ایرانستیزی با آرمان گسترشوهابیگری درخاورمیانه

در درازای تاریــخ همواره بیگانگان به ایران تاختهانــد. گاه این تازشهــا با جنگ و گاه با دســتیازی فرهنگی همراه بوده اســت. آنچه پیدا اســت نشــاندهندهی این است که کوههی (:موج) تازهای از ایرانســتیزی سالها است از ســوی برخی از کشورهای خاورمیانه و همپیمانان آنهــا به راه افتاده اســت. در گفت و گو با پیــروز مجتهدزاده، پژوهشــگر، کارشناس و اســتاد جغرافیای سیاســی و ژئوپولیتیــک دانشــگاه تهران دیدگاه او را در این باره جویا شدهایم که در زیر میخوانید: کوههی ایرانستیزی تازهای که در خاورمیانه آغاز شده است ریشه در چه اندیشهای دارد؟ همانگونه که میبینیم دگرگونی گسترده در حال رخ دادن در ســاختار سیاســی فرمانروا بر منطقهی خاورمیانه است. البته زیرساخت این گفتمان ســالها پیش گذاشــته شد و با آمدن دونالــد ترامپ این دگرگونی شــدت گرفت. زیرساخت این گفتمان زمانی گذاشته شــد که نخستوزیر وقت اســراییل، ایهود اولمرت در دیدار مفصلی که با ملک عبداهلل دوم پادشــاه اردن و عموی خود شــاهزاده امیرحسن داشــت، گفت جمهوری اسالمی ایــران در پیوند با انقالبیون اســالمی مانند حزباهلل ســرگرم انجام یک برنامهی بزرگ ژئوپولوتیک اســت تا زورمنــدی خود را بر سراســر خاورمیانه بگســتراند. این طرح را هالل شــیعی نام نهادند. هالل شیعی از دید آنها یک خطی فرضی اســت که از بحرین و کنارههای (:سواحل) شیعهنشین عربستان، که بخشی از بحرین کهن است، میانرودان، جنوب عــراق و ایران آغاز میشــود و در دنباله به جهان تازی(:عرب) میرســد. این هالل حتــا جمهوری آذربایجــان و همهی ســرزمینهای شیعهنشــین دیگــر را در بر میگیرد تــا در میان جهان ســنیمذهب و کشورهای ســنیمذهب چیره شود. برنامهی یادشــده و همهی دولتهای ســنیمذهب خاورمیانه که پیوندهــای خوبی با جمهوری اسالمی ایران نداشتند به پیشواز این برنامه رفتند. من همان هنگام در اخبار میشــنیدم که حســنی مبارک، رییسجمهوری مصر، و و فرمانروایان عربســتان در آن زمان از این برنامه اســتقبال کردند و خود اســراییل که مبتکر اصلــی این برنامه بود در گســترش آن بســیار کوشــید. در همین راستا دیدیم که دولــت جمهوریخواه بوش پســر تا چه انــدازه در این راه تاخت و تاز کرد و گفتمان هســتهای ایران را بهانــه و به گونهای هم تهدیدات جنگی کرد. آلســعود با برنامهی هالل شیعی و با یاری و راهنمایی اسراییل و پشــتیبانی آمریکا در اندیشــهی پدیدار کردن نیروهای تروریستی افتــاد. ریشــهی پیدایــش طالبــان، که به راســتی برای مهار شــوروی در نگر (:نظر) گرفته شــده بود، نیز از سوی امارات متحده عربی، پاکســتان و عربســتان پدیدار شده بود. از ســویی بررسی درستی برای کرانمند (:محدود) نگاه داشــتن عملیات تروریســتی طالبان انجام نشــده بود. وضعیت به گونهای درآمد که طالبان همچون دســتی رها شده کارهــای خود را دنبــال کــرد و در دنباله بینندهی روآمدن بنالدن بودیم.

در این میان داعش چگونه پا گرفت؟ بــا مرگ بنالدن گفته شــد که عربســتان سرگرم پروراندن نیروی تازهی 10 هزار تنی در پاکستان است که بعدها روشن شد نامش داعش اســت. داعش وظیفه داشت سوریه و عراق را بگیرد که بر پایهی جغرافیای کهن، این گستره لبنان را هم در بر میگرفت. بــا پیدایش داعش و ادعاهــای اینگروه برنامهی هالل شــیعی از سوی عربستان و وهابیان خودنمایی کرد. روشــن اســت که آرمــان برنامــهی تــازه وارون (:بر خــالف) ادعای اســراییل و عربســتان، برآمدن شــیعیان برای برانداختن سنیها نبــود بلکه آرمان برآمــدن وهابیان برای برانداختن شــیعیان بود. هنــوز هم این وضعیت دنباله دارد و عربســتان نخست وزیر لبنان را فرامیخواند و ســپس او را میرباید. بدینسان برنامهای که با نمای شیعی علیه جهان اسالم ریخته شده است در عمل برنامهای است برای چیره شدن وهابیگری بر جهان اســالم و برانداختن تشیع و ما تازه در آغاز راه هستیم.

کنارهگیــری نخســتوزیر لبنــان در عربستان را چگونه ارزیابی میکنید؟ با پایان برنامهی پیشــین و از میان رفتن داعش برنامهی تازهای آغاز شــده است. عربستان نیروهایی را جایگزین کرده است و این برنامه تــازه اگر آنگونه که تدارک دیده شده است پیش برود، برای آیندهی جهان آغازی وحشتناک است. فراخواندن ســعد حریری از سوی عربستان و گرفتار شــدن او در ریاض از پدیدههای کوچک این برنامهی بزرگ است. به باور من عربســتان اگر میخواســت سعد حریری را در گروه خود داشته باشد بسیار به آسانی شــدنی بود. عربستان بر این گمان است که سعد حریری از ترس پیشــرفت حزباهلل در لبنــان زمینههای رخنهی (:نفوذ) بیشــتر ایــران در لبنان را فراهــم میکنــد. از ایــن رو، بــرای پیشــگیری از رخنهی ایران در لبنان او را به گونهای به گروگان گرفتهاند وگرنه کنارهگیریاش را تلفنی هم میتوانستند درخواست کنند. عربســتان با این برخــورد و فراخواندن نخستوزیر یک کشور و ربودن او در پی بهره گرفتن و باجگیری از لبنان و همهی کشورهای خاورمیانه است. رییسجمهوری لبنان کنارهگیری ســعد حریــری را نمیپذیــرد چراکــه با این جریان آشنا است و میداند این یک گذار موقت اســت. همین گفتمان در ســوریه آغاز شــده و گفتمان جنگ هم پشــت آن آمده است. عربســتان هنوز نتوانسته است اســد را از ســوریه بیرون کند. در دنباله باید چشــمبهراه باشــیم عربستان با رییسجمهوری و نخســتوزیر عراق چگونــه برخورد خواهد کرد. به هر روی، امیدواریم جنگی میان ایران و عربســتان روی ندهد چراکه این جنگ به سود هیچ کس نخواهد بود. اگر بخواهیــم نیروهــا را در خاورمیانه بســنجیم ایران برتری بسیار گستردهای دارد ولی از آن ســو عربســتان سعودی پشــتیبانی دیگر کشورها مانند اسراییل و آمریکا را با خود دارد و اگر در این موازنه کوچکترین خللی پدیدار شود به فاجعهای بزرگ میانجامد.