Κάνουμε λάθος για τον κόσμο μας;

Πολλοί άνθρωποι έχουν μια απαισιόδοξη εικόνα για τον κόσμο. Πιστεύουν ότι η ανθρωπότητα είναι σε κακή κατάσταση και βαδίζει προς το χειρότερο.

Η αλήθεια είναι ακριβώς η αντίθετη, σύμφωνα με τον Σουηδό γιατρό Χανς Ρόσλιγκ, ο οποίος έγραψε το βιβλίο «Factfulness». «Δέκα λόγοι που κάνουμε λάθος για τον κόσμο μας και γιατί η κατάσταση είναι καλύτερη απ’ ό,τι νομίζετε» (Κάτοπτρο, 2018).

Ο Ρόσλιγκ για πολλά χρόνια μάζευε και επεξεργαζόταν στατιστικά στοιχεία για τη φτώχεια και την παιδική θνησιμότητα μέχρι το ποσοστό των κοριτσιών που αποφοιτά από το Δημοτικό στις φτωχές χώρες.

Συχνά μοίραζε σχετικά ερωτηματολόγια πολλαπλής επιλογής σε διάφορα ακροατήρια, από φοιτητές και συναδέλφους μέχρι χρηματιστές και πολιτικούς. Διαπίστωσε πως οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως μόρφωσης και ειδικότητας, έχουν λανθασμένη εικόνα για τον κόσμο. Μάλιστα, όπως έλεγε ο ίδιος χαριτολογώντας, αν έγραφε τις απαντήσεις σε μπανάνες και κατέγραφε ποια μπανάνα διάλεγαν πρώτη οι χιμπατζήδες, τα αποτελέσματα θα ήταν πιο κοντά στην πραγματικότητα για την πρόοδο που έχει συντελεστεί σε όλους τους τομείς.

Γιατί συμβαίνει αυτό, αφού τα στοιχεία είναι πέραν κάθε αμφισβήτησης; Πέρα από το προφανές, ότι τα κακά νέα συγκεντρώνουν τα φώτα της δημοσιότητας, η απροσδιοριστία έχει εγκατασταθεί από την αρχή, καθώς όλες οι απαντήσεις μοιάζουν δυνατές και όλες φαντάζουν το ίδιο παράδοξες για έναν απλό λόγο.

Ο κόσμος όντως μπορεί, τα τελευταία 100 χρόνια, να έγινε καλύτερος από πολλές απόψεις, αλλά αυτό πόση σημασία έχει για τη ζωή ενός μεμονωμένου ανθρώπου; Τι να του πεις ότι το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται, ότι η μάχη κατά των μολυσματικών ασθενειών είναι όλο και πιο αποτελεσματική, ότι παλιά δεν ήταν καλύτερα; Το δικό του «παλιά» δεν ορίζεται από την Ιστορία και τα στατιστικά στοιχεία.

Το δικό του «παλιά» πάει πίσω στη δική του πραγματικότητα και ακόμη και η στασιμότητα, πόσο μάλλον η επιδείνωση, αλλάζει την πραγματικότητα του κόσμου, μέρος της οποίας είναι και η εντύπωση που έχουν οι κάτοικοί του.

Το γεγονός ότι τόσο πολλοί έχουν εικόνα τόσο στρεβλή -ακόμα και οι πιο μορφωμένοι- κάτι σημαίνει. Κάτι συμβαίνει.