چگونگی زندگانی آریاییان بر پایهی مهریشت

سرگذشت ایران )53(

در آن روزگاران، دو صنعت دامپروری و بافندگی را میشناختند و پیش از «هیتیها»، از گردونه بهره میبردند و از آنجایی که به گردونه بستن گاو بسیار نکوهیده شده، (بند83) گمان میرود که احتماال برگردونهها اسب بسته میشــده است. (پیش از سومریان و یا دیرینتر از اشاره به کردار سومریان در بذرافشانی و شخمزنی با گاو) با خانههای چنداتاقی آشنا بودند، (بند44) کوه البرز را میشناختند (بند )50 که بخشی از بومنگاری شناخته شدهی ایرانیان در فالت را در بازهی مورد بررسی نشان میدهد. آنها همچنین بند 51 را همانند «یسنا هات 82، بند8» از گاتها سراییدهاند که نشاندهندهی آشنایی آنها با سرودهی کهنتر است. همچنین مردمان روزگار سرایش مهریشت، میپنداشتند که خورشید بــه دور زمین میچرخد (بندهای فراوان دربارهی خورشید تیزاسپ)، اما در پزشکی تا بدانجا رسیده بودند که مغز را سرچشمه و مرکز نیروی زندگی میدانستند (بند17) که بسیار پیشگامتر از اندیشهی مصریها در م.پ1600 (پاپیروس اسمیت) است که میانگاشــتند قلب، دارای این ویژگی است. همچنین زمین را کروی و گوی سان میپنداشتند (بندهای 95 و )99 که کهنترین ســندها در این باره است. بسیار به روستا، شهر و کشور خود مهر میورزیدند (بند57) و گویا گونهای از میهندوستی در میانشان جریان داشت. خدای بزرگ، همچنان «اهورمزدا» اســت. (بند 82 و دیگر) به دو زندگی باورمند بودند (این جهانی و جهان پس از مرگ) (بند )93 از دشمنانی نام بردهاند که درفش خونین (سرخ رنگ؟) دارند و مورد تازش آنها قرار میگیرند. (همان) با زر (:طال) و فلز ســر و کار داشتند و با آنها صنعتگری نیز میکردند. (بند )96 اهریمن

(بخش سوم)

از ریخت نمادیــن در گاتها فاصله گرفته و هستی و شخصیت یافته است، (بند79) سه باور اندیشه، گفتار و کردار نیک را به گونهی شعار مینوی بکار میبردند (بند )106 در پس ردههای سیاســی که آورده شد، جایگاهی با عنوان «زرتشتوم» داشــتهاند (بند )115 که گمان مــیرود بلندپایهترین جایگاه مذهبی بوده است. سامانه آموزشی در آنها تعریف شده بود و دارای رده های آموزگار و شاگرد بودهاند. (بند )116 مفهومی ویژه، برای پیمان زناشویی، همکاری و پیوندهای همسایه، تعریف شده بود و این پیوندها را به گونهی رسمی میشناختند. (همان) آنان حتا از پیوندهای سیاسی میان دو کشور نیز برای خود تعریف داشتهاند و آن را از ارزشــمندترین پیوندها برمیشمردند. (بند )117 این مردمان به آراستن گردونهها گرایش داشتند (بند )124 آهن و پوالد را میشناختند. (بند 129 و )130 تیرهایی با بدنهی «آهنین» و چکشهایی دو تیغــه از جنس «پوالد» و نیز گرزهای پرتابشونده آهنین، (بند )131 آشکارا نشــان میدهد که باستانشناسی در ایران، به پشتوانهی اندک کاوشهای پراکنده انجام شده، گزارشی ناکارآمد و سراسر سردرگم از آغاز عصر آهن ایران (پیرامون 1500 پیش از میالد) پیشنهاد داده است. همچنین از سرزمین َوِرَن (شــمال ایران به شوند حضور نخستین فریدون در آنجا) نــام بردهاند (بند )134 که با ســند «دیودور» پیرامون وجــود نام آن در هزارهی سوم پیش از میالد هماهنگی دارد و به گونهی موازی با نوشتهی یونانی یادشده، سرزمینهای باختری و شمالی ایرانینشین به آن دوران را نشان میدهد.