Νέο πρότυπο στην άδεια φροντίδας συγγενικού προσώπου στο σπίτι
Γενική προσέγγιση για ισορροπία επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής
Το δικαίωμα ετήσιας άδειας σε εργαζόμενους οι οποίοι φροντίζουν στο σπίτι συγγενικά πρόσωπα, καθώς και ευέλικτες ρυθμίσεις στην εργασία τους, προβλέπει η γενική προσέγγιση που επιτεύχθηκε στο Συμβούλιο της Ε.Ε. επί της πρότασης οδηγίας της Κομισιόν σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής.
Η γενική προσέγγιση που θα αποτελέσει τώρα αντικείμενο διαπραγμάτευσης με την Ευρωβουλή, στο πλαίσιο της διαδικασίας συναπόφασης, θεσπίζει επίσης ελάχιστα πρότυπα σχετικά με την άδεια πατρότητας και τη γονική άδεια.
Αναφορικά με την άδεια φροντίδας, αφορά τους εργαζόμενους που παρέχουν προσωπική φροντίδα ή υποστήριξη σε συγγενή, που κατοικεί στο ίδιο νοικοκυριό και έχει ανάγκη σημαντικής φροντίδας για σοβαρό ιατρικό λόγο, όπως ορίζεται από τα κράτη-μέλη. Συγγενής που δέχεται τη φροντίδα μπορεί να είναι, σύμφωνα με την πρόταση, ο γιος του εργαζομένου, η κόρη του, η μητέρα του, ο πατέρας του, ο/η σύζυγός του ή ο/η σύντροφός του με σύμφωνο συμβίωσης, αν το σύμφωνο αυτό προβλέπεται από το εθνικό δίκαιο.
Πρόταση της Κομισιόν για τουλάχιστον 5 μέρες
Η αρχική πρόταση της Κομισιόν, που υποβλήθηκε τον Δεκέμβριο του 2016, προέβλεπε την καθιέρωση ελάχιστου προτύπου 5 εργάσιμων ημερών ετησίως για άδεια φροντίδας, για την οποία θα καταβάλλεται αποζημίωση στο ύψος του επιδόματος ασθενείας. Στον συμβιβασμό που επιτεύχθηκε στο Συμβούλιο αναφέρεται ότι η άδεια πρέπει να είναι τουλάχιστον πέντε ημερών, ενώ διεγράφη η εισήγηση της Κομισιόν για το ύψος της, ο καθορισμός του οποίου αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια κάθε κράτους-μέλους.
Με βάση τα ελάχιστα πρότυπα που προβλέπονται στην οδηγία για τη γονική άδεια (2010/18/ΕΕ), η Επιτροπή πρότεινε να επεκταθεί το δικαίωμα αίτησης ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας στους φροντιστές συγγενών και να συμπεριληφθεί η τηλεργασία στον κατάλογο παραδειγμάτων τέτοιων ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας. Κατόπιν μακρών συζητήσεων, το Συμβούλιο αποφάσισε να αποδεχθεί την εν λόγω πρόταση.
Πρότυπα για πατέρες
Σχετικά με την άδεια πατρότητας, αυτή λαμβάνεται λόγω της γέννησης του παιδιού, ενώ θεσπίζει ελάχιστα πρότυπα, σύμφωνα με τα οποία οι πατέρες θα είναι σε θέση να λαμβάνουν 10 εργάσιμες ημέρες άδεια κοντά στον πρώτο χρόνο γέννησης του παιδιού. Η πρόταση της Κομισιόν καθόριζε το ύψος της αποζημίωσης στο ύψος του επιδόματος ασθενείας.
Ωστόσο, έπειτα από εκτενείς συζητήσεις, προκειμένου να ληφθεί υπ’ όψιν η χρηματοοικονομική επιβάρυνση των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης πολλών κρατών-μελών και για να είναι δυνατή περισσότερη ευελιξία κατά την εφαρμογή, το Συμβούλιο αποφάσισε ο καθορισμός του επιπέδου των αποζημιώσεων να αποτελεί αρμοδιότητα
των κρατών-μελών.
Γονική λόγω γέννησης ή υιοθεσίας
Αναφορικά με τη γονική άδεια λόγω γέννησης ή υιοθεσίας παιδιού, η Επιτροπή πρότεινε:
να αυξηθεί η μη μεταβιβάσιμη περίοδος σε τέσσερις μήνες,
να τροποποιηθεί η ηλικία του παιδιού μέχρι την οποία θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί η άδεια από «μέχρι τα οκτώ έτη» σε «τουλάχιστον δώδεκα έτη», και
να καθοριστεί η ελάχιστη αποζημίωση για τους τέσσερις μήνες τουλάχιστον στο ύψος του επιδόματος ασθενείας. Ο καθορισμός του ορίου ηλικίας του παιδιού εναπόκειται επίσης στα κράτη-μέλη, τα οποία καλούνται μόνο να διασφαλίσουν ότι το όριο ηλικίας που καθορίζεται θα πρέπει να καθιστά δυνατή την ουσιαστική χρήση της άδειας από αμφότερους τους γονείς, δεδομένου ότι ένα χαμηλό όριο θα αποτρέπει στην πράξη ορισμένους πατέρες να λάβουν τη γονική άδεια.
Η νέα νομοθεσία για την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για γονείς και φροντιστές επιδιώκει να ενισχύσει την κοινωνική της διάσταση και να προσφέρει πιο ουσιαστικά δικαιώματα στους πολίτες. Μάλιστα, περιλαμβάνεται στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, που υιοθετήθηκε από τους Ευρωπαίους ηγέτες και υλοποιείται σταδιακά.
Όπως επισημαίνει η Κομισιόν, η ισότητα ανδρών και γυναικών συνιστά θεμελιώδη αρχή της Ένωσης.
Ωστόσο, σε ολόκληρη την Ε.Ε. οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται σε μεγάλο βαθμό στην αγορά εργασίας και στις θέσεις ανώτερων στελεχών.
Ειδικότερα, η νέα αυτή πρωτοβουλία επιδιώκει να ενθαρρύνει την πιο ισότιμη κατανομή των ευθυνών φροντίδας μεταξύ γυναικών και ανδρών. Οι ετήσιες οικονομικές απώλειες, εξαιτίας του χάσματος μεταξύ των φύλων στον τομέα της απασχόλησης στην Ε.Ε., ανέρχονται σε 370 δισ. ευρώ.