پایان فرمانروایی کاووس

سرگذشت ايران )39(

با آفند(:حملهی) رســتم (پهلوان نخست کشور که به یاد رســتم پور زال، چنیــن پاژنام بر خود میگذاشتند) به توران، افراسیاب (لقب شهریاران توران که به یاد افراســیاب پور پشــنگ به کار میرفت) هفت سال توران ویران شد. شهریارشان از تختگاه گریخت و ســرانجام پس از خاموش شدن آتش کینهجویی ایرانیان و بازگشتشان به ایران افراســیاب به پایتخت آسیبدیدهی خود بازگشــت. در دنبالهی رخدادهای روزگار پایانی فرمانروایی کاووس، خســرو، نوهی او، پنهانی برومند شــده بود. گیو بــه نمایندگی از پدرش، گــودرز، به تــوران رفت تا خســرو و مادرش، فرنگیس، را به ایــران بیاورد. در پی رخدادهایی ســخت مادر و فرزند پیدا و به سوی ایران برده شــدند. در راه تورانیان کوشیدند تا راه را بر آنان ببندند، ولی ســرانجام و با همــکاری نکردن مرزبــاِن روِد آمودریا (جیهون) و ندادن کشــتی به آنان برای گذر از آب، خســرو و همراهانش با اســب به رود زدند و توانستند خود را به کرانهی ایرانی رود بزرگ برســانند. با مهرورزی کاووس به خســرو، توس، پسر سالخورده و یادگار نوذر پیشــدادی، گله کرد، زیرا او فریبرز، فرزند دیگر کاووس، را سزاوار جانشینی شهریار میدانست. سرانجام دربار بر آن شد تا جانشینی را به کسی دهــد که بتواند دژ بزرگ و نامدار «بهمندژ» در شــمال باختری(:غربی) فالت را به خاک ایران پیوند دهد. گویا بهمندژ، ریشــهی همین آتشــکدهی آذرگشســنپ و یا پیرامون آن بوده اســت. فریبرز نتوانست ولی سپاهیان خسرو با بهرهگیری از نیزهای ناشناخته (گویا دربردارندهی یک گونهی نخستین از باروت) دیوار سخت دژ را ویران کردند و به این روی، بهمندژ را گرفتند. اکنون گاه گزینش خسرو، پسر سیاوش، به جانشینی کاووس بود. ولی شهریار سالخورده زود از فرمانروایی کناره گرفت و آن را به نوهی خویش داد. کاووس اندکی پس از کنارهگیری از غم رخدادهای اندوهنــاک روزگار پایانی شــهریاری خود (مرگ سودابه، مرگ سیاوش و تندخوییهای پهلوان نخست کشورش) درگذشت. در باورهــای افســانهای زمان شــهریاری کاووس 150 سال آورده شده، ولی بر پایهی جدول تاریخی نوشتهشده در آثارالباقیه که تنها ســند بازمانده از گزارشهای باستانی روزگار کهن )$UFKDLF( تاریخ ایران است، کاووس 57 ســال فرمانروایی کرد. نوشته شده است که کاووس هفت کاخ را بر روی بلندای البرزکوه بر پا کرد. او همچنین یکی از هفت خانهی در پیوند با سیارهها و ستارگان را در فرغانه ساخت که هزاران سال پس از آن معتصم باهلل، خلیفهی عباسی، کسی که به شدت پیگیر یافتن آفرینههای(:آثار) پیشدادی و کیانی و نابودی آنها بود، ویرانش کرد.