητικές επιπτώσεις από την εγχώρια αγορά. Στα μάρμαρα κατά τη διάρκεια της τελευταίας εξαετίας 2009-2015 ο όγκος εξόρυξης ενισχύθηκε σημαντικά κατά 30%, ή κατά 350.000 τόνους, ενώ ακόμα μεγαλύτερη ήταν η αύξηση μαρμάρινων όγκων, στο 61%, μεταβολή που μεταφράζεται σε επιπλέον 290.000 τόνους. Ωστόσο, το 75% και πλέον της παραγωγής κατευθύνεται στις αγορές του εξωτερικού, με την Κίνα να αποτελεί τον κυριότερο εξαγωγικό προορισμό. Ο τομέας της παραγωγής δομικών κεραμικών, ο οποίος περιλαμβάνει και τις εταιρείες τούβλων, κεραμιδιών, πλακιδίων κ.λπ., τους πρώτους 11 μήνες του 2016 στο σύνολό του σημείωσε μικρή άνοδο κατά 2,3% σε ετήσια βάση.

Ποιες είναι οι προοπτικές

Όπως επισημαίνουν οι αναλυτές της Infobank Hellastat, ο κλάδος των δομικών υλικών χαρακτηρίζεται ως κλάδος Πολύ Υψηλού Πιστωτικού Κινδύνου, με τον κίνδυνο το 2016 να παραμένει σταθερός σε σχέση με το 2015. Από το σύνολο των εταιρειών που αξιολογήθηκαν παρατηρείται ότι το 2016 σε σχέση με το 2015 το 75% των εταιρειών του κλάδου παρέμειναν στην ίδια κατηγορία κινδύνου, ενώ το 13,9% βελτίωσε την αξιολόγησή του παρουσιάζοντας χαμηλότερο πιστωτικό κίνδυνο. Τα αντίστοιχα ποσοστά για το σύνολο των επιχειρήσεων είναι 74,3% και 14,1%. Το 11,1% των εταιρειών του κλάδου υποβαθμίστηκε (μετακινήθηκε σε μεγαλύτερη κατηγορία πιστωτικού κινδύνου), διαμορφώνοντας την αναλογία Αναβαθμίσεων / Υποβαθμίσεων στο 1,3, δείκτης ελαφρώς υψηλότερος σε σχέση με το σύνολο των επιχειρήσεων (1,2). Επίσης, ο κλάδος έχει μεγαλύτερο ποσοστό επιχειρήσεων που βρίσκονται στην υψηλότερη κατηγορία (Πολύ Υψηλός Κίνδυνος) σε σχέση με το σύνολο των επιχειρήσεων (38% έναντι 34%). Ενδεικτικά αναφέρεται πως για τον κλάδο των δομικών υλικών το 62,8% των εταιρειών με Υψηλό Κίνδυνο το 2015 παρέμειναν στην ίδια κατηγορία το 2016, το 14% υποβαθμίστηκε και χαρακτηρίζεται πλέον ως Πολύ Υψηλού Κινδύνου και το 23,3% των εταιρειών αναβαθμίστηκε σε χαμηλότερη κατηγορία. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την επαναφορά των κλάδων που σχετίζονται με την οικοδομή και τις κατασκευές σε τροχιά ανάπτυξης αποτελεί η ανάκαμψη της οικοδομικής δραστηριότητας και οι δημόσιες επενδύσεις σε έργα υποδομής, τομείς που την τελευταία δεκαετία υπέστησαν σημαντικές απώλειες.

[SID:11312971]