Από το «Σπήλαιο» του Πλάτωνα στον σύγχρονο εικονικό κόσμο

Συνδυασμός πειραματικής όπερας και θεάτρου σκιών από την ODC Ensemble

Αντλώντας από την πλατωνική αλληγορία του «Σπηλαίου» και διερευνώντας, μέσα από τη φιλοσοφική διάσταση της τυφλότητας, πιθανές παραλληλίες με τον σημερινό κόσμο της εικονικής πραγματικότητας και των ψευδών ειδήσεων, η παράσταση «Το σπήλαιο», σε σύλληψη και σκηνοθεσία Έλλης Παπακωνσταντίνου, συγκεντρώνει ξένους και Έλληνες δημιουργούς, που μοιράζονται τεχνικές και γνώσεις του θεάτρου σκιών και της νέας όπερας. Το «Σπήλαιο» παρουσιάζεται από την ομάδα ODC Ensemble, για δύο μόνο βραδιές, στο Μέγαρο Μουσικής, στην Αίθουσα Νίκος Σκαλκώτας, την Τρίτη 9 και την Τετάρτη 10 Οκτωβρίου, στις 9 το βράδυ, στην αγγλική γλώσσα και με ελληνικούς υπέρτιτλους (Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη, Αμπελόκηποι).

Η παράσταση υποστηρίζεται από το υπουργείο Πολιτισμού και αποτελεί διεθνή συμπαραγωγή και συνεργασία φορέων του εξωτερικού. Τραγουδιστές, εικαστικοί, περφόρμερ -ανάμεσά τους και ο Blaine L. Reininger, ιστορικό στέλεχος των Tuxedomoonσυμπράττουν σε μια καταιγιστική παράσταση που εντυπωσίασε κοινό και κριτικούς κατά τη θριαμβευτική της ευρωπαϊκή περιοδεία.

Η πολυβραβευμένη, καινοτόμος Ομάδα ODC (ODC Ensemble), που ιδρύθηκε από την Έλλη Παπακωνσταντίνου, φέρνει στο σήμερα την αιώνια σύγκρουση γνώσης και αλήθειας με την παραμόρφωσή τους στον χαοτικό κόσμο των fake news και της fake life του διαδικτύου. μας “Σπήλαιο” είναι μια αναγωγή στη σύγχρονη πραγματικότητα. Στον κόσμο των fake news και της post truth. Είναι μια παράσταση που θέτει ερωτήματα -ακόμα και για το ίδιο το θέατρο-, αλλά απευθύνεται στις αισθήσεις - καθώς τα λόγια της πρόζας, είτε αυτή έχει να κάνει με τον πλατωνικό διάλογο Σωκράτη - Γλαύκου, είτε με τις ρεαλιστικές σκηνές (αποσπάσματα από το “1984” του Όργουελ κι από τα “Matrix” και “Trainspotting”), γίνονται τραγουδισμένη αφήγηση, που εκφέρουν οι λυρικές φωνές των τεσσάρων performer. Μια σύγχρονη όπερα, δηλαδή.

Η παράσταση δεν δίνει απαντήσεις. Άλλωστε, η καλύτερη απάντηση είναι αυτή που δίνουμε σε ερωτήματα που δεν τέθηκαν ποτέ. Στις αμφιβολίες μας σχετικά με τον εικονικό κόσμο, τον “πολιτισμό της εικόνας”, τις συγκεκριμένες πολιτικές ατζέντες, τις κατά προσέγγιση και μέσω αλγορίθμων κατασκευασμένες αλήθειες και ειδήσεις. Αυτό που επιχειρεί είναι να δημιουργήσει μια σύνδεση -ψυχική, κυρίως- με τον θεατή, και να ανοίξει έναν διάλογο. Αυτό που περιγράφει και ο Σωκράτης στο “Σπήλαιο”, και δεν είναι άλλο από μια αλληγορία ενδυνάμωσης. Γιατί, ο καθένας από εμάς μπορεί να φτάσει στη γνώση, “στο φως, να αποδεσμευτεί από τον κόσμο της σκιάς”.

Η διαδικασία περιγράφεται ως επώδυνη, αλλά εφικτή μέσω της παιδείας, δηλαδή της διαλεκτικής μεθόδου. Και ο Πλάτων, καταγράφοντας τη διαλεκτική μέθοδο, μας παραδίδει έναν τρόπο σκέψης, συγκεκριμένα εργαλεία, μια μέθοδο “ελέγχου” των πεποιθήσεών μας, πραγμάτων που παίρνουμε για αυτονόητα. Τι προτείνει; Κατά τη γνώμη μου, προτείνει να ελέγχουμε εξονυχιστικά τις πεποιθήσεις μας, να επιδιώκουμε συνδιαλλαγές με ανθρώπους που, πιθανόν, να μην έχουν την ίδια άποψη με τη δική μας, να “ελέγχουμε” τις θέσεις μας».