Στους ρυθμούς του φαινομένου Τραμπ
Πριν από δέκα χρόνια το ενδεχόμενο να αναδειχθεί ένας μεγιστάνας του real estate και αστέρας των ριάλιτι σόου με τον μανδύα του «αντισυστημικού» πρόεδρος των ΗΠΑ το συναντούσε κανείς μόνο σε σενάρια τηλεοπτικών σειρών. Η περασμένη δεκαετία θα ήταν αυτή που θα έβλεπε τη Χίλαρι Κλίντον να γίνεται η πρώτη γυναίκα πρόεδρος των ΗΠΑ. Και η υποψήφια των Δημοκρατικών όντως πέτυχε το 2016 τρόπον τινά να σπάσει τη γυάλινη οροφή αποσπώντας περίπου 2 εκατ. ψήφους περισσότερες από τον αντίπαλό της.
Δεν κέρδισε όμως και τις πολιτείες που θα της έδιναν τον απαραίτητο αριθμό εκλεκτόρων. Ο Ντόναλντ Τραμπ, υποσχόμενος τείχη, κηρύσσοντας τον πόλεμο σε πάσης φύσεως «εχθρούς», έπεισε ότι είναι αυτός που θα προστατέψει τους Αμερικανούς αγρότες, ανθρακωρύχους και εν γένει τα στρώματα που ένιωθαν να απειλούνται από το ελεύθερο εμπόριο.
Οι σχέσεις αγάπης-μίσους που διατηρεί με αυταρχικούς ηγέτες, από τον Πούτιν της Ρωσίας έως τον Ερντογάν της Τουρκίας, ο θαυμασμός του για τον δικτάτορα της Β. Κορέας, οι επιθέσεις στη Fed και ο εμπορικός πόλεμος, που πλήγωσε περισσότερο από κάθε άλλον τις περιοχές που τον ψήφισαν, δεν έχουν καταφέρει να κάμψουν τη δημοτικότητά του.
Ούτε και η διαδικασία παραπομπής που άνοιξαν οι Δημοκρατικοί (κατηγορώντας τον για κατάχρηση εξουσίας με αφορμή τις πιέσεις στον Ουκρανό ομόλογό του να ανοίξει έρευνα για τον γιο του Μπάιντεν) δεν φαίνεται να λειτουργεί εις βάρος του.
Τρόπος διακυβέρνησης
Η προσπάθεια απονομιμοποίησης του αντιπάλου («κλείστε τη μέσα» ήταν το σύνθημα κατά της Χίλαρι Κλίντον στις προεκλογικές ομιλίες του) και η επίθεση στα «συστημικά» μέσα ενημέρωσης, που όποτε ασκούν κριτική απλώς «παράγουν fake news » , είναι οπωσδήποτε χαρακτηριστικά της διακυβέρνησης Τραμπ.
Το δίπολο κακή ελίτ, σύστημακαλός λαός ( που εκπροσωπεί φυσικά εκείνος) είναι επίσης βασικός πυλώνας της πολιτικής του. Είναι επομένως αναμφίβολα ένας λαϊκιστής. Εάν σε αυτά έρθουμε να προσθέσουμε τα ξεσπάσματα εφήβου στο Twitter,
τη φρασεολογία και το επίπεδο αντιπαράθεσης μικρού παιδιού και κυρίως τις συνεχείς εναλλαγές συναισθημάτων και τακτικής στην εξωτερική πολιτική, τα πράγματα είναι πραγματικά δύσκολα.
Προς δεύτερη θητεία
Οι Αμερικανοί ψηφοφόροι όμως ήταν εκείνοι που τον οδήγησαν στον Λευκό Οίκο και πολλοί πιστεύουν ότι θα του δώσουν και μία δεύτερη θητεία. Ορισμένοι έχουν επιχειρήσει να συνδέσουν την απήχησή του με τους οπαδούς του αυταρχισμού ή ρατσιστικών θεωριών, όπως αυτή της λευκής υπεροχής. Άλλοι πάλι τονίζουν το ρόλο του Facebook και εν γένει των social media ( τα αξιοποίησε στο έπακρο, όπως είχε κάνει και ο Μπαράκ Ομπάμα). Και ενώ τα social media την περασμένη δεκαετία εξελίχθηκαν όντως σε πλατφόρμες πολιτικής επικοινωνίας ( και προπαγάνδας) και μέσα ενημέρωσης ( ή παραπληροφόρησης) δεν ήταν εκείνα που διαδραμάτισαν τον καθοριστικό ρόλο.
Ο Τραμπ δεν ψηφίστηκε μόνο από αποπλανημένους των fake news. Δεν ψηφίστηκε πρωτίστως από ρατσιστές ούτε πρω
τίστως από ανθρώπους που θέλουν την κατάλυση της Δημοκρατίας. Ψηφίστηκε από εκείνους που τον είδαν ως το αντίδοτο στην «ηγεμονία» των liberals και την απόρριψη αντίπαλων ιδεολογιών. Για να φτάσει στο Λευκό Οίκο προηγήθηκε μία «έκρηξη» κατά αυτού που ο Σαλβατόρε Μπαμπόουνς ονομάζει « τυραννία των ειδικών » και μία δυσφορία για την προώθηση ενός συστήματος αξιών από τους φιλελευθέρους, που δεν εξέφραζε μεγάλο κομμάτι της αμερικανικής κοινής γνώμης.
Οι Αμερικανοί liberals μιλούν συχνά για τη δημοκρατία και τις δημοκρατικές αξίες, αλλά στα χρόνια που προηγήθηκαν της εκλογής Τραμπ εμφανίστηκαν συχνά πρόθυμοι να υποκαταστήσουν τη δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων με τη γνώμη των ειδικών τεχνοκρατών (μία κατηγορία που τα τελευταία χρόνια προσάπτεται ολοένα και περισσότερο και στους Ευρωπαίους). Ο εκρηκτικός Τραμπ ήρθε να αμφισβητήσει την τακτική αυτή, σε βαθμό όμως που να φτάνει στο άλλο άκρο να απορρίπτει κάθε συμβουλή ειδικών.