100 χρόνια από το 1821 το... 1930
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
«Είναι πόλεμος εθνικός, πόλεμος ιερός, πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας, της ιδιοκτησίας & της τιμής».
Τιμές και γιορτές το επόμενο έτος για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Στα 100 τι κάναμε;
Η προετοιμασία άρχισε από το 1918, όταν υποβλήθηκε από το υπουργικό σχέδιο νόμου «Περί συστάσεως επιτροπής προς πανηγυρισμόν της Εκατονταετηρίδος της Εθνικής Παλιγγενεσίας». Πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής Εκατονταετηρίδος ο Θεμιστοκλής Σοφούλης, αντιπρόεδροι ο μητροπολίτης Αθηνών Μελέτιος, ο υπουργός Ναυτικών Παύλος Κουντουριώτης και ο αρχηγός του Στρατού Παναγιώτης Δαγκλής. Τακτικά μέλη διορίστηκαν βουλευτές, πρώην υπουργοί, πανεπιστημιακοί και δημοσιογράφοι. Γενικός γραμματέας ορίστηκε ο δημοσιογράφος, στενός φίλος και συνεργάτης του Βενιζέλου, Ιωάννης Δαμβέργης.
Η Επιτροπή, με έμβλημα το φοίνικα, μπορούσε να διορίζει ειδικές επιτροπές, που θα αναλάμβαναν επιμέρους έργα, από εκδόσεις μέχρι ιστορικές αναπαραστάσεις. Η υποεπιτροπή για τη μνημειακή πολιτική -την ανέγερση του Ηρώου της Επανάστασης- τέθηκε υπό την προεδρία του πρωθυπουργού, Ελευθέριου Βενιζέλου, που χάνει τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920.
Αλλαγή πλεύσης, αλλαγή « αφηγήματος», ξήλωμα Επιτροπής, η μικρασιατική εκστρατεία ματαιώνει τη γιορτή. «Τα εθνικά γεγονότα έλαβον τοιαύτην τροπήν, ώστε σύμπας ο λαός έχει ήδη την προσοχήν του εστραμμένην προς τα μικρασιατικά πεδία, πεποιθώς ότι, ως και άλλοτε επί των μακεδονικών και των βυζαντινών χρόνων, ελληνικαί νίκαι θέλουν δοξάσει ταύτα. Η Εκτελεστική Επιτροπή της Εκατονταετηρίδος εθεώρησεν άκαιρον την διεξαγωγήν εορτασμών υπό τοιούτους όρους και απεφάσισεν όπως πάσα τοιαύτη ενέργεια αναβληθή επ’ αόριστον αναμενομένης της καταλληλοτέρας εποχής».
Μέχρι την ανασύσταση της Επιτροπής το 1928, ήταν πυκνός ο πολιτικός και εθνικός χρόνος. Το 1930 ορίζεται έτος γιορτής, με μια μικρή μετατροπή. Αντί τα 100 χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης, στο επίκεντρο βρίσκονται τα 100 χρόνια από τη συγκρότηση του νεοελληνικού κράτους. Και φυσικά η ανάδειξη των επιτευγμάτων του, με τον Βενιζέλο πάλι στο τιμόνι.
Ποιος είπε ότι η γιορτή ενώνει; «Εορτασμός... δεν σημαίνει μόνον η ανάρτησις ολίγων κουρελιών εις την πλατείαν του Συντάγματος […], αλλά σημαίνει και επίδειξιν εργασίας και προόδου, ικανής να στηρίξη βασίμους ελπίδας διά το αύριον. Και την εργασίαν αυτήν, και την πρόοδον αυτήν, πρέπει να λεχθή, όσον και αν είναι λυπηρόν, ότι δεν ηδυνήθη να επιδείξη η Ελληνική Πολιτεία».
[SID:13567042]