بازار اسباببازی در دست بیگانگان

تفاوتی نمیکند چه سن و سالی داری، همین که از جلوی اسباببازیفروشی بگذری ناخودآگاه میایســتی و گریزی به کودکــیات میزنی. اســباببازیها تو را میبرند بــه دنیای خوب بچگــی و بازیهای کودکانه. همان کودکیای که با یک عروســک پارچهای هنر دست مادر، مهمان خالهبازیهایمان بود. شــاید هم همان توپهای پارچهای که از مانــدهی پارچههای خیاطی مادر درست میشد، نوع بازی را برایمان محدود میکــرد به فوتبال با تــوپ پارچهای بــرای پســرها و خالهبازی با عروســکهای ماماندوز با دامنهــای گلگلی برای دخترها. اســباببازیهایی ســاده و ایرانی که اگر هم خراب میشــد، بهسادگی بازســازی میشد یا جایگزین داشت. نه از «باربی» خبری بود و نه از «اسپایدرمن» و «باب اسفنجی». شوربختانه در این آشــفته بازار اسباببازی، ایرانیها بیشتر گونــهی خارجی آن را میپســندند. خیلی هم تفاوت ندارد که چینی باشد یا تایلندی و یا ... مهم این است که خارجی باشد چون جنسش خوب است. انگار بنا است اسباببازیها با کودکانشان تا 40 سالگی همبازی باشند! برپایهی اعــالم وزارت صنعــت و معدن تنها ســه درصــد از اســباببازیهای موجود در اسباببازیفروشــیها ســاخت ایران است. با نگاهی به مغازهها به آســانی میتــوان این را فهمید. به گفتهی یكی از اسباببازیفروشیهای خیابان جمهوری، خانوادهها همینکه میشنوند که این جنسی ایرانی است نمونهی خارجیاش را میخواهند یا میگویند کجا میتوانند نمونهی خارجی آنرا پیدا کرد. در میان نمونههای ایرانی اسباببازی تولید شده در ایران، کالهقرمــزی، فامیل دور و به تازگی جنابخان، پرهوادارترین هستند و چهبسا بهای آنها نیز با عروسکهای معمولی زمین تا آسمان متفاوت اســت. فروشــندهی دیگر، نمونههای خارجی، مانند پانــدای کونگفوکار را نمونهی پرفروش میدانــد و میگویــد: کوچکترین اندازهای که از عروسک پاندای کونگفوکار در مغازه دارم از 5۲ هزارتومان شروع و در بزرگترین اندازهی آن 05۲ هزارتومان است. این فروشنده با گفتن اینکه خودشان عروسکها را مستقیم از چین وارد میکنند، دربارهی سود خود گفت: سود این صنف معمولی است. در حالیکه همچنان بازار اسباببازی کشور در اختیار اسباببازیهای خارجی است، مدیرعامل کانون پرورش فكری کودکان و نوجوانان کشور بر این باور اســت که در ایــن زمینه حفرههای قانونی بســیاری وجود دارد. بازار اسباببازی در کشورمان یكی از بازارهاییست که با چالشهای بزرگی روبهرو اســت که برای نمونه میتوان از ورود بیانــدازهی اســباببازیهای خارجی که هیچگونه همخوانی با فرهنگ ایرانی ندارند تا نبود گوناگونی در تولیدهــای داخلی یاد کرد. این در حالیست که بنابر برخی دیدگاهها نزدیک به 5۲ درصد جمعیت کشور در گروه سنی زیر 15 سال جای دارند و این یعنی بازار اســباببازی کشور با درخواست جمعیتی نزدیک به 18 میلیون تن روبهرو است، اما تولید اسباببازی در درون کشور از پاسخ به چنین خواستهای ناتوان است و برای همین، ایران بازاری برای ورود اسباببازیهای خارجی شــده است. روزانه این اسباببازیها به شــكلهای گوناگون، از راه قانونی یا غیرقانونی مرزهای کشور را درمینوردند تا به دست کودکان ایرانی برســند. هرچند تنها بحث واردات قانونی و با مجوز اسباببازی نیست بلكه در کشورمان سه نقطه هست که مشمول قوانین شورای عالی نظارت بر اسباببازی نمیشوند که مناطق آزاد و تجاری از آن دستهاند، زیرا برای نمونه هنگامی که اســباببازی بخواهد از گمرك مهرآباد وارد شــود، باید از شــورای نظارت بر اســباببازی پروانه(:مجوز) داشــته باشد. ولی اگر همین کاال بخواهد از مناطق آزاد کیش، قشم، چابهار و اروند وارد کشور شوند، نیازی به پروانه نیست. هرچنــد خبرهای خوب هــم در این زمینه شنیده شده است. مدیرعامل کانون پرورش فكری کودکان و نوجوانان کشــور در مورد چالش نبود اسباببازیهای ملی و بومی در کشور گفته که طرحی در اینباره در دستور کار داریم که هر استان دستکم دو عروسک بومی و محلی خود را شناســایی و طراحی کند و ســپس این عروسکها را با همیاری استانداریها به تولید انبوه برساند. پافشاری وی بر این اســت که استانهایی که دارای فرهنگ و هنر پربار هســتند باید به این سو حرکت کنند. شوربختانه اکنون همهی دارایی ما از عروســکهای ملی و ایرانی، تنها سه عروسک دارا و سارا و عمو نوروز است. نمایشگاه بازی و اســباببازی هم که در نمایشــگاه بینالملل برگزار شد چیزهایی برای گفتن داشت. به نظر میرسد استقبال از تولیــد داخلی در این نمایشــگاه بهتر از جنسهــای وارداتی بود. دشــواریهای بزرگی که تولیدکنندههای داخلی از آن یاد کردند این بود که از آنها پشتیبانی دولتی نمیشود، از آن ســو هم با توجه به آنکه کانــون پرورش فكری کــودك و نوجوان سرپرســت این کار است، امكانات مناسبی را در دسترس این تولیدکنندهها نمیگذارد و احساس میشود که کانون باید بیشتر به این مورد توجه کند. چه بســا که بسیاری از تولیدکنندههــا هماکنــون در حال کار هســتند که نام ثبت ندارند و تنها در حال تولید هستند، در نتیجه کانون هم از آنها آگاهی ندارد. نكتهی دیگر هم چالش مواد اولیه بود که در پایان، بهای کاالی تولیدی آنها در برابر نمونهی خارجی آن، هزینهی تمامشدهی بیشــتری را به همراه داشت. همان تولید عروسکهای دارا و سارا که از سوی کانون انجام میشد، در فراهم کردن موی عروسک دچار دشواری شده بودند و سرانجام ناچار شدند که موی عروسک را از چین وارد کنند. با بازاریابی که برای واردات اســباببازی میشود، اینگونه برمیآید که تولیدکنندگان داخلی شانس بســیاری در این آشفتهبازار بیســامان ندارنــد. نمونههایــی از ایــن آگهیهای چرب و نرم: «تاجرانی که نیاز بــه یک واردکننده معتبر جهت انجام واردات اسباببازی چینی را دارند شرکت "......" بهترین گزینه پیش روی آنها است. امروزه بیشتر اسباببازیهای وارداتی چینی هستند و واردکنندگان میتوانند سود زیــادی از این واردات نصیــب خود نمایند اما واردات اســباببازی مانند هــر واردات دیگــری نیاز به انجام تشــریفات و مراحل خاصی دارد و باید قوانیــن مربوط در مورد آن رعایت شــود. برای واردات اسباببازی الزم اســت که از کانون پــرورش فكری کودکان و نوجوانان کســب موافقت نمود. شرکت "......" با داشتن دفتر معتبر در چین با همكاری متخصصان مجرب تاجران را در امر خرید، حمل و بارگیری، ثبت سفارش و ترخیص کاال همراهی مینماید. در صورتی که امكان حضور تاجر در چین مقدور نباشد میتواند با اطمینان کامــل مراحل واردات را به بازرگانی تجارت بسپارد». و یا این آگهی: «واردات اســباببازی از چین واردات اســباببازی از کشــور چین یكی از خدمات ما به شما تجار عزیز است. بادبادك بهعنوان یكی از اســباببازیهای وارداتی از چین خصوصیات تماشــایی، بازی، مسابقه و بدنســازی دارد و با آداب و رسوم مردمی، ورزش ،علوم و فنــون و هنر ارتباط نزدیک دارد و بهحد کافی مضمون غنی اسباببازی را در خود دارد. گروه بازرگانی "......" آماده ارایه خدمات واردات و ترخیص عمده اسباببازی از چین و دبی به شما گرامیان است». (شناسه: )35725