Τι προκαλεί την «αιμορραγία» εσόδων στον ΦΠΑ

Πάνω από 5,3 δισ. ευρώ έχασε το 2019 η Ελλάδα

Οι διασυνοριακές απάτες, οι απάτες τύπου carousel, η φοροδιαφυγή μέσω πλαστών και εικονικών τιμολογίων και η μη έκδοση αποδείξεων και τιμολογίων διατηρούν σε υψηλά επίπεδα τις απώλειες από τον ΦΠΑ, σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και τις απώλειες του φόρου εισοδήματος.

Τα στοιχεία της Κομισιόν για τις απώλειες εσόδων από τον ΦΠΑ του έτους 2019, το αποκαλούμενο VAT GAP, είναι απογοητευτικά, καθώς στην Ε.Ε. το σύνολο των απωλειών ανέρχεται σε 134 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στη δεύτερη θέση της λίστας των χωρών με τις χειρότερες επιδόσεις, πίσω από τη Ρουμανία και ακολουθούμενη από τη Μάλτα και τη Λιθουανία.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι απώλειες που είχε η Ελλάδα στον ΦΠΑ ανήλθαν σε 5,35 δισεκατομμύρια ευρώ, με το ποσοστό τους να ανέρχεται στο 25,8% των εκτιμώμενων εισπράξεων. Το ποσό είναι μειωμένο έναντι του 2018 που τα διαφυγόντα έσοδα είχαν διαμορφωθεί σε 6,237 δισ. ευρώ,

όταν και πάλι η χώρα μας ήταν στη δεύτερη θέση των χωρών της Ε.Ε.

Αίτια διόγκωσης

Το «κενό ΦΠΑ» διογκώθηκε στην Ελλάδα μετά το 2015, κάτι που σε μεγάλο βαθμό αποδόθηκε και στην οικονομική κρίση που προκάλεσε η ύφεση (πολλοί επιδίωξαν να αυξήσουν εισοδήματα μέσω της φοροδιαφυγής), αλλά και στην αύξηση των συντελεστών. Ακόμη και σήμερα, η Ελλάδα εφαρμόζει έναν από τους υψηλότερους «κανονικούς» συντελεστές της Ευρώπης (24%).

Το 2005, το έλλειμμα στις εισπράξεις ανερχόταν στα 5,08 δισ. ευρώ, καθώς κανονικά (με βάση τις συναλλαγές) θα έπρεπε να εισπράττονται 17,965 δισ. ευρώ, αλλά τελικά κατέληγαν στα ταμεία μόλις 12,885 δισ. ευρώ.

Το 2016, το έλλειμμα έφτασε στα 5,374 δισ. ευρώ, και το 2017 καταγράφηκε η χειρότερη απόδοση των τελευταίων ετών με έλλειμμα 6,73 δισ. ευρώ (έπρεπε να εισπραχθούν 21,372 δισ. ευρώ, αλλά συλλέχθηκαν τελικώς 14,642 δισεκατομμύρια ευρώ).

Μείωση του ελλείμματος είχαμε το 2018 στα 6,237 δισ. ευρώ και το 2019 (έτος για το οποίο υπάρχουν και τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) το «κενό» συμπιέστηκε στα 5,35 δισ. ευρώ, καθώς οι εισπράξεις του ΦΠΑ ανήλθαν στα 15,39 δισ. ευρώ, με δυνητικό στόχο τα 20,74 δισ. ευρώ.

Εικονικά τιμολόγια

Οι διασυνοριακές απάτες και τα carousel καλά κρατούν, οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές συντηρούν το ισχυρό κίνητρο για φοροδιαφυγή -και μέχρι στιγμής ο ΦΠΑ είναι ένας από τους λίγους τομείς της φορολογίας στον οποίο δεν έχουν γίνει ουσιαστικές κινήσεις μείωσης των συντελεστών-, ενώ η μη έκδοση αποδείξεων ειδικά σε συγκεκριμένους κλάδους περιορίζει τη φορολογητέα ύλη.

Το μεγάλο «κενό στον ΦΠΑ» δικαιολογείται βέβαια και από τον αυξημένο όγκο των εικονικών τιμολογίων, τα οποία εκδίδονται ακριβώς για να «ψαλιδίσουν» το χρεωστικό υπόλοιπο των περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ και να μειώσουν ταυτόχρονα και τον φόρο εισοδήματος.

Κεντρικός στόχος του υπουργείου Οικονομικών είναι, μέσω των αυξημένων ελέγχων του ΣΔΟΕ και της ΥΕΔΔΕ, η μείωση του «κενού» στον ΦΠΑ, μέσα από ελέγχους αλλά και προληπτικά μέτρα, μεταξύ των οποίων είναι:

Τα κίνητρα για την αύξηση των πληρωμών με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες.

Η καθολική εφαρμογή του προγράμματος ηλεκτρονικής έκδοσης τιμολογίων (MyData).

Η αυτόματη διασύνδεση όλων

των ταμειακών μηχανών με το Taxis.

Η διενέργεια περισσότερο στοχευμένων φορολογικών ελέγχων με την αξιοποίηση των ηλεκτρονικών πληροφοριών που συλλέγονται από τις φορολογικές αρχές σε συνεργασία και με άλλους φορείς.

Η συνεργασία με άλλες ευρωπαϊκές χώρες ώστε να περιοριστεί η διασυνοριακή απάτη, κάτι που αποτελεί πανευρωπαϊκό στόχο εδώ και πολλά χρόνια.