نخبگانب یجایگاه!

کشور ما امروز بیش از هر زمانی نیازمند نخبگانی اســت تا کشور را از دشواریهایی که گرفتار آن هستیم رهایی بخشند. گرفتاریهای اقتصادی، آموزشی، مدیریتی و !... بیگمان تنها داشتن نخبه ما را از این گرفتاریها رهایی نخواهد داد، راه این است که نخبگان نخست شناسایی شوند و سپس در جایگاههای درخور و شایسته به کار گرفته شده و نقششان در تصمیمگیریها و تصمیمسازیهای کشــور پررنگ شود. برای رسیدن به این آرمان، بهترین کار این اســت که شایستهســاالری در ادارهی کارهای کشــور جاری شود. اگر بتوانیم شایستهســاالری را بر تخت سامانهی گزینش کشــور بنشــانیم، خودبهخود نخبــگان بهکار گرفته شــده و حال و روزمان به از این میشود. بدبختانه گزارشها نشــاندهندهی این اســت که ســامانههای آموزشی کشــور مانند وزارت آمــوزش و پرورش و آمــوزش عالی چندان به دنبال شناســایی نخبگان نیســتند. شوربختانه استعدادســنجی و استعدادشناســی که نیازمند شناخت در درازای زمان است و نمیتوان با آزمون به آن دســت یافت چندان در دید و نگر نیست. بنیاد ملــی نخبــگان میگوید چهــار پایهی بنیادین نخبهشناسی، نخبهپروری، نخبهگزینی و نخبهگمــاری را در دســتور کار دارد. دربارهی دو پایــهی نخســت نمیتــوان کار بنیاد ملی نخبــگان را داوری کرد امــا دربارهی نخبهگزینــی و نخبهگمــاری کمتــر ردپایــی از کارکرد بنیاد دیده میشــود. ایســنا در گزارشــی که در سال 139۶ منتشــر کرد از گفتهی قائممقام دانشگاه علوم پزشــکی همدان پدیدهی فرار مغزها از کشور را فاجعهبار دانسته است. دکتر رشید حیدری مقدم در هیجدهمین جشنوارهی پژوهش و فنآوری این دانشــگاه و در میان استادان و پژوهشگران گفته بود: خروج ۰۸1 هزار نفر از دانشآموختگان کشور در سال 139۴ و مهاجرت به دیگر کشورها از جمله کانادا برابر اســت با مجموع درآمد نفت که فاجعهای برای کشــور است. مشاور فرنشین (:رییس) بنیاد ملی نخبــگان پس از این آمار را رد کرد. پرویز کرمی گفت: «آخرین و جدیدترین گزارشهای بینالمللی نشان میدهد که ایران نه تنها در ردیف ۰3 کشور نخست ارسال کننده مهاجر نیست بلکه تعداد مهاجران ایرانی بسیار پایینتر از میانگین جهانی اســت.» درســتی یا نادرستی این سخن را هر کسی میتواند با نگاه به پیرامون خویش و با بررسی شمار دانشآموختگانی که از میان دوستان و خویشانش کوچ کردهاند و به دانشــگاههای نامدار برونمرز رفتهاند، دریابد. آنچه پیداســت چهار پایهی بنیاد ملی نخبگان باید هر چه زودتر از کاغذ به کار برآید، نخبگان راســتین شناسایی شــده و به جایگاه بایستهی خویش برسند. بسیاری از نخبگان چون زمینهی مناســبی برای کار و پژوهــش خود نمییابند به ناچار ریشــه برمیکشند و از میهن خویش دست میشویند. آنان در میهن خویش سختی میکشند و بیمهــری میبینند. از آن رو دیگر کشــورها همهگونه دستمایه و ابزار پژوهش و پیشرفت را برایشان فراهم کرده و دانه میپاشند تا پاگیرشان کنند. نخبگان کشــور بر سر دور اهی میمانند و سرانجام ریشه برمیکشــد و به آن راه میروند. نخبگان سرمایههای جایگزینناپذیر کشورند اگر بر جایگاه خویش ننشــینند، رخت میبندند و پر میکشند و این زیانی است که به آسانی نمیتوان تاوانش را بازپرداخت!