Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
του 2000, όταν η κυβέρνηση του Μπουτάν το 2001 αντικατέστησε το ΑΕΠ με τον Δείκτη Ακαθάριστης Εθνικής Ευτυχίας (ΑΕΕ). Το 2008, επίσης, ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί δημιούργησε μία επιτροπή, υπό την προεδρία δύο κατόχων Νομπέλ Οικονομίας, η οποία κάλεσε σε παγκόσμια προσπάθεια για ανάπτυξη οικονομικών εργαλείων μέτρησης της ευτυχίας. Αν και η επιτροπή αυτή είχε κατηγορηθεί από τους Αμερικανούς συντηρητικούς ως μια «αριστερή προσπάθεια πλήρους εκσοσιαλισμού της ήδη άκαμπτης γαλλικής οικονομίας», εντούτοις τα πορίσματά της έλαβε σε κάποιον βαθμό υπ’ όψιν του ο Βρετανός συντηρητικός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον. Έτσι, η κυβέρνησή του είχε εισαγάγει στις βρετανικές στατιστικές «δείκτες καταμέτρησης της ευημερίας», οι οποίοι, όπως αναφέρει η μη κυβερνητική οργάνωση Ανοικτή Δημοκρατία (Open Democracy), λαμβάνονται όλο και σοβαρότερα υπ’ όψιν στις διάφορες οικονομικές και κοινωνικές αποφάσεις.
Από καιρό, λοιπόν, οι ασχολούμενοι επιστημονικά με το πεδίο αυτό έχουν κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένοι, καθ’ όσον το ενδιαφέρον τους για το ζήτημα της ευτυχίας στην οικονομία και πέραν αυτής διαμορφώνει νέους, πολύ εκτενέστερους ορίζοντες στην επιστημονική έρευνα. Όχι, όμως, χωρίς να εγείρει και αναπάντητα για την ώρα ερωτήματα, με πολιτικό περιεχόμενο. Κατά τη γνώμη μας δε, το σημαντικότερο από αυτά έγκειται αφ’ ενός στον καταλληλότερο για την πολιτική ορισμό της ευτυχίας, και αφ’ ετέρου στο πώς ο ορισμός αυτός αλλάζει ανάλογα με τις διαφορετικές κοινωνικές συνθήκες στις διάφορες χώρες του κόσμου.
Στις νέες συνθήκες, ορισμένες κοινωνίες μοιάζουν έτοιμες να εντάξουν την ευτυχία στους πολιτικούς τους στόχους με την έννοια της καθημερινής ικανοποίησης. Άλλες, όπως των ΗΠΑ (στη Διακήρυξη Ανεξαρτησίας των οποίων καταγράφεται το δικαίωμα στην «επιδίωξη της ευτυχίας»), που παραδοσιακά δίνουν έμφαση στην ύπαρξη ίσων ευκαιριών και όχι τόσο ίσων αποτελεσμάτων, μάλλον θα επέλεγαν μια πιο «αριστοτελική» αντίληψη για την ευτυχία. Αλλά η υπόσχεση προς τους πολίτες ότι θα είναι ευτυχείς υπό την έννοια της ικανότητας να ζουν μια ζωή με πληρότητα, προϋποθέτει να έχουν οι πολίτες τα εργαλεία και τις δομές που να τους το επιτρέπουν.
Τελικά, η ευτυχία είναι ένα πολύ πιο περίπλοκο μέγεθος από το εισόδημα. Αλλά είναι και το πιο φιλόδοξο πολιτικά. Το γεγονός και μόνον ότι έχει τεθεί στο τραπέζι των συζητήσεων, αποδεικνύει πόσο σημαντική αλλαγή υποδείγματος ζούμε. [SID:11821459] Τα «οικονομικά της ευτυχίας» είναι νέα μόδα, ή μία ανατρεπτική μέθοδος προσέγγισης της οικονομίας στα προχωρημένα στάδιά της;