اختراعی در راستای بهینهسازی شبکهی آبی کشور

کوتاهیدربارهیبهرامبختیاری

بهرامبختیاری،زاد هی2531خورشــیدی درشــهرکرماناستکهدر72خوردادماه 7931بــایــاریگروهیازهمــکارانو دانشجویانخودتوانستباثبتاختراعیبه نام میکروالیسیمتر هوشمند گام ارزند های درآبیاریبهین هیگیاهانویار یرسانیبه منابعناچیزآبیکشوربردارد. گفتوگو با بهرام بختیاری، مخترع زرتشتی شناسنام هیاختراع نام:الیسیمترکوچکوزنیهوشمندقابلحمل مالکاناختراع:بهرامبختیاری(%53)،فرنوشفرزانهزردشتی(%51)، احسانپا کگوهر(%53)،کورشقادری(%51) شمار هیثبتاختراع:99959 زمانثبتاختراع:72/3/7931

اید هیاختراعازکجاآمد؟ امروزهدرجهانمدیریــتمنابعآببرپای هی توســع هیپایدارموردتوجهقرارگرفتهاســت. درایــراننیزباتوجهبهمیــزاناندکبارشو محدودیتمنابــعآبیودگرگون یهایاقلیمی، مدیریتدرســتمنابعآبارزشبسیاریدارد. دربارهیمســایلیکهبهگونــ هایبامدیریت منابعآبپیوندداردجستار(:موضوع)بهرهگیری (:اســتفاده)بهینهمطرحشدهاســتودراین راســتاتعییننیازآبیگیاهانگامیبنیادیندر مدیریتآبیاریاست.باتوجهبهاینکهبیشاز 09درصدمصرفآبدربخشکشاورزیاست تاکنونکوششیدرراستایاندازهگیریمستقیم ودقیقاینمیزانبهگون هیشبک هایدرایران انجامنشدهاســتوهم هیاندازهگیر یهایی کهدرســندملیآبکشــورمطرحشدهاست برپای هیتخمی نهایــیبودهکهبرآیند(:نتایج) آندرراســتایکمبــودواصــرافمنابعآب آشکار(:مشهود)است.درکشورهاییهمچون استرالیا،کانادا،هندوستانوآمریکاکهبهدانش هواشناسیکشاورزیاهمیتدادهاند،شبک ههایی بهنامشــبک هیایستگاههایالیسیمتریپدید آمدهاســتکهمانندایستگاههایهواشناسی، ه مزماندادههایمربــوطبهوضعمتغیرهای هواشناســیوهمچنینمقادیرآبیاریوتلفات آبراثبتم یکند.باتوجهبهاهمیتدوچندان تلفاتازراهتبخیرتعرقدربخشکشــاورزی بایسته(:ضروری)استتااندازهگیر یهایدقیق دراینزمینهانجامگیرد.باتحلیلبرآمدهازاین اندازهگیر یهادریکبــازهیزمانیدرازمدت م یتوانمدیریتدرســتیبرمنابعآبیمنطقه موردنظرانجامداد.ازاینرو،الزماســتتاهر ناحیه،ودرمقیاسبزر گترهرکشوریمجهزبه شبک هیایستگاههایالیسیمتریشود.هم هی ای نهاشوند(:موجب)پدیدآمدنایناختراعکه «میکروالیسیمترهوشمند»نامداردشد.

کاربردمیکروالیسیمترهوشمند کابردمیکروالیسیمترهوشمندراازدیدگاههای گوناگونیم یتواندبررسیکرد؛ ازدیدگاهنخســت:یکــیازکاربردهایمهم ایــنابزاربــرآورددقیقنیازآبــیگیاهاندر باز ههایزمانیکوتا همدتچنددقیق هایاست. بهسخندیگر،اینابزارگامیموثردربرآورد دقیقتلفاتبرآمــدهازتبخیرتعرقونیازآبی گیاهانبهتفکیکشــبوروزبرداشتهاست. بــرایاندازهگیــریدقیقنیازآبــیهرگیاه دسترسیبهپارامترهایهواوخاکنیازاست. ایندســتگاهاینتوانایی(:قابلیت)راداردکه باافزایشســرمای هگذاریدرطراحیوساخت بتوانشــمارسنســورهایموردنیازرابرای تدقیقهرچ هبیشترانداز هگیریافزایشداد.این ابزارکهدرمحیطمزرعهیاگ لخانهکارگذاری (:نصب)م یشودبهگون هیب یسیم(:وایرلس) طراحیشدهودسترســیآنالینبهدادههای آنازراهاینترنتوگوش یهایهوشمندشدنی اســت.میکروالیســیمترطراح یشدههم هی پارامترهایورودی(مقدارآبآبیاریوبارش) وپارامترهــایخروجــی(آبمــازادخروجی وتلفاتبرآمدهازتبخیرتعــرق)راباتوجهبه سنسورهایگماشت هشدهدردرونوپیرامونآن بهشیوهیهوشمنداندازهگیریم یکند.دادهها بهواســط هیسنسورهادریافتوبهسامان هی رایان های(:سیســتمکامپیوتری)فرستادهودر آنجاثبتم یشــوند.درگامپسین(:بعدی)با کدبرنام هنویسیهم هیداد ههاپردازششدهو مورداستفادهیکاربرقرارم یگیرد. ازدیدگاهدوم:کاربرداینابزاردرمطالعاتدر پیوندباانتقالآلودگیخاکومطالعاتدرپیوند باکیفیتآبدرپیمصرفکودهاوس مهای گوناگوناستکهدرسا لهایگذشته(:اخیر) بهشــدتبرافکارهازمان(:جامعه)ازدیدگاه کیفیــتفرآوردههایخوراکــی(:محصوالت غذایی)گوناگونتاثیرگذاشتهاست.ازهمین رو،قطع هیجانبیبرایایندستگاهطراحیو ساختهشــدکهخودبخشیازعنصراختراعی دستگاهبهشــمارم یآید.اینقطعهبهعنوان سنسورخودکارســنجشمیزانآبخروجی کارم یکندوم یتوانباکارگذاریسنسورهای بیشتربررویآندرموردکیفیتآبخروجی نیزاظهارنظرکرد.

‡نخستیندانشآموختهیدکتریهواشناسی کشاورزیدرایران ‡مدیرمسوولکنونیمجل ‡بهانجامرساندن01طرحپژوهشیدرجایگاهمجریوهمکارطرح ‡دارای031مقالهدرکنفران سهایملیوفراملی ‡داراینزدیکبه04مقالهعلمیپژوهشیدرو نکشوری ‡داراینزدیکبه51مقال هیبی نالمللیکهبیشتربرگرفتهازپژوه شهایکاربردی خودوهمکارانشبودهاست ‡نزدیکبهدوسالاستکهکتابیدرزمین هیابزاروادواتاندازهگیریدرهواشناسی کشاورزیدردستنگارشداردکهاحتماالتاسالآیندهآمادهخواهدشد ‡هموند(:عضو)کنونیهیاتعلمیبخشمهندسیآبدردانشگاهشهیدباهنرکرمان

اختراعازایدهتاثبت ایدهیایناختراعزمــانزیادیدرذهنمن بود،گرچهاهمیتشبکهالیسیمتریدرمیان متخصصــانمنابعآببرهی چکسپوشــیده نیســت،امابهشــوند(:دلیل)اینکهدرپی دانشــجویانهمکیشعالق همندبهپژوهش درایــنزمینهبودممنتظرماندمتاپیشــنهاد آنرابــرایانجــامپایا ننامهبدهم.ســال 4931مهندسفرنوشفرزانهزردشــتیبرای انجامپایا ننام هیکارشناسیارشددررشت هی مهندســیمنابعآبپیشمــنآمدومناین جستاررابهعنواناستادراهنمابهویپیشنهاد کردم.ایناختراعهزین ههایغیرمادیومادی بههمراهداشتهاســتکهالبتهباهمکاریو پیگیریمطلوببانو(:خانم)فرزانهتوانســتیم اینجستاررابهانجامبرسانیم. بایدیادآورشومکهپیشازثبتاختراع،اینایده توانستدرجشــنوارهیملی«اولینجشنواره ایدههایخالقانهبارویکردکارآفرینی»جایگاه نخسترابهدستآورد.

پشتیباناناینپروژه ایــنجســتارچــوندرقالــبپایاننام هی کارشناســیارشــددربخشمهندســیآب دانشگاهشــهیدباهنرکرمانبهانجامرسید، از پشتیبانی دانشکده کشاورزی این دانشگاه ازنگر(:نظر)دردســترسگذاشــتنزمین کشــاورزیبــرایکارگــذاریوجایگیری (:استقرار)میکروالیســیمتربرخورداربودکه درهمی نجاازایشــانسپاسگزاریم یکنم. البتههمــ هیهزین ههایطراحیوســاخت اینابــزاراززمــانایدهتاخریــدقطعات، طراحی،برنامهنویسیوثبتاختراعبردوش پژوهشگراناینپژوهشبرپای هیسهمهر یــکدرمالکیتثبتاختراعبــودهکهالبته هزین هیکمیهمنبودهاست.

سهمایناختراعدرذخیر هیآبکشور شوربختانهوضعیتذخیرهیآبیکشوربسیار بحرانیاســت.جستاربحرانیبودنمنابعآبی کشوربهسا لهایگذشــتهبرنم یگردد،این جســتاردرده هی0531خورشــیدیمطرح شدهبودامادرپینبودبرنام هریزیومدیریت درستونبودشــبک هیالیسیمتریدرکشور بهوضعکنونیرسیدیم.البتهبرایبهرهگیری بهینــهازمنابعآبــیدربخشکشــاورزی، پای هگذاری(:تاســیس)اینشبکهدرسطحهر کشوریاجتنا بناپذیراست. ازاینرودرایراننیزباایجادیکشــبک هی میکروالیســیمتریدرسرتاسرکشورم یتوان مقادیــرنیازآبیواقعیودقیــقگیاهانرادر راستایارزیابیدوبارهی(:مجدد)سندملیآب کشورومدیریتدرستآبیاریتعیینکرد.

هزین هیساختوتولیدمیکروالیسیمترهوشمند چوندرایندســتگاهسنسورهایگوناگونبه کاربردهم یشــودوقابلیتافزایشیاکاهش آ نهاوجودداردوسنســورهایســاختهر کشوردقتویژهیخودشانرادارند،پسنرخ تما مشدهیآنبرپای هیسفارشکارفرماتغییر خواهدکرد. اماپی شبینیم یشــودکهباتوجهبهاهمیت ب هکارگیریاینابزاردرســطحکشور،چهدر ســطوحدولتی(ســازمانجهادکشاورزیو وزارتنیــرو)ویابخــشخصوصی(مزارعو گ لخان هها)،بهایآندرتولیدانبوهبهگون هی متوسطباسنســورهایمعمولنزدیکبه05 میلیونتومانویااندکیبیشترتمامشود.

باتوجهبهاهمیتجستارآبدرکشاورزیاین دستگاهدردیگرکشــورهاباابعادگوناگوناز ده هی0591میالدیبهگون هیوسیعیبهکار گرفتهشدوب هکارگیریگون هیخودکارآننیز ازدههی0991دربیشتربخ شهایکشاورزی کشورهایتوسع هیافتهآغازشد. البتــهدراختراعکنونــیبخ شهاییطراحی شــدهاستکهمقدارآبخروجیرابهگون هی خــودکاراندازهگیریکندکــهاینبخشدر نمون هیخارجیآندیدهنم یشــود.م یتوان گفــتمدیریتمطلوبمنابــعآبدربخش کشــاورز ِیکشــورهایتوســع هیافتهوا مدا ِر بهر هگیریازشبک ههایالیسیمتریخودکاردر زمی نهایشاورزیاینکشورهااست. صادراتمیکروالیسیمترهوشمند بــایــکجســ توجویســادهدراینترنت شــرک تهاییرام ییابیــدکهبــهطراحیو کارگذاری(:نصــب)وگارانتیایــنابزاردر سطحجهانیم یپردازند.اماچونکشاورزیدر ایرانبهگون هیخردهمالکیاستودربیشتر بخ شهانیزدرمقیاسکوچکمانندگ لخان هها انجامم یگیرد،پسبرآیندب هکارگیریاینابزار بهاندازهگیریدقیقنیازآبیهرگیاه،بهویژه دراقلی مهاومیکرواقلی مهاییمانندگ لخان هها ومزارعکوچکم یانجامد. ایندســتگاهبااندازهیکوچکوقابلحمل خودهماهنگیخوبیباکشاورزیبومیایران داردودرصورت یکهســرمای هگذاریبازرگانی (:تجاری)مناســبیبرایساختایندستگاه انجامشــود،زمین هیب هکارگیریآندردرون وبرونازکشورهست.

تاثیرمیکروالیســیمتربرمنابعآبی،صنعتو اقتصادکشور ازآ نجاییکهکشورمادرمنطق هایخشکو نیم هخشکجایداردوبیشاز09درصدتامین امنیتخوراکیوتولیدهایکشاورزیکشوراز اراضیآبیاســت،بهر هگیریازســامان ههای نویناندازهگیریمیزاندقیقنیازآبیگیاهان وسامان ههایخودکارآبیاریم یتواندبهعنوان یکابزارکارآمد،کمکشایانیدردس تیابیبه آرما نهایاینبخشداشتهباشد. دربخشصنعتنیزاگرایناختراعازســوی ســرمایهگذارانپشــتیبانیشــود،م یتواند زمین هسازکارآفرینیبرایه ممیهنان،همبرای تولیدوهمدرزمین هیکارگذاریوراهاندازی اینابزار،باشد. دربخشتاثیرایناختراعبراقتصادکشــور همآشــکارامیتوانگفتکهبــاتولیداین فنآوریبومــیازبرو نرفت(:خروج)میزان زیادیارزازکشــورجلوگیریم یشــودواز ســویدیگربامطالعاتیکهازخروج یهای ایندســتگاهانجامم یگیردوزارتخان ههای جهادکشاورزیونیروم یتوانندتااندازهایاز نظرنرخگذاریدربخ شهایمربوطبهخود بهر همندشوند.

نمون هیخارجی