تپهشهرستان سیستان پایتخت سکاها بوده است

دکتر رضا مهرآفرین در گفتوگو با امرداد:

تپه شهرستان سیستان از گسترههای باستانی استان سیستان و بلوچستان است که در بخش زهک سیســتان جــای دارد. این گســترهی باستانی به بزرگی 18 هکتار و بلندای 20 متر از زمینهای پیرامــون دربردارندهی دو تپهی جنوبی و شمالی است. تپه شهرستان هماکنون از ســوی یک گروه باستانشناســی در حال کاوش است تا آگاهیهای بیشتری از داشتهها و دیرینگی آن به دست آید. رضا مهرآفرین* سرپرســت گروه کاوش تپه شهرستان سیســتان، دربارهی فصل نخست کاوشهای این گستره در گفتوگوی ویژه با امرداد گفت: شوربختانه تپهی شمالی را ساکنان منطقه به گورســتان دگرگون کردهاند و تپهی جنوبی متروک اســت. در سطح تپهی جنوبی که بخش اصلی است آفرینههای (:آثار) بسیار خوبی وجود دارد و پوشــیده از تکه سفالهای سرخ، نارنجی و آجری است که با پژوهشهایی که پیش از این انجام گرفته روشــن شد که این تپه در پیوند با روزگار اشــکانی و ساسانی است. در نوشتارهای تاریخی و اسناد از شهری به نام «رام شهرســتان» نام برده شده که در روزگار ساسانی پایتخت سکانشاهان (شاهان ســکایی) بود. بر پایهی این اسناد و دادههای (:اطالعات) باستانشناختی گویا تپه شهرستان همان «رامشهرستان» بوده ولی هنوز کاوش انجام نشده است تا دیدگاه درستی دراین زمینه ارایه شــود. در فصل نخســت کار گمانهزنی بــرای تعیین عرصه و حریــم در پیرامون تپه انجام شــد. ارکئوژئوفیزیک نیز روش دیگری بود که روی تپه با دســتگاه مغناطیسســنج بــرای دیدن الیههای زیرین اســکن شــد و انجام فوتوگرامتری (نگارهســنجی) با پهباد و تهیهی نقشــههای گوناگون از روی تپه صورت گرفت. همچنیــن نمونهبرداری از 10 درصد کل گســتره برای روشــن شدن دورههای تپــه و چگونگی الگوی پراکنش سفالها در سطح تپه انجام شد. وی افزود: در روی تپه سازهها مشخص نیستند ولی بــرج و باروها به گونهی تودههای بزرگی از خشــت و گل در زیر خاک مشخصاند که مستندسازی آن انجام شده است که در فصل بعدی کاوش در تپه شهرستان انجام خواهد شد. گفتنــی اســت ارکئوژئوفیزیک دســتگاه مغناطیسســنج اســت کــه بــه گونهای سونوگرافی از تپه است که مشخص میکند در زیــر تپه چه ســازهها و دادههایی وجود دارد و ســپس باستانشناس میتواند با دید بازتــری کاوش کنــد. ارکئوژئوفیزیک این تپهی باستانی به دست کورش محمدخانی، باستانشناس دانشگاه شهید بهشتی، انجام شده اســت و آگاهیهای بیشتری از برآیند ایــن کاوش در ماههای آینده در دســترس میراث فرهنگی نهاده خواهد شد.

* دکتر رضا مهرآفرین، دانشــیار گروه باستانشناسی دانشگاه مازندران