Η ώρα τωναποφάσεων
Ητραγωδία στην Ανατολική Αττική επανέφερε με τον πιο απροσδόκητο και ορμητικό τρόπο στην πολιτική κονίστρα το ζήτημα της ανάληψης των πολιτικών ευθυνών.
Πολιτικοί, δημοσιολογούντες, αλλά και απλοί πολίτες -με διαφορετικά κίνητρα και ένταση ο καθένας- καλούν την κυβέρνηση να αναλάβει την ευθύνη. «Ούτε μια συγγνώμη, ούτε μια παραδοχή λάθους, ούτε μια παραίτηση» είναι η μόνιμη επωδός που δείχνει να μετατρέπεται συν τω χρόνω σε κραυγή.
Στη γενική αυτή απαίτηση αντέδρασε χθες ο πρωθυπουργός αναγνωρίζοντας δημοσίως ότι έσφαλε. «Δεν κάναμε ό,τι έπρεπε» είπε αποδεχόμενος τις προσωπικές ευθύνες του. Πρόκειται για τη δεύτερη δημόσια δήλωση αυτοκριτικής του κ. Τσίπρα στην πρωθυπουργική θητεία του μετά τη διάσημη παραδοχή για τις «αυταπάτες» που έλιωσαν σε μια άλλη κλίβανο, εκείνη της διαπραγμάτευσης.
Δις παραδοχή σφάλματος από κυβερνήτη είναι κάτι μάλλον ασυνήθιστο για τα πολιτικά ήθη της χώρας. Θυμόμαστε, βέβαια, το περίφημο «mea culpa» του Ανδρέα Παπανδρέου το 1988, καθώς και τη δήλωση του Κώστα Καραμανλή το 2008 ότι υποτίμησε την υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου. Αποτελούν, όμως, φωτεινές εξαιρέσεις σε μια χώρα όπου οι πολιτικοί μάχονται για την υστεροφημία τους με απατηλό σύμμαχο τον ισχυρισμό περί αλάθητου. Μακριά δηλαδή από την πολιτική ευθύνη…
Αρκεί όμως η παραδοχή του σφάλματος από τον Αλέξη Τσίπρα ή απαιτείται να «θυσιάσει» και κάποιο στέλεχος στον βωμό της πολιτικής ευθύνης; Αυτό που ζητούν δηλαδή όχι μόνον οι ιεροεξεταστές της αντιπολίτευσης, αλλά και σημαντική μερίδα της κοινής γνώμης. Ακόμη και πολιτικοί φίλοι του πρωθυπουργού.
Η παράδοξη απάντηση είναι ότι δεν χρειάζεται μεν κάποια παραίτηση, αλλά επιβάλλεται να γίνει. Σε όρους πολιτικής αποτελεσματικότητας μια αποπομπή δεν θα προσφέρει το παραμικρό. Και επικοινωνιακά, όμως, μια παραίτηση δεν πρόκειται να ανασχέσει για πολύ την αφόρητη πίεση των τηλεοπτικών τυμβωρύχων που επιχαίρουν διαστροφικά πάνω στα αποκαΐδια.
Η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης υπό τη μορφή της παραίτησης είναι, όμως, θεμελιώδης στην πολιτική σε συμβολικό και ηθικό επίπεδο. Αποτελεί έμμονο χαρακτηριστικό της πολιτικής ζωής γιατί αποδεικνύει έμπρακτα ότι ο πολιτικός αντιλαμβάνεται τις απαιτήσεις του ρόλου του. Ταυτόχρονα η πολιτική θυσία αποκαθαίρει τελετουργικά το ηθικό στίγμα.
Άλλωστε, δεν υπάρχει τραγωδία δίχως κάθαρση και δεν υπάρχει κάθαρση χωρίς θυσία. Και η εκατόμβη της Ανατολικής Αττικής δεν μπορεί να αποτελέσει εξαίρεση από τον διαχρονικό πολιτικό κανόνα.