Οι χαμένες ευκαιρίες του Ουκρανικού
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ έχει επικρατήσει να συζητάμε (και να διαφωνούμε) για τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσα από το πρίσμα του Κυπριακού. Οι αναλογίες με το 1974 και την παράνομη εισβολή σε μια μικρή χώρα με εθνοτικές διαφορές στο εσωτερικό της από έναν επεκτατικό γείτονα προφανείς. Η επιμονή στο πλαίσιο της εισβολής όμως μάλλον περιορίζει την οπτική μας, τόσο σε ό,τι αφορά τους παράγοντες που οδήγησαν στην κρίση, όσο και τις πιθανές λύσεις σε αυτήν.
Η ΟΛΗ ΠΟΡΕΙΑ του Κυπριακού, και πριν και μετά το 1974, έχει πολλά περισσότερα να μας πει και για το Ουκρανικό, ένα ζήτημα «χαμένων ευκαιριών» και αυτό, ιδιαίτερα να απαντήσει γιατί εφαρμόσιμες λύσεις που θα μπορούσαν να αποτρέψουν και αυτήν ακόμα τη δημιουργία «ουκρανικού προβλήματος» δεν κατέστησαν εφικτές. Άλλωστε, εάν η ανάδειξη ανεξάρτητης Ουκρανίας, μαζί με τις άλλες τέως σοβιετικές δημοκρατίες, τον Δεκέμβριο του 1991 ήταν, τηρουμένων των αναλογιών, η «συμφωνία Ζυρίχης/Λονδίνου» του ουκρανικού κράτους, οι διακοινοτικές ταραχές και η ανταρσία των ρωσοφώνων σε Ντονμπάς/Κριμαία το 2014 αποτελεί για την εν λόγω χώρα τον αντίστοιχο «αιματηρό Δεκέμβριο του 1963» στην Κύπρο.
Ορθότερο για την ουκρανική περίπτωση θα ήταν η διερεύνηση της δυνατότητας εφαρμογής μοντέλου «αυστριοποίησης» και όχι «φινλανδοποίησης» του ουκρανικού κράτους.
Η ΕΠΙΛΥΣΗ του ζητήματος της Ουκρανίας, δηλαδή της ακριβούς φύσεως των παραμέτρων ουκρανικού έθνους και κράτους, έχει αναδειχθεί πια ως το πλέον ακανθώδες πρόβλημα στον τέως σοβιετικό χώρο. Εύλογο, εφόσον η Ουκρανία υπήρξε, όπως συνελήφθη ως ιδέα από τους Σοβιετικούς «πατέρες», ο δεύτερος τη τάξει μετά τη Ρωσία παράγοντας προβολής ισχύος στους αρμούς εξουσίας της ΕΣΣΔ. Υπενθυμίζεται ότι η διευκόλυνση της Ουκρανίας μέσα στο νέο κράτος των Μπολσεβίκων ήταν ίσως ο κύριος λόγος για τον οποίο αυτό πήρε τη μορφή μιας Σοβιετικής Ένωσης κυριάρχων και θεωρητικώς ισοτίμων, με εθνικές μάλιστα ονομασίες, δημοκρατιών, και όχι τη μορφή μιας υπερμεγέθους ρωσικής ομοσπονδίας.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ πλευρά, η Ουκρανία υπήρξε εργαλείο για την αρπαγή εκ μέρους της ΕΣΣΔ, με την ευκαιρία της αναταραχής της περιόδου 1939-45, των κατοικούμενων από Ουκρανούς εδαφών που ανήκαν στην Πολωνία, τη Ρουμανία και την Τσεχοσλοβακία. Αυτό ανταποκρινόταν στις επιθυμίες του Στάλιν να μην υπάρχει ουκρανική εθνική εστία εκτός της άμεσης δικαιοδοσίας του. Δημιουργήθηκε έτσι μια εδαφικώς μεγάλη σοβιετική Ουκρανία, της οποίας φυσικός διάδοχος είναι μετά το 1991 η μεγάλη ανεξάρτητη Ουκρανία που δεν μπορούσε να γίνει ανεκτή για το Κρεμλίνο υπό μη φιλική σε αυτό κυβέρνηση.
ΠΟΙΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ χάθηκαν λοιπόν στο εν λόγω θέμα; Έχει γίνει κατά τους τελευταίους