Www.naftemporiki.gr
Τον Φεβρουάριο του 2017 έγραψα ένα αισιόδοξο σχόλιο με τίτλο «Εκπληκτική Αντίσταση της Παγκόσμιας Οικονομίας». Το κείμενο αυτό έπιασε εξαπίνης όσους έβλεπαν μόνο ζοφερές προοπτικές για τις χώρες της Δύσης, όχι μόνο για τις ΗΠΑ. Σήμερα, έναν χρόνο αργότερα, η τριακονταετής εμπειρία μου στις διεθνείς χρηματοοικονομικές αγορές με κάνει να πιστεύω ότι η οικονομική κατάσταση δεν είναι και τόσο απλή.
Στη θετική πλευρά, οι έξι δείκτες του κύκλου της οικονομίας που εξέτασα πέρυσι τον Φεβρουάριο παραμένουν ισχυροί και ορισμένοι μάλιστα έχουν ενισχυθεί περαιτέρω. Ένας βασικός δείκτης είναι τα μηνιαία εμπορικά στατιστικά στοιχεία της Ν. Κορέας. Οι εξαγωγές της χώρας αυξήθηκαν 15,8% το 2017, γνωρίζοντας τη μεγαλύτερη αύξηση από το 1956, οπότε και άρχισαν να δημοσιοποιούνται αυτά τα στοιχεία. Πολύ περισσότερο, η αύξηση των εξαγωγών σημειώθηκε παρά το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απείλησε ότι θα αποσυρθεί από τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου ΗΠΑ - Κορέας και πυροδότησε ένταση με τη Β. Κορέα - πρόκειται για μια ηχηρή απάντηση σε αυτούς που είχαν προβλέψει εξασθένηση του παγκόσμιου εμπορίου.
Όπως υποψιάστηκα πριν από έναν χρόνο, η εξασθένηση του παγκόσμιου εμπορίου τα τελευταία έτη πιθανόν να απορρέει από την κρίση του ευρώ και την πτώση των τιμών εμπορευμάτων, όμως τελικά αποδείχθηκε προσωρινή. Τώρα, που αυτά τα δύο γεγονότα έχουν παρέλθει, το παγκόσμιο εμπόριο φαίνεται να έχει ανακάμψει.
Φυσικά, πολλά θα εξαρτηθούν από το εάν καταφέρει να διατηρηθεί αυτή η κεκτημένη ταχύτητα στην αύξηση του εμπορίου. Παρότι οι επιδόσεις της Ν. Κορέας στο εμπόριο ήταν εντυπωσιακές τον Δεκέμβριο, ήταν ελαφρώς κατώτερες των προσδοκιών. Θα πρέπει να περιμένουμε και να δούμε εάν θα παραμείνουν ισχυρές το 2018.
Ακόμη ένας σημαντικός κυκλικός δείκτης αποτυπώνεται στα μηνιαία στοιχεία για το PMI για τον κλάδο μεταποίησης και υπηρεσιών, που περιλαμβάνει και άλλους επιμέρους δείκτες για αποθέματα και πωλήσεις. Εδώ, τα νέα είναι αξιοσημείωτα: τα στοιχεία του PMI σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο είναι τα καλύτερα που έχουν καταγραφεί εδώ και χρόνια.
Σε αυτές τις χώρες συμπεριλαμβάνονται οι ΗΠΑ, όπου διαπίστωσα ότι ο δείκτης μεταποίησης του ISM είναι σταθερά ακριβής και ενδεικτικός της εκάστοτε πραγματικότητας. Συμπεριλαμβάνεται και η Ευρωζώνη, όπου οι δείκτες για το PMI εκτινάχθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα από πριν από το 2000.
Ακόμη και τα μηνιαία στοιχεία για το PMI στη Βρετανία δείχνουν κεκτημένη ταχύτητα, αν και όχι στον βαθμό που παρατηρείται σε άλλες δυτικές χώρες, κυρίως λόγω του αντίκτυπου από το Brexit. Εάν το παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον συνεχίσει να βελτιώνεται, η Βρετανία πιθανόν να αναπληρώσει τα κενά κατά τη διάρκεια του χρόνου που χρειάζεται για την έξοδο από την Ε.Ε., παρά τις επιπτώσεις του Brexit στην ανάπτυξη.
Θετικοί φαίνονται επίσης και βασικοί δείκτες για την Κίνα, ειδικά όσον αφορά τις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης στις υπηρεσίες και στην εγχώρια κατανάλωση. Συνεχίζω να πιστεύω ότι αυτοί οι δύο παράγοντες θα αποδειχθούν εξαιρετικά σημαντικοί όχι μόνο για την Κίνα αλλά και για τον υπόλοιπο κόσμο. Πολλές χώρες θέλουν να εξάγουν πολύ περισσότερα από τα εμπορεύματα και τα μεταποιητικά αγαθά που εξάγουν ήδη στην Κίνα και οι εταιρείες ανά τον κόσμο προσπαθούν να εξασφαλίσουν πρόσβαση στη μαζική εσωτερική αγορά της. Παρότι πολλές από τις ανησυχίες που αναφέρονταν συχνά το 2017 αποδείχθηκαν αβάσιμες, αυτό δεν σημαίνει ότι οι οικονομικοί κίνδυνοι έχουν εξαφανιστεί. Πιστεύω εδώ και καιρό ότι, τουλάχιστον για τους επενδυτές στις χρηματοοικονομικές αγορές, είναι καλύτερο όλοι να ανησυχούμε για τα πάντα, παρά μία μικρή μειονότητα να ανησυχεί για λογαριασμό όλων των άλλων.
!Γενικά, οι προβλέψεις που κάνουν λόγο για αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ 4% ή και περισσότερο το 2018 φαίνονται αξιόπιστες. Δεν θα ξαφνιαζόμουν εάν έβλεπα αυτούς που κάνουν προβλέψεις με βάση τις πωλήσεις να αναθεωρούν ανοδικά τα στοιχεία τους ακόμη περισσότερο τους επόμενους δύο μήνες. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) θα το κάνει σίγουρα στην ετήσια εαρινή του σύνοδο, εάν όχι νωρίτερα.
Συνεπώς, τι είναι αυτό που δεν μας αρέσει στην παγκόσμια εικόνα της οικονομίας για το 2018; Ως βετεράνος των χρηματοοικονομικών αγορών, είμαι συνήθως επιφυλακτικός στο να συναινώ απόλυτα. Παρότι πολλές από τις ανησυχίες που αναφέρονταν συχνά το 2017 αποδείχθηκαν αβάσιμες, αυτό δεν σημαίνει ότι οι οικονομικοί κίνδυνοι έχουν εξαφανιστεί.
Σε αντίθεση με έναν χρόνο πριν, ο κόσμος γνωρίζει ολοένα και περισσότερο ότι η παγκόσμια οικονομία είναι ισχυρότερη απ’ ό,τι είχε πιστέψει. Εάν όμως η ανάπτυξη συνεχίσει να επιταχύνεται, η Φέντεραλ Ριζέρβ ενδεχομένως να προχωρήσει σε περισσότερες επιτοκιακές αυξήσεις από αυτές που περιμένει η αγορά. Και οι υπόλοιπες μεγάλες κεντρικές τράπεζες, ειδικά της Κίνας, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας, ενδεχομένως να αντιστρέψουν τις υπερβολικά χαλαρές νομισματικές πολιτικές τους.
Σίγουρα, εάν η παγκόσμια οικονομία επιστρέψει σε σχετικά υψηλή και σταθερή ανάπτυξη, η πιο αυστηρή νομισματική πολιτική δεν θα προκαλέσει ζημιές - και ίσως να είναι και λιγότερο επιζήμια απ’ ό,τι αναμένεται εάν υπάρχουν ισχυρότερες ενδείξεις πληθωρισμού. Ωστόσο, οι κορυφαίες οικονομίες του πλανήτη γνώρισαν αξιοσημείωτα γενναιόδωρες νομισματικές πολιτικές για μία δεκαετία - και για πολύ περισσότερο στην περίπτωση της Ιαπωνίας. Στο τέλος της ημέρας λοιπόν, κανένας δεν γνωρίζει ουσιαστικά ποιες θα είναι οι επιπτώσεις από τις επιτοκιακές αυξήσεις.
Κατά την άποψή μου, ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας θα επιταχυνθεί σε αρκετές χώρες, οι οποίες θα μπορέσουν να δικαιολογήσουν τις προσαρμογές της νομισματικής πολιτικής και θα καταστήσουν τις επιτοκιακές αυξήσεις περισσότερο ανεκτές. Αυτό όμως είναι απλώς μία διαίσθηση, με βάση την ανάλυση στοιχείων για τους μισθούς και την παραγωγικότητα σε Βρετανία και ΗΠΑ, μεταξύ άλλων χωρών.
Μία ακόμη ανησυχία είναι ότι, ενώ δεν έχουμε διανύσει ολόκληρο τον οικονομικό κύκλο, το παγκόσμιο κλίμα έχει μετατοπιστεί από τον φόβο των πολιτικών κινδύνων στη λήθη, παρότι πολλοί από αυτούς τους κινδύνους εξακολουθούν να υπάρχουν. Mία πιθανή κρίση από την κακή πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή ή στην Κορεατική Χερσόνησο δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Ούτε και οι μακροπρόθεσμες προκλήσεις που εξακολουθούν να υπάρχουν στην Ευρώπη. Πιστεύω εδώ και καιρό ότι, τουλάχιστον για τους επενδυτές στις χρηματοοικονομικές αγορές, είναι καλύτερο όλοι να ανησυχούμε για τα πάντα, παρά μία μικρή μειονότητα να ανησυχεί για λογαριασμό όλων των άλλων.
Επιπλέον και αυτό είναι το πιο σημαντικό, όσο οι χρηματοοικονομικές συνθήκες δεν γίνονται υπερβολικά αυστηρές, ως αποτέλεσμα της ισχυροποίησης του οικονομικού κύκλου, οι επιδόσεις της παγκόσμιας οικονομίας για το υπόλοιπο της τρέχουσας δεκαετίας θα καθίστανται πολύ πιο ισχυρές απ’ όσο είχαμε φανταστεί πριν από μερικά χρόνια. [SID:11610620]
Copyright: Project Syndicate, 2018
www.project-syndicate.org