کارنامک فرهنگ مهر )2(

سال٠٤٣١خورشيدیمحمدرضاشاهزير فشــارهای درونی و برونمرزی شريف امامــیرابركناركردوبــاب یميلیعلی امينیرابهنخســ توزيریرساند.جان اف.كنــدی،ريي سجمهــوریآمريکااز نخســ توزيریامينیپشتيبانیم یكرد. امينی،عبدالحســينبهنياراوزيردارايی كرد.بهنيادرايندورهدكترفرهنگمهر رابهسمتمدي ركلنفتوروابطخارجی دروزارتدارايیبرگزيــد.دكترمهردر خاطراتخودازاوبــهنيکیيادم یكند وبهنياراشريف،داناوپرتوانترينوزير تاريخدورهیكاریخودم یخواند. نخستينكاردكترمهردروزارتدارايی «وصــولمطالباتمعوقــهدولتايران ازكنسرســيوم»بابتحقــوقبندریو گمركیشركتنفتبود. دكترمهرپسازچندیبهسمتمعاونت كلوزارتدارايــیبرگزيدهشــد.پساز كنارهگيریامينیونخســ توزيرشــدن اســداهللعلم،بهنيادوبارهوزيــردارايی م یشــود،ولیبهشــوند(:سبب)بيماری بهنيا،دكترمهرقائ ممقاماوبرایرسيدگی بهاموروزار تخانهشــد.دكترمهرازاين پسبهجایوزيــركارهاراانجامم یداد ودرنشســ تهایهياتوزيرانشركت م یكــرد،ه رچندوزيرنبــود.اوبرنام هی بسيارپيشرفت هایرابرایبرپايیمدرس هی عالیوزارتدارايیفراهمكرد. دكترمهردركتابخاطراتشمینويسد: «...ســهتندرزندگیوشکلگرفتن "منشاداری"منموثربودهاندوازآ نها بهنيکیيادم یكنــم."تقوایمالی"را ازشــادروانپدرم،مهربانمهر،"كمال اداری"راازشــادرواننعم تاهللعاليی و"فضيلــتمديريــت"راازشــادروان عبدالحســينبهنياآموختــم...مندر دودورهبيــنســا لهای٠٤٣١٤٤٣١ خورشيدیدرســم تهایمديركلنفت وروابــطخارجیومديــ ركلاقتصادی كابين ههــایدكترعلیامينیواســداهلل علمبــابهنياكاركــردمودراينمدت اورايکیازبرجست هترينمديراندولتی شناختم...». درسال١٤٣١خورشــيدی،روزیبهنيا (وزيردارايی)،دكتــرفرهنگمهررابه دفترشم یخواندوبهاومیگويدامينی نخســتوزيرتلفنكردهكهسفيرآمريکا كم کهایآنكشوربهايرانراموكولبه امضایقراردادیكردهاست.نخستوزير ازوزيردارايیخواســتهتــادربار هیآن قرارداد ـ كــه گونهای كاپيتوالســيون استـنگاهوديدگاهخودرابگويد.وزير دارايیهمدرپاسخگفتكهاينقرارداد مربوطبهوزارتخارجهاستوپيشنهاد كــردهبودكارگروهی(:كميســيونی)در وزارتخارجهتشــکيلدهندوقراردادرا بررســیكنند.بهنيادكترفرهنگمهررا بهعنواننماينــد هیوزارتدارايیبرای شــركتدركارگروه(:كميسيون)وزارت خارجهمعرفیم یكند. دروزارتخارجــهكارگروهیمركباز جوادكوثر،دكترمنوچهرآگاه(ريي سكل بررســ یهایاقتصادیبانکمركزی)و دكترفرهنگمهر(معاونوزارتدارايی)، پيشنويــسقراردادرابررســیكردندو هرســهرایم یدهندكهاينقراردادهمان كاپيتوالســيوناســتوبرایايرانبههيچ رویپذيرفتنینيســت.جوادكوثرازفرهنگ مهرم یخواهدكهپاســخونگاهكميســيون رافراهمكندچراكهم یدانســتاوحقوقدان اســت.دكترمهرهمپاسخرامینويسدوهر سهآنراامضام یكنند.دكترمهردربازگشت بهوزارتدارايیگزارشكاررابهآقایبهنيا دادهوبهنياهمپسازتوضيحبهنخستوزير م یگويد:مننظركميســيونرام یپذيرمو پيشنهادآمريکاپذيرفتنینيست.پسازچند روز،دروزارتخارجهنشست(:جلسه)دومو سومهمباهمينكسانتشکيلم یشودكه مقا مهایعالیرتب هیســفارتآمريکانيزدر آنشركتداشــتند.برآيند(:نتيجه)گف توگو درايــندوكارگروههمهماناســتكهدر كارگروهنخستبود. بههرروی،پيشنويسقراردادپيشــنهادی ســفارتآمريکابهدولتامينیدرايندوره پذيرفتهنم یشودوبهاينترتيبدولتوقت ايــرانازپذيرفتنكمکمالــیآمريکاهم صرفنظرم یكند. بهنياپسازبازگشــتازواپســينســفرش ازآمريــکا،درفــرودگاهازوزارتدارايــی كنار هگيریكرد.اعلمـنخستوزيرـخودش وزارتدارايــیرابهدوشگرفتودكترمهر رامعاونفنیخودكرد.معاونفنیســمتی نــودروزارتدارايیبودكــههم هیكارها راازماليــاتودرآمد،خزانــهوهزينهوامور انحصــاری(انحصاردخانيــات،چای،قندو شکر،شيالتشمالوجنوب)گرفتهتانفت، روابطخارجیوآموزشــگاهوزارتدارايیبه دكترمهرواگذارشد.آموزشگاهوزارتدارايی چندیبودكهتعطيلشــدهبودودكترمهر دوبــارهآنراباهــدفافزايشدانشعملی كارمندانوآمادهكــردنكارمندانجديدآن وزار تخانه،بازگشود. دكتــرفرهنگمهــردركتــابخاطراتش مینويســدكهچندينبارتاآســتان هیوزير دارايیشدنرفتهبودولیبهسبب«زرتشتی بودن»نتوانســتهوزيرشود؛چراكهبرپاي هی قانــوناساســیآندورهوزيرمیبايســت مسلمانباشد. دولتاسداهللاعلمدرروزهایپايانیوبهشوند ناآرام یهایدانشجويان،حکومتنظامیبرقرار كــردكه٤ماهادامهداشــتولیدرروزهای پيشازكنارهگيریخــود،حکومتنظامیرا برچيد.دردورهيادشــدهچنــدحزبايرانیبه دستبرخیازسياسيونبرپاشدهبود.يکیاز آ نها«حزبايراننوين»بهرهبریحسنعلی منصوربود.حسنعلیمنصورازتکنوكرا تهايی بودكهدرشورایاقتصادسازمانبرنام هوبودجه نيزفعالبود.گروهیازنخبگاندراينحزب هموندیداشــتند.پسازعلم،منصوردرروز ۸١اســفند٢٤٣١خورشــيدیازشاهامضای نخس توزيریگرفت. حســنعلیمنصورـكهازپاي هیيکمدبستان تاپاياندور هیدانشــگاهیاشه مكالســی فرهنــگمهربــودـكابينهاشرابهشــاه میشناســاند.برابــربانوشــت هیدكترمهر، منصورم یخواستاوراوزيردارايیكندولی قانوناساسیاجازهنم یداد،ازاينرو،عباس هويداوزيردارايیشــدودكترمهر«معاون كل»او. سرگذشتاينجايگاهويژهبرایدكترمهرو سپسرفتناوبهبيم هیمركزیرادرشماره آيندهبخوانيد.