رد پای زرتشتیان در شهر قم
زرتشتیان قم از نگاه رخدادنگاران
همدانیدروصفقمم ینويسد:«درمزديجان قم،آتشــکدهایديرين هترازآتشآذرگشسب وجودداشــتکهدرهایطايیآنبههنگام تسخيرايننواحیدرزمانعبدالملکمروانبه کعبهانتقالدادهشد،اماآتشکدهآذرمهريندر زمانبهرامگوربهوسيلهسورينقمیبهجوزان انتقاليافتودرآنجاآتشکدهساختهشد.» دربرخیکتا بهایتاريخیهمچونفتوحالبلدان وتاريخمذهبیقمآمدهاست:«آتشکدهمرکزی شهرقمدرنيم ههایدههدومقرندومهجری، بههنگامیکهبيناعراباشــعریومجوسيان قمیاختافافتادواعراببرمجوســيانپيروز شدند،برایهميشهخاموششد.اماآثارآناندر اطرافقمتامد تهابعدهمچنانباقیبود.» اصطخــریدرگزارشخــودازمنطق هیقم م ینويسد:«درنزديکیشهرقممنطق هایبه نامقلعهگبریوجودداردکهمردمآنروســتا عمومازرتشــتیمذه بانــدوآثارمخصوص زرتشــتيانازقبيــلمعبد،دخمهوآتشــکده (ه ماکنون)دراطرافاينشهرديدهم یشود.»
سيامکســرلک،نويســندهیکتاب«تاريخ هف تهزارسال هیشهرقم»دربارهیپيشين هی اينشــهرم یگويد:قــمبهشــوند(:دليل) جا یگيــریدرراهمه متريــنشــاهراههای بازرگانی،کهاينموقعيــتراامروزهمدارد، بســيارارزشــمنداســت.يکیازمه مترين شوندهایشک لگيریفرهنگوشهر یگری (:تمــدن)درقم،وتوســعهوگســترشقم همينموقعيتجغرافيايیآناســت.بخشی ازمه متريــنراههــاازقمردم یشــود.راه باختر(:غرب)بهخاور(:شــرق)وراهشمالبه جنوبحاشي هیکويرمرکزی.هم هیمدارک باستا نشناســینشانم یدهدکهاينشهربه شوندهمينموقعيتجغرافيايیويژهباهم هی حوزههاومراکزتمدنیزمانخودشدرپيوند بودهاســت.براینمونهدرکاوشیکهدرضلع خــاوریانجامداديمبهالي ههــایبرخورديم کهخاســتگاهپيدايشآندرخوزستاناستو اينهمانندینشــانم یدهدکهقمبادشت خوزستاننزديکبه۵هزارسالپيشدرپيوند بودهاســت.پس،ب یگمانديرينگیاينشهر برپاي هیيافت ههایباستا نشناسیبسياراست. وی افــزود: قــم پايــگاه دادوســتدهای فرهن گهایگوناگوناســتدرخيابا نهای اينشهرهمهیگروههایايرانیرام یبينيم. بهســخنیديگريکايرانکوچکاســت. اينشــهردينیبرپاي هیمنابعتاريخیيک آتشــکد هیمرکزیداشــتهکهبهآذراناهيد ناموربودهاســت،افزونبراينکهدرجمکران 12 آتشکد هی ديگر داشــتيم. اينجا هميشه دينیبودهومااکنوننيايشــگاهیدراينجا يافتهايمکــهکهنتريننيايشــگاههزارهی دومیايرانبهشمارم یرود. هرجاکهجنب هیارتباطیاقتصادیداشــته باشــد،رويکرددينــی-فرهنگــیهمپيدا م یکند.قمبهشــونداينکهجايگاهارتباطات فرهنگــی،بازرگانیواقتصــادیبودهواين پيوندازخاوربهباختروشــمالبهجنوبدر جريانبودهاســتازاينروبسترمساعدی بودهکــهبتوانندباايجــادپايگا ههایدينی گردشــگرجذببکنند.اينآتشکدهنزديک امامزادهشاهجمالاستکهشوربختانهبرای ساختجاد هایتازهاکنوناثریازانبرجای نماندهاســت.عکســیکهدرسال7391از آتشکدهچاپشــدهبازسازیدروراهروهای آنکاماديدهم یشود.
کهنترین نیایشگاه هزارهی دومی در قم نگاهی به گذشتهی شهر ساسانی خاطرات بانوی 80 ساله از آتشکده
اوحدود01ســالگیاشرابهيادم یآوردو م یگويــد:پایپيادهياســواربراالغوقاطر ازشــمالقميعنیهســت هیمرکزیشهر ازميــانکوچهبا غهابهســویجمکرانراه میافتاديموهمهآذوق هیالزمرانيزباخود م یبرديم.جمکرانناميکروستایکوچک دربخششماليکمسجدوچهارتاقیبود. درزمي نهایپيراموناينچهارتاقیخشتی ومسجد،گندموجوکشتم یشد. مالکاينزمي نهاهمانخادماناينزيارتگاه کوچکبودندکهنسلب هنسلچرخيدهويکی ازايــنخادمانپدراينبانویســا لخورده اســت.ویدرادامهافزود:پسازگذشتناز بيابانوگندمزارهايیکهباآبکاريز(:قنات) آبياریم یشــدندبــهيکحصــارودروازه میرســيديم.بيروندروازهيکحوضبزرگ مستطي لشکلبود.ســپسازيکدرچوبی بزرگم یگذشــتيم،يکجادهیخاکیرارد میکرديمتابهيکچهارتاقیمیرسيديم. بــهگفت هیبانــویســا لخوردهاينهمان آتشــکدهبودهاســت.کمیباالترازآنيک مســجدکوچکهمــراهبــاحجرههايیدر پيرامونحياطبرایاتراقمسافرانبودچيزی همانندکاروانسراکهمردمنذرهایخودرابه خادمانآنجاپيشکشم یکردند.بانودربارهی زمي نهایکشــاورزیپيرامونجمکرانکه همهســندمنگول هدارداشــتند،گفت:پساز انقابهمهیزمي نهایکشاورزیپيرامون جمکرانرامصادرهکردند.چهارتاقیودرخت کهنسالجمکران،حصارودروازهويرانشد وهم هیخادمانازکاربيکارشــدند.پدراين خانمازغمازدســتدادنکاروزمينهايش سکتهکردومرد. احمدخامهيار،ق مپژوهبااشــارهبهساز ههای درمعرضخطراينشــهرگفت:قلع هگبری جمکرانکــهدرکنارقلع هدختــربودهيکی ازارزشــمندترينســاز ههایپيشازاسام قماســتکهدروضعيتبســياربدیاست. دو رتادورباخان ههادربرگرفتهشــدهوفضای داخلیقلعهدرحالتبديلبهزبال هدانیاست. بــهگفت هیاينپژوهشــگرقمــیجمکران که نتريننقط هیقمبودهوقديم یتريناثری کهبهجاماندههمينقلع هگبریاستکهبايد نگهداریشود.
انتخابــیونکت ههایآموزشــیدرراســتای نگهــداریبهترازآنرادردســترسصاحبان خــودروم یگــذارد.نر مافزارکاريــو،راهنمای خدماتدورهایماننــدتعويضروغنوفيلتر هوارانيزانجامم یدهد.اتوسروي سهام یتوانند بانگاشتندادهها(:اطاعات)خوددرپل تفرم، انجامدهندهیاينســرويسباشند.همچنين صاحبانخودروبانصبنر مافــزارکاريواپبر رویگوشــ یهایخودازامــکانمکا نيابی خدمــاتدورهایبراســاسنشــانیمالکان خودروبهرهمندم یشــوندوامکانمسيريابی بهمقصدرابهآنــانم یدهد.مالکانخودروبا نصباپليکيشنکاريوم یتوانندنوبتتعميرگاه رارزروکننــد.ازخدماترايگانمانندکارواش، تعويــضروغنوحتاپرکــردنباکبنزيندر جایموردنظربهرهمندشوندوياازمکا نهای پارکينگ،تعميرگاههایمعتبرشــهر،آشنايی بااصــولنگ هداریخــودروودريافتخافی خودرو،آگاهشوند. دوســتدارانیکــهخواســتاربهرهمندیاز امکاناتاپليکيشــنکاريووکاريوســرويس هســتندم یتوانندايندونرمافــزاررااز(راه کافهبازار)يا(سيباپ)دانلودکنندوبرروی گوشیهمراهنصبکنند. اپليکيشنخدماتخودروکاريووکاريوسرويس درسيزدهميننمايشــگاهبي نالمللیقطعات، لوازمومجموع ههایخودرورونمايیشد.