Η ώρα της κλιματικής διπλωματίας
Yπό την αφόρητη ζέστη όχι μόνο του ήλιου των Εμιράτων αλλά και ενός ολοένα και πιο ανησυχητικά εντατικού ρυθμού υπερθέρμανσης του πλανήτη, η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα (COP28) τον περασμένο Δεκέμβριο στο Ντουμπάι έδειξε για άλλη μια φορά πώς τις τελευταίες δεκαετίες οι πόλεις και τα δίκτυά τους σε διεθνές επίπεδο προσφέρουν ένα ολοένα και πιο παγιωμένο μοντέλο κλιματικής συνεργασίας των τοπικών Αρχών με το διπλωματικό σώμα των χωρών τους.
Η διπλωματία των πόλεων αναμφίβολα ξεπροβάλλει ολοένα πιο δυναμικά στο προσκήνιο των διεθνών σχέσεων και έχει συγκεντρώσει προοδευτικά την ανταπόκριση όχι μόνο από τον φιλανθρωπικό, τον ιδιωτικό και τον ακαδημαϊκό τομέα αλλά και από ένα πλήθος πρωτοβουλιών και προγραμμάτων του ΟΗΕ, όπως και από έναν αυξανόμενο αριθμό εθνικών κυβερνήσεων. Ωστόσο, αυτή η δυναμική χρειάζεται μια ακόμη ισχυρότερη διπλωματική υποστήριξη για να διατηρηθεί και το 2024 μπορεί να αποδειχτεί κρίσιμο έτος από αυτή την άποψη.
Μέσα στο τρέχον έτος οι πόλεις αναμένεται να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο πεδίο της κλιματικής διπλωματίας: Ήδη τον περασμένο Φεβρουάριο οι πόλεις έθεσαν το ζήτημα της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης στα περιβαλλοντικά ζητήματα στο Ναϊρόμπι της Κένυας στη Σύνοδο Κορυφής των Περιφερειών και Πόλεων της Συνέλευσης για το Περιβάλλον των Ηνωμένων Εθνών (UNEA). Μέσα στον Απρίλιο στο Μπέλεμ της Βραζιλίας διοργανώνεται το Λατινοαμερικανικό Φόρουμ για τις Πράσινες και Ανθεκτικές Πόλεις της Λατινικής Αμερικής. Η «αστική» πρωτοβουλία U20 των G20 προσφέρει ένα σημαντικό πεδίο για να παρακολουθήσει κανείς τις διεθνείς πρωτοβουλίες των τοπικών Αρχών, ενόσω οι οικονομικοί ηγέτες του πλανήτη μας θα συναντηθούν στις 12-14 Ιουλίου στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας - μια χώρα με μακρά ιστορία στον χώρο της παραδιπλωματίας. Ακολουθούν το φθινόπωρο η Σύνοδος Κορυφής για το Μέλλον που διοργανώνει ο ΟΗΕ στις 18-19 Σεπτεμβρίου, οι ετήσιες συναντήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ στις 2527 Οκτωβρίου, η συνδιάσκεψη για τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιολογική Ποικιλομορφία στην Κολομβία (21 Οκτωβρίου - 1 Νοεμβρίου), η διάσκεψη κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα (COP29) στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν (11-22 Νοεμβρίου) και το 12ο Παγκόσμιο Αστικό Φόρουμ του ΟΗΕ στο Κάιρο της Αιγύπτου (4-8 Noεμβρίου).
Φυσικά, βασικό στοιχείο για τη διατήρηση αυτής της δυναμικής των πόλεων είναι η ενίσχυση των διπλωματικών δεξιοτήτων τους. Σε πρόσφατη έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης αναδεικνύεται η ανάγκη να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην εκπαίδευση και τεχνογνωσία όχι μόνο των δημάρχων αλλά και των στελεχών και των επικεφαλής των σχετικών προγραμμάτων συνεργασίας. Πρωτοβουλίες όπως εκείνες του Γερμανικού Ταμείου Μάρσαλ για τη σύγκληση μιας υπερατλαντικής ομάδας Διευθυντών Δήμων για Διεθνείς Υποθέσεις (CDIA) είναι εξαιρετικά παραδείγματα ενεργειών που έρχονται να καλύψουν ελλείμματα δεξιοτήτων στις διεθνείς σχέσεις των δήμων. Επίσης, το πιλοτικό επιμορφωτικό πρόγραμμα Masterclass City Diplomacy που υλοποιήθηκε στη Μελβούρνη το 2023 συνέβαλε στην οικοδόμηση μιας αμοιβαίας κατανόησης για τη διπλωματία των πόλεων μεταξύ των αρμόδιων τοπικών Αρχών της Αυστραλίας και της Κίνας. Αυτό μετουσιώθηκε σε μια «κοινή δήλωση» από 28 Αυστραλούς και Κινέζους «διπλωμάτες πόλεων», οι οποίοι υπογράμμισαν την ισχύ της συνεργασίας των πόλεων σε παγκόσμια κλίμακα.
Εν κατακλείδι, οι δήμαρχοι δεν συναντώνται πλέον στο περιθώριο των παγκόσμιων συνδιασκέψεων, όπως έγινε στην περίφημη, πλην αποτυχημένη, Σύνοδο Κορυφής για το Κλίμα του 2009 (COP15) στην Κοπεγχάγη, αλλά ενεργά συμμετέχουν στο τραπέζι των συζητήσεων και των διαπραγματεύσεων, στο πλαίσιο των εργασιών παγκόσμιων οργανισμών για την εξεύρεση λύσεων για τις παγκόσμιες προκλήσεις που διαμορφώνουν τον κόσμο μας.