«Φεύγω, φεύγεις, φεύγει...»

Τὸ ἔλεγε καὶ τὸ ξανάλεγε ὁ σοφὸς καὶ χαριτωμένος δεσπότης, ὁ Μητροπολίτης Ἐδέσσης Καλλίνικος (1919-1984), ὁ σύγχρονος Ἅγιος τοῦ ὁποίου τὴ μνήμη τιμοῦμε του στὶς 8 Αὐγούστου:

–Τὸ μόνο βέβαιο εἶναι ὅτι κάποτε θὰ φύγουμε ἀπὸ τὸν κόσμο αὐτό. Καὶ συμπλήρωνε χαριτολογώντας: –Ἕνα ρῆμα πρέπει ὅλοι νὰ γνωρίζουμε νὰ κλίνουμε σωστά· τὸ ρῆμα «φεύγω». Κι ἄρχιζε ὁ ἴδιος νὰ τὸ κλίνει σὲ ὅλα τὰ πρόσωπα, γιὰ νὰ τονίσει ὅτι ὅλους μᾶς ἀφορᾶ ἡ μεγάλη αὐτὴ ἀλήθεια:

–Φεύγω, φεύγεις, φεύγει, φεύγουμε, φεύγετε, φεύγουν!

Σὲ ὅλη του τὴ ζωὴ ὁ ἅγιος Καλλίνικος φιλοσοφοῦσε σχετικὰ μὲ τὸν θάνατο, τὸν ὁποῖο χαρακτήριζε «μεγάλο ὕπνο». Καλλιεργοῦσε τὴ μνήμη τοῦ θανάτου, γεγονὸς ποὺ ὄχι μόνο δὲν τοῦ προκαλοῦσε φόβο ἢ μελαγχολία, ἀλλὰ ἐνίσχυε τὴν πνευματική του ἐγρήγορση καὶ τὸ ἀγωνιστικό του φρόνημα.

Αὐτὸ φανερώθηκε ἔντονα ὅταν, σὲ ὥριμη ἡλικία πλέον, τὸν ἐπισκέφθηκε ἡ ἀσθένεια τοῦ καρκίνου. Σκληρὴ δοκιμασία! Ἐμφανίσθηκε κακοήθης ὄγκος στὸν ἐγκέφαλο καὶ ἔπρεπε νὰ χειρουργηθεῖ σὲ νοσοκομεῖο τοῦ ἐξωτερικοῦ. Ὁ ἴδιος, ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ ποὺ ἔλαβε τὶς σχετικὲς ἰατρικὲς γνωματεύσεις, κατάλαβε τὴν κρισιμότητα τῆς καταστάσεως. Ὡστόσο δὲν ταράχθηκε οὔτε ὀλιγοψύχησε. Εἶχε μέσα του βαθιὰ τὴ συναίσθηση ὅτι πορευόταν πλέον πρὸς τὴν ἔξοδο τοῦ βίου καὶ προετοιμαζόταν γιὰ τὸ ταξίδι πρὸς τὴν αἰωνιότητα. Ὅταν ἕνας ἀπὸ τοὺς στενοὺς συνεργάτες του, θέλοντας νὰ τὸν ἐνισχύσει, τοῦ εἶπε: «Σεβασμιώτατε, μὴν ἀνησυχεῖτε, ἐσεῖς εἶστε ἕτοιμος γιὰ τὸ ταξίδι!», ἐκεῖνος ἀπάντησε μὲ νόημα: «Ἄλλο ἕτοιμος, ἄλλο πανέτοιμος». Ἔτσι, ἐν ὄψει τοῦ ἐπικείμενου δύσκολου χειρουργείου, προέβη σὲ δύο σημαντικὲς ἐνέργειες:

Πρῶτον, ζήτησε τὸν Πνευματικὸ γιὰ νὰ ἐξομολογηθεῖ. Βέβαια σὲ ὅλη του τὴ ζωὴ ὁ ταπεινὸς καὶ ἅγιος ἐπίσκοπος ἐξομολογεῖτο τακτικά. Τώρα ὅμως ἔνιωθε τὴν ἀνάγκη νὰ κάνει μία ἀκόμη βαθύτερη αὐτοεξέταση καὶ συνολικὴ ἀνασκόπηση τῆς ζωῆς του, ὥστε νὰ καθαρίσει τὴν ψυχή του ἀπὸ κάθε τὶ ποὺ μπορεῖ νὰ τὴν εἶχε μολύνει. Πράγματι, αὐτὴ τὴν καθαρότητα καὶ φρεσκάδα αἰσθάνθηκε, ὅταν τελείωσε τὴν ἐξομολόγηση αὐτή. «Ἔκανα μπάνιο», ἔλεγε μὲ τὴν ἁπλότητα καὶ τὴ χαρὰ ἑνὸς μικροῦ παιδιοῦ.

Προχώρησε ὅμως συνετὰ καὶ σὲ δεύτερη σημαντικὴ ἐνέργεια: Φρόντισε νὰ συγχωρεθεῖ μὲ ὅλους καὶ νὰ τακτοποιήσει ἐκκρεμότητες σχετικὰ μὲ τὰ κληρονομικά. Συγκεκριμένα, συνέταξε διαθήκη μὲ τὴν ὁποία δήλωνε ὅτι δὲν ἔχει κινητὴ καὶ ἀκίνητη περιουσία καὶ ὅριζε ποῦ ἔπρεπε νὰ δοθοῦν τὰ ἐλάχιστα περιουσιακά του στοιχεῖα (κάποια ἀρχιερατικὰ ἄμφια καὶ προσωπικὰ ἀντικείμενα). Παράλληλα μὲ τὴ διαθήκη του ζητοῦσε συγγνώμη ἀπὸ ὅσους τυχὸν πίκρανε καὶ διαβεβαίωνε ὅτι ὁ ἴδιος εἶχε συγχωρήσει «ἀπὸ καρδίας» ὅσους τὸν εἶχαν λυπήσει, ἐνῶ, τέλος, ἐξέφραζε τὴν εὐγνωμοσύνη του πρὸς ὅλους, πρωτίστως πρὸς τὸν ἕνα Τριαδικὸ Θεό.

Ἔτσι ὁ ἅγιος Καλλίνικος, ἔχοντας ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στὴν πρόνοια τοῦ Θεοῦ, παρέμενε εἰρηνικὸς καὶ σήκωνε μὲ ὑπομονὴ τὸν σταυρὸ τῆς ἀσθένειάς του, πάντοτε μὲ τὴ συναίσθηση ὅτι πορεύεται γιὰ νὰ συναντήσει τὸν Κύριο.

Εἶναι δὲ χαρακτηριστικὸ ὅτι κατὰ τὸ διάστημα αὐτὸ τὸν συνεῖχε μεγάλη προσοχή, ὥστε νὰ διατηρήσει τὴν καθαρότητα τῆς ψυχῆς του καὶ νὰ δώσει «καλὴν ἀπολογίαν» ἐνώπιον τοῦ φοβεροῦ βήματος τοῦ Κριτοῦ. Λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν κοίμησή του, ἐκεῖ στὸ κρεβάτι τοῦ πόνου, ἄκουσε τὸν στενὸ συνεργάτη του ποὺ τὸν διακονοῦσε, νὰ λέει ἕνα ἀρνητικὸ σχόλιο γιὰ κάποιον ἄλλο. Ἀμέσως ἀντέδρασε καὶ τὸν ἐπιτίμησε μὲ ἀγάπη:

–Παιδί μου, μὴν κατακρίνεις κανέναν καὶ μὴ βάζεις κι ἐμένα νὰ κατακρίνω, γιατὶ εἶμαι ὑπόδικος αὐτὴ τὴν ὥρα. Περιμένω Κρίση καὶ δὲν πρέπει νὰ κατακρίνω κανέναν.

Αὐτὴ τὴ συναίσθηση διατηροῦσε, αὐτὸ τὸν συνεῖχε καὶ αὐτὸ διαρκῶς ἐπαναλάμβανε μέχρι τὰ τέλη τῆς ζωῆς του: «Εὔχεσθε νὰ βρῶ ἔλεος ἐνώπιον τοῦ Κριτοῦ» (*).

Πόσο διδακτικὸ εἶναι τὸ παράδειγμα τοῦ ἁγίου Καλλινίκου γιὰ ὅλους μας! Διότι ὅλοι θὰ φύγουμε κάποτε ἀπὸ αὐτὸ τὸν κόσμο καὶ ὀφείλουμε νὰ προετοιμαζόμαστε γιὰ τὸ ταξίδι αὐτό.

Πρῶτα ἀπ’ ὅλα εἶναι σημαντικὸ νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅτι δὲν θὰ μείνουμε μόνιμα στὴ γῆ. Ἐδῶ εἴμαστε «πάροικοι καὶ παρεπίδημοι» (Α΄ Πέτρ. β΄ 11), προσωρινοὶ κάτοικοι ποὺ σύντομα θὰ φύγουμε γιὰ τὴ μόνιμη κατοικία μας. Μάλιστα, ἐπειδὴ δὲν γνωρίζουμε πότε ἀκριβῶς θὰ φύγουμε, καλούμαστε νὰ εἴμαστε πάντοτε ἕτοιμοι. Τί πρέπει νὰ κάνουμε γιὰ νὰ προετοιμασθοῦμε, μᾶς τὸ ὑπέδειξε ὁ ἅγιος Καλλίνικος:

Πρῶτον, νὰ ἐξομολογούμαστε τακτικὰ ὥστε, ὅταν ἔλθει καὶ γιὰ ἐμᾶς ἡ ὥρα τοῦ θανάτου, νὰ εἴμαστε ἐξομολογημένοι, μὲ καθαρὴ τὴν ψυχή μας. Εἰδικά, ἂν προχωρεῖ ἡ ἡλικία καὶ ὁ Θεὸς μὲ κάποιο τρόπο μᾶς δείχνει ὅτι πλησιάζει ἡ ἀναχώρησή μας, ἂς φροντίσουμε ὥστε ἡ ἐξομολόγησή μας νὰ γίνεται πιὸ βαθιά, πιὸ εἰλικρινά, πιὸ συστηματικά.

Δεύτερον, νὰ φροντίσουμε ὥστε νὰ τακτοποιήσουμε τυχὸν ἐκκρεμότητες εἴτε στὰ περιουσιακά μας στοιχεῖα εἴτε στὶς σχέσεις μας μὲ τοὺς ἄλλους. Ἂς προσπαθήσουμε, ὅσο ἐξαρτᾶται ἀπὸ ἐμᾶς, νὰ μὴν ἀφήσουμε ἐκκρεμότητες γιὰ τὰ κληρονομικὰ στὴν οἰκογένειά μας, ὥστε νὰ μὴ γίνουν αὐτὰ αἰτία νὰ προκληθοῦν φιλονικίες καὶ διαμάχες μεταξὺ τῶν συγγενῶν, ποὺ ὁδηγοῦν ἀκόμη καὶ ἀδέλφια στὸ νὰ ψυχραίνονται μεταξύ τους. Ἂν κατορθώσουμε νὰ τακτοποιήσουμε αὐτὲς τὶς ὑποθέσεις μὲ σύνεση καὶ διάκριση πρὶν φύγουμε ἀπὸ αὐτὸ τὸν κόσμο, οἱ οἰκεῖοι μας θὰ μᾶς εὐγνωμονοῦν.

Ἐπιπλέον, ἂς μὴν παραλείψουμε νὰ ἀποκαταστήσουμε τὶς σχέσεις μας μὲ τοὺς ἄλλους, ἂν κάπου αὐτὲς εἶχαν διαταραχθεῖ. Εἶναι σημαντικό, ὅταν φύγουμε ἀπὸ τὸν κόσμο αὐτό, νὰ μὴν ἔχουμε κρατούμενα στὴν ψυχή μας γιὰ κανέναν καὶ γιὰ τίποτε. Ἂς ζητήσουμε συγγνώμη ἀπ᾿ ὅλους κι ἂς συγχωρήσουμε τοὺς πάντες ἀπὸ τὴν καρδιά μας· τότε πράγματι θὰ εἴμαστε πανέτοιμοι γιὰ τὸ ταξίδι, διότι... μὴν τὸ ξεχνᾶμε: «Φεύγω, φεύγεις, φεύγει...»

(*) Τὰ στοιχεῖα γιὰ τὴ ζωὴ τοῦ ἁγίου Καλλινίκου ἀντλήθηκαν ἀπὸ τὴν ἐξαίρετη βιογραφία τοῦ Μητροπολίτη Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου κ.κ. Ἱεροθέου, Ὁ ἅγιος Καλλίνικος, Μητροπολίτης Ἐδέσσης, Πέλλης καὶ Ἀλμωπίας, 20203.