چگونگی زندگانی آریاییان بر پایهی یشتها (بخش ششم)

سرگذشت ایران )56(

دین یشت1 دین یشت شانزدهمین بخش یشتهای اوستایی اســت که دارای هفت کرده و بیست بند است. همچنیــن در آن از جنگلهای انبوه و رودهای ناوتاک (بند )3 (که دیرینگ ِی شگرِد بهرهگیری از ابزارهای گذر از آب را نزد ایرانیان میشناساند) سه بنیاد اندیشه، گفتار و کردار نیک (بند )6 (که دیرینترین سند برای باورمندی به این شعار را نشان میدهد) رود رنگهای دورکرانه (بند 7)، باران و ژاله و تگرگ (بند 9 ،)10 کشور در جهان، شناخت مردمان ایرانی عصر دینیشت (بند ،)13 هووی همســر زرتشت سپیتمان (بند ،)15 سفر آتربانها بــرای تبلیغ (بند )17 (که یک نکته و ســرنخ مهم تاریخی میتواند باشــد)، و وجود منصب فرمانروا و تعریف از کشور اشاره میشود. بدینسان این یشت دور شدن از مفهوم زندگی قبیلهای را نشان میدهد. (بند )19

تعیین زمان سرایش دینیشت

با توجه به وضعیت آبوهوایی یاد شده (پرباران و پرآب و خرم)، و نیز گفتوگو پیرامون زرتشت و همســر وی، سخن از وجود شهریار و کشور، نام نبــردن از ایزدان و نیز بــا در نظر گرفتن اشــارههای آورده شده به شیرهی هوم و بَرَسم (بند )4 و همچنین ســه بنیاد یادشده، به نظر میآید که زمانهی سروده شدن دینیشت بسیار نزدیک به روزگار گشتاسپ بوده باشد. پس زمان ممکن، میان 5900 تا 5500 پ.م. در نظر گرفته میشود.

آبان یشت (توصیف اناهیتا) 2

ایــن گفتــار در ســتایش اناهیتــای درمانبخش است که افزایندهی جان، گله و رمه، دارایی و گیتی (بند1)، پاککنندهی تخمهی مردان و زهدان زنان برای زایش، آســانبخش زایمان و شیرآورندهی زنان بــاردار (همان)، نماد زیبایــی زنانه )7( و فریــادرس دادخواهان (بند9) به شــمار میرود. او بَرَســم به دست، گوشوارههای چهارگــوش زرین به گــوش، گردنبند، کمــر به میان بســته، تاجی آراســته به یکصد ستاره و هشت گوش بسان چرخی ساختهشده و زیور یافته به نوارها و دارای چنبری از پیش، دارای جامهای از پوست بََبر (بندهای 127 و 128 و )129 است. در این یشت اشاره به بهرهگیری از گردونه و عطر نیز دیده میشود. )130دنب(

یارینامه : اوستا، جلیل دوستخواه، ج 1، نشر مروارید، 1379

یادداشتها : 1-دوستخواه، همان: 461-465 2-دوستخواه، همان: 297-322