Δανειζόμενοι από την τακτική των λαϊκιστών
« Mην τρελαίνεστε, μείνετε ψύχραιμοι». Τα εγκαθιδρυμένα πολιτικά κόμματα που επιθυμούν να ανακτήσουν τον έλεγχο από τους λαϊκιστές θα πρέπει να μετατρέψουν αυτό το ρητό σε στρατηγική. Να σταματήσουν να διαμαρτύρονται για την επιτυχία των λαϊκιστών και να αρχίσουν να κλέβουν λίγες σελίδες από το βιβλίο τακτικής τους. Υπάρχουν τρεις που εγώ κλέβω. Η πρώτη αφορά τη νίκη των εκλογών. Αυτή εξαρτάται από την επαφή σας με τους ψηφοφόρους, ακούγοντάς τους με τον σωστό τρόπο. Είναι κάτι που η ελίτ φαίνεται να έχει ξεχάσει πώς το κάνουν. Οι ψηφοφόροι είναι σκεπτικοί με τους πολιτικούς που συνεχίζουν να υπόσχονται ευημερία. Όμως για να αντιπαραθέσω τον επικεφαλής του ΟΟΣΑ, οι άνθρωποι βρίσκονται «πίσω στην αγορά εργασίας, αλλά εκτός προϋπολογισμού». Στις ΗΠΑ, το 56% των νοικοκυριών αναφέρουν μειωμένα εισοδήματα. Ταυτόχρονα, αυτοί οι εργαζόμενοι ανησυχούν ότι η τεχνολογία κλέβει τη δουλειά τους ή ότι η συνεργασία με εξωτερικούς συνεργάτες μετατοπίζει την εργασία τους στο εξωτερικό. Και όμως, δεν είναι η τεχνολογία που πιέζει τα εισοδήματα. Στην πραγματικότητα, από αυτό που πλήττονται οι εργαζόμενοι είναι η απώλεια της διαπραγματευτικής ισχύος και ένα σύνολο κυβερνητικών πολιτικών: μείωση του κοινωνικού εισοδήματος, η μεταφορά του χρήματος σε παράκτιες χώρες, η αύξηση των φόρων εισοδήματος και της ανάπτυξης του χρηματοπιστωτικού τομέα, τα οποία όλα εξυπηρετούν τη μείωση των εισοδημάτων τους.
Και σε αυτό το σκηνικό, ο λαϊκισμός δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη. Όταν οι άνθρωποι γίνονται φτωχότεροι, η ανακύκλωση της νεοφιλελεύθερης χαρούμενης ομιλίας δεν πρόκειται να λειτουργήσει.
Εξετάζοντας τη Βραζιλία, όπου η προεκλογική εκστρατεία είναι σε πλήρη εξέλιξη για τις γενικές εκλογές τον Οκτώβριο. Όπως πάντα, η ελίτ μιλάει για την οικονομική ανάπτυξη. Και όμως, αυτό μοιάζει ένα κενό μήνυμα σε μία χώρα όπου 50 εκατομμύρια Βραζιλιάνοι εξακολουθούν να ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Η ανάπτυξη δεν τους έχει βοηθήσει ακόμα. Ο λαϊκιστής υποψήφιος, Ζάιρ Μπολσονάρο, προτείνει να δοθεί σε κάθε Βραζιλιάνο όπλο για να προστατέψει τον εαυτό του. Οι υποσχέσεις για οικονομική ανάπτυξη θα είναι πειστικές μόνο όταν οι άνθρωποι απολαμβάνουν τα οφέλη αυτής της ανάπτυξης. Χρειαζόμαστε απλά και σαφή νέα μηνύματα.
!Μπορεί να ακούγεται εξωφρενικό , όμως σκεφτείτε τους Βραζιλιάνους που κοιμούνται τη νύχτα ανησυχώντας για την ασφάλειά τους και την ασφάλεια των παιδιών τους. Για εκείνους, μπορεί να ακούν έναν πολιτικό που καταλαβαίνει πραγματικά τον μεγαλύτερο φόβο τους. Ένα δεύτερο μάθημα από την επιτυχία των λαϊκιστών είναι ότι πρέπει να αισθάνεσαι και να μεταδίδεις απλά μηνύματα, ακόμη και αν η πολιτική είναι πολύπλοκη. Επειδή πρόκειται για συνθήματα όπως το «να γίνει και πάλι η Αμερική μεγάλη», που ακούγονται απλοϊκά, όμως στοχεύουν σε ολόκληρο το εκλογικό σώμα. Ποιες είναι οι εκλεπτυσμένες εναλλακτικές λύσεις που προσφέρουν τα καθιερωμένα πολιτικά κόμματα; Οι υποσχέσεις για οικονομική ανάπτυξη θα είναι πειστικές μόνο όταν οι άνθρωποι απολαμβάνουν τα οφέλη αυτής της ανάπτυξης. Χρειαζόμαστε απλά και σαφή νέα μηνύματα. Και τέλος - τα καθιερωμένα πολιτικά κόμματα πρέπει να είναι τολμηρά. Οι σημερινές είναι δύσκολες στιγμές και οι άνθρωποι επιθυμούν διακαώς μετασχηματισμό, όχι μικρές βελτιώσεις.
Μην ξεχνάμε το 1945, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο οποίος κέρδισε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για τη Βρετανία, έχασε τις εκλογές. Δεν είχε κανένα όραμα για το μέλλον. Ο νικητής, Κλέμεντ Άτλι, υποσχέθηκε αποτελεσματικά ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για τους Βρετανούς που είχαν πληγεί από τον πόλεμο και εξακολουθούσαν να ζουν με συσσίτια. Η κυβέρνηση του Άτλι συνέχισε να παρέχει δωρεάν γενική υγειονομική περίθαλψη, ασφάλιση ανεργίας, συντάξεις, στέγαση και θέσεις εργασίας. Και τα έκανε όλα αυτά όταν το χρέος της Βρετανίας ήταν στο 250% του ΑΕΠ.
Η οξύτητα του οράματος του Άτλι φαίνεται να μην έχει παρόμοιο σύγχρονο όραμα. Και αυτό, οι λαϊκιστές μας το δείχνουν, είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα του κατεστημένου. * H Νγκάιρε Γουντς είναι ιδρύτρια της Σχολής Διακυβέρνησης του Μπλαβάτνικ στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Copyright: Project Syndicate, 2018
www.project-syndicate.org