دکان داوود؛ یادگار روزگار مادها

رضا جمشيدی: دکان داوود گوردخمهای تاریخی است که در سه کیلومتری جنوب خاوری (:شرقی) سرپل ذهاب، در ابتدای جادهی روستای انزل و نزدیک به 100 متری جادهی اصلی کرمانشاه به سرپل ذهاب جای دارد. این یادمان تاریخی به شوند (:علت) چلهنشینی فردی سپند (:مقدس) به نام«داوود»به دکان داوود نامور شده است ولی آرامگاه «ایویخ توویگو» فرزند «فرورتیش» از واپسین پادشاهان ماد است. ایوخ توویگو که یونانیها آن را «آستیاگ» مینامند پس از فرورتیش روزگاری دراز فرمانروایی کرد. پس از شكست ایویخ توویگو از هخامنشیان سرزمینهای پهناور ماد به فرمانروایی هخامنشیان پیوست شد. دربارهی اهمیت شیوهی مهرازی (:معماری) این نقش، دیدگاههای درخور نگرشی هست تا جایی که شیوهی مهرازی برخی گورها و نیایشگاههای تختجمشیدی را تاثیر گرفته از این نقش و نقشهای همانند همروزگار دکان داوود میدانند. «هربرتوس» در گزارش باستانشناسی گروه آلمان در ایران از این نكته یاد کرده و گفته است: «در تختجمشید از تیرههای مادی بوزایی، پارتاکنویی، اشتروخان، آیزانتویی، بودی اویی و ماگی (مجوس) نام برده شده است که از این میان تنها گروه معینی از مادها یعنی ماگیها هرچند در نقشهای تختجمشیدی آورده نشده است، ولی تصاویر روشنی دارند که باید از نقشبرجستهی «قلعه داوود» در زیر آرامگاه دکان داوود سرپل ذهاب و «سكاوند» هرسین نام برد زیرا این دو در سرزمین ماد جای دارند.» در فاصلهی 8 متری زیر این گوردخمه، قاب مستطیل شكلی بر روی قابی کهنتر تراشیده شده و درون قاب تازه نگارهای به گونهی تمامقد با چهرهای نیمرخ کندهکاری شده است. این شخص پوشش بلندی بر تن و کاله لبهداری بر سر دارد که پشت گردن و گوشهای او را پوشانده است. همچنین در یک دست او بَرَسمی دیده میشود و دست دیگر را به گونهی نیایش به سوی باال نگه داشته است. شماری از تاریخنگاران بر این باورند که این نگاره در دوران سلوکیان در زیر دکان داوود ساخته شده است اما هربرتوس آن را به کلی رد میکند. در مورد نامگذاری این یادمان مادی به دکان داوود نیز از یک روایت سینهبهسینه (:شفاهی) چنین برمیآید که «پیر داوود داوودانی» که از نامداران و بزرگان اهل حق در سدهی هشتم بوده است این محل را برای رازونیاز و خلوتنشینی خود بر میگزیند و از همین رو به دکان داوود نامور شده است. این گوردخمه، که در سال 1310 خورشیدی به شمارهی 152 ثبت ملی شده است، در بلندای 12 متری از سطح زمین جای دارد که دسترسی به آن را کمی دشوار میکند.