دخمه و استودان ری یادگاری از روزگار باستان

ميالد نائينيان: به ری میرویم. همان شهر اهورایی ورجاوند که در اوستا از آن یاد شده است. همان شهر که به گفتهای زادگاه زرتشتپیامبر و مادر گرامیاش، دوغدو، است. چم (:معنای) آن را «راه» گفتهاند زیرا شهری مرکزی در ایران کهن بوده است و خاور (:شرق) را به باختر (:غرب) و شمال ایران را به جنوب پیوند میداده است. در گذر هزاران سال دوستان و دشمنان، آبادگران و ویرانگران بسیار به خود دیده است. در شمار دوستان آبادگر این شهر باید از فرمانروایان ساسانی (ساسان نیاکان) یادی ویژه کرد. این شاهان، که به گواه تاریخ بیشترشان خردمند، دالور و میهندوست بودهاند، به شهر ری نگاهی شایسته داشتهاند. آنان ری را به عنوان مهمترین شهر دینی و جایگاه موبدان ایرانشهر در درازای 428 سال گرامی داشته و در آن یادبودها، آتشگاهها و کاخهایی چند ساختهاند که برخی از آنها در گذر زمان یا گرفتار اهریمنان شده و از میان رفتهاند و یا در پس خروارها خاک از دید ما پنهان هستند. اما شهریگری (:تمدن) و اندیشهی ایرانی ریشهدارتر و تواناتر از آن بود که اسكندر گجستك، تازیان و مغوالن میاندیشیدند. گواه این سخن زبان، آداب، آیینها و سازههای باستانی هستند که با سربلندی تمام و با غیرت ایرانی بداندیشان را در پس نهاده و اکنون در برابر چشمان ما با نازش میدرخشند. از سازههای باستانی شهر ری میتوان از دخمه و استودان (استخواندان) نام برد. از متروی شهر ری به سمت امینآباد که راه بیفتید در سمت چپ تپههای بیبیشهربانو، استودان و دخمهی ری خودنمایی میکنند. دیرینگی دخمه را به زمان شاه کوات ساسانیان یا فرزندش خسرو انوشهروان نسبت میدهند. راه رسیدن به دخمه و استودان کمابیش هموار است. راهی که با بودن درختان و سبزیکاریها نمایی بسیار آرامشبخش به پیرامون گستره میدهد. با خودرو میتوان تا 100 متری دخمه رفت و بهگونهی رایگان از این یادگار باستانی در هفت روز هفته بازدید کرد.