Η Novartis και το τούβλο

Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη «(…) Κάθε φράση των ομιλητών θεωρούνταν τόσο σπουδαία ώστε έπρεπε να γράφεται από στενογράφο για να μη χαθεί τίποτα από όλες εκείνες τις μπούρδες. (…) έφτασε και η στιγμή να αξιολογήσουμε το συνέδριο, οπότε όλοι τόνισαν πόσα κέρδισαν από αυτό, πόσο επιτυχές ήταν και άλλα παρόμοια. Όταν ρώτησαν και μένα απάντησα:

“Αυτό το συνέδριο ήταν χειρότερο και από τεστ Ρόρσαχ, όπου σου δείχνουν μια μελανιά χωρίς κανένα νόημα και σε ρωτάνε τι βλέπεις, αλλά όταν τους πεις αρχίζουν να διαφωνούν μαζί σου”». (Richard Ρ. Feynman, «Σίγουρα θα αστειεύεστε, κύριε Φάινμαν», εκδ. Κάτοπτρο)

Το τεστ από το όνομα του Ελβετού ψυχιάτρου Ρόρσαχ είναι ή ήταν -θα σας γελάσω και δεν θα το ήθελα- μία δοκιμασία με κηλίδες μελάνης, για να εξετάσουν οι ψυχίατροι τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και τη συναισθηματική λειτουργία του ασθενή τους.

Aς πούμε ότι ο ασθενής είναι η υπόθεση Novartis. Δείχνουν τη μελανιά και ρωτάνε τι βλέπουμε. Οι μισοί βλέπουν σκάνδαλο, οι άλλοι σκευωρία, ενώ ακόμη διερευνάται η ιστορία. Ό,τι και να πεις, από τη διαφωνία θα το βρεις, γιατί εκείνο που μετρά είναι τα γνωστά. Οι αλληλοκατηγορίες και οι εντυπώσεις.

Στοιχεία και αποδείξεις δεν είναι οι εικασίες, οι ερμηνείες, οι μαρτυρίες που δεν μπορούν να τεκμηριώσουν όσα καταγγέλλουν και οι εκτιμήσεις που είναι τζάμπα για «το υποτιθέμενο αυτό σκάνδαλο, που τελικά κατέληξε να είναι η μεγαλύτερη σκευωρία στην ιστορία της μεταπολίτευσης» ή «το μεγαλύτερο σκάνδαλο της αντιπολίτευσης».

Πώς χτίζεται το μέγεθος; Με τούβλα. Όπως θα έλεγε, όμως, και ο κ. Φάινμαν, κανείς δεν έχει δει την εσωτερική δομή ενός τούβλου, διότι ακόμη κι αν σπάσεις ένα τούβλο, βλέπεις πάντα μόνο μια επιφάνεια.

Αυτήν βλέπουμε και στη Novartis. Την επιφάνεια. Η εσωτερική δομή στην αφάνεια. Όπως και στη Siemens, που έχει ξεχαστεί. Κάπου πήγε, ωστόσο, το χαρτί...