Νέα μοντέλα βιώσιμης ανάπτυξης με σεβασμό στο περιβάλλον και αρωγό την τεχνολογία
Βραβεύτηκαν οι Αμερικανοί Ουίλιαμ Νορντχάους και Πολ Ρόμερ
Πρωτοπόροι στην προσαρμογή του δυτικού μοντέλου ανάπτυξης της οικονομίας, ούτως ώστε να εστιάζει σε περιβαλλοντικά ζητήματα και να μοιράζεται τα οφέλη της τεχνολογίας, οι Αμερικανοί επιστήμονες Ουίλιαμ Νορντχάους και Πολ Ρόμερ τιμήθηκαν με το φετινό βραβείο Νόμπελ Οικονομίας, όπως ανακοίνωσε χθες η Σουηδική Βασιλική Ακαδημία Επιστημών. Πρόκειται για μία θεωρία που προωθεί τρόπους αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και ταυτόχρονα της βιώσιμης ανάπτυξης, εξηγώντας ότι το κόστος όλης αυτής της προσπάθειας δεν είναι κάτι αβάσταχτο για τις σύγχρονες κοινωνίες, που έχουν, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, ανάγκη τη συνδρομή της επιστήμης και της τεχνολογίας για την επίτευξη των στόχων τους που αφορούν τη βελτίωση του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο και το φετινό Νόμπελ Οικονομίας προσλαμβάνει ιδιαίτερη βαρύτητα και αξία.
Πράγματι, με ένα βραβείο που έστρεψε τους προβολείς της παγκόσμιας συζήτησης στους κινδύνους που απορρέουν από την κλιματική αλλαγή, η Σουηδική Βασιλική Ακαδημία Επιστημών ανακοίνωσε ότι το έργο των βραβευθέντων συνέβαλε στο να δοθούν απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα για το πώς να προωθηθεί η μακροπρόθεσμη βιώσιμη ανάπτυξη και να βελτιωθεί η ευημερία των ανθρώπων.
Το βραβείο αποτέλεσε έκπληξη για τον 62χρονο Ρόμερ από το Stern School of Business στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, που είναι ιδιαίτερα γνωστός για την εργασία στην ενδογενή ανάπτυξη - μία θεωρία που έχει τις ρίζες της στις επενδύσεις σε γνώση και ανθρώπινο κεφάλαιο. Ο Ρόμερ έχει παρουσιάσει σε μελέτη του που δημοσιεύθηκε το 1990 τον τρόπο με τον οποίο οι οικονομικές δυνάμεις επηρεάζουν την προθυμία των εταιρειών να παράγουν νέες ιδέες και καινοτομίες, θέτοντας τα θεμέλια για ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, γνωστό ως θεωρία ενδογενούς ανάπτυξης. Η συγκεκριμένη μελέτη του, σύμφωνα με τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία Επιστημών, κατάφερε να διευρύνει σημαντικά το εύρος οικονομικής ανάλυσης μέσω της δημιουργίας μοντέλων που εξηγούν τον τρόπο με τον οποίο η οικονομία της ελεύθερης αγοράς αλληλεπιδρά με τη φύση και τη γνώση. Και κατανοώντας ποιες συνθήκες της αγοράς ευνοούν την ανάπτυξη κερδοφόρων τεχνολογιών, η κοινωνία μπορεί να ακολουθεί πολιτικές απόλυτα προσαρμοσμένες στις ανάγκες της για να προωθεί την ανάπτυξη, σύμφωνα πάντα με την Ακαδημία.
«Έλαβα δύο τηλεφωνήματα χθες το πρωί, αλλά δεν απάντησα σε κανένα διότι θεώρησα ότι ήταν κλήσεις spam, άρα δεν περίμενα το βραβείο» δήλωσε, ενώ δεν έχασε την ευκαιρία να αναπτύξει τη θεωρία του. «Νομίζω… ότι πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η προστασία του περιβάλλοντος θα είναι τόσο δαπανηρή και τόσο δύσκολη που απλά θέλουν να το αγνοήσουν αυτό», δήλωσε ο Ρόμερ σε συνέντευξη Τύπου μέσω τηλεφώνου. «Σίγουρα μπορούμε να έχουμε ουσιαστική πρόοδο προστατεύοντας το περιβάλλον και να το κάνουμε χωρίς να εγκαταλείπουμε την ευκαιρία να συντηρούμε την ανάπτυξη».
Ο 77χρονος Νορντχάους, από το Πανεπιστήμιο Γέιλ, ήταν ο πρώτος άνθρωπος που δημιούργησε ένα ποσοτικό μοντέλο που περιγράφει την αλληλεπίδραση μεταξύ της οικονομίας και του κλίματος. «Η βασική ιδέα στην εργασία μου ήταν να βάλω μία τιμή στον άνθρακα για να περιορίσει την κλιματική αλλαγή. Η κύρια συνταγή... είναι να γνωρίζουν με απόλυτη ακρίβεια κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και νοικοκυριά ότι θα αντιμετωπίζουν μία υψηλή τιμή από τις εκπομπές τους σε άνθρακα», φέρεται να είχε αναφέρει σε μία έκδοση του πανεπιστημίου του Γέιλ φέτος. Σε πρόσφατη μελέτη του, δε, είχε προειδοποιήσει ότι είναι «απίθανο» οι χώρες να καταφέρουν να επιτύχουν τον στόχο αρκετά κάτω των 2 βαθμών Κελσίου που αποφασίστηκε στη Συμφωνία του Παρισιού. (Η συμφωνία προβλέπει ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να συγκρατήσουν την άνοδο της θερμοκρασίας μέχρι το 2100 «αρκετά κάτω» από τους 2 βαθμούς Κελσίου.)
Λίγες ώρες πριν από την ανακοίνωση του βραβείου, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) προειδοποίησε για τον κίνδυνο να υπάρχουν πιο συχνοί καύσωνες, πλημμύρες και ξηρασία σε κάποιες περιοχές, καθώς και να εξαφανιστούν κάποια είδη εάν δεν επανεξεταστεί ριζικά ο τρόπος που λειτουργούν οι κοινωνίες.
«Οι βραβευθέντες αυτής της χρονιάς δεν δίνουν οριστικές απαντήσεις, αλλά τα ευρήματά τους μας έχουν φέρει σημαντικά πιο κοντά στο να απαντήσουμε το ερώτημα του πώς μπορούμε να πετύχουμε διαρκή και βιώσιμη παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη», ανέφερε η Ακαδημία.
Η καριέρα του Ρόμερ τον οδήγησε και εκτός ακαδημαϊκής κοινότητας. Ενώ βρισκόταν σε άδεια από τη σχολή Stern, θήτευσε ως επικεφαλής οικονομολόγος και υψηλόβαθμος αντιπρόεδρος στην Παγκόσμια Τράπεζα έως τις αρχές αυτής της χρονιάς. Μάλιστα, οι επιθέσεις του σε διάφορα οικονομικά μοντέλα τα τελευταία έτη προκάλεσαν αντιδράσεις από πολλούς συναδέλφους του.
Ο Νορντχάους, του οποίου η έρευνα περιλαμβάνει και την οικονομική ιστορία, είναι επίσης γνωστός για τη συγγραφή μελέτης που πριν από την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ προέβλεψε ότι το κόστος ενός πολέμου θα έφθανε έως και τα 2 τρισ. δολάρια.
Σημειώνεται ότι το βραβείο Νόμπελ Οικονομίας, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 9 εκατ. κορονών Σουηδίας (1 εκατ. δολάρια), καθιερώθηκε το 1968. Δεν περιλαμβανόταν στην αρχική ομάδα των πέντε βραβείων που είχε οριστεί από τον Σουηδό βιομήχανο Άλφρεντ Νόμπελ στη διαθήκη του το 1895.