چگونگی زندگانی آریاییان بر پایهی یشتها

سرگذشت ایران )57(

در دنبالهی گفتار دربارهی آبان یشت شایستهی یادآوری اســت که در آن اناهیتا را ریزندهی آب از کوه هکر به دریای فراخ کرت (بند )3 دانسته اســت. در این گفتار باستانی از ایران ویج و رود دایتیا (بند 71)یاد شــده و همچنین ســخن از پوروشســپ پدر زرتشت ســپیتمان (بند )18 و هوشنگ (به صورت یک گزارش تاریخی از یک رویداد و کوه البرز : بند )21 به میان آمده اســت. نیز اشــاره به مزندری و َورَن (بند ،)22 اشاره به جمشید و کوه هکر (بند ،)26 اشاره به بیوراسپ به صورت استورهای (بند .)29 همچنین در اینجا سخن از سرزمین بوری (بابیلی =بابیروش= بابل) مــیرود که به عنوان جایگاه اژیدهاک، (همراســتا با نوشتههای کالسیک اســالمی) شناخته میشود. نیز اشاره به فریدون پسر آبتین و سرزمین چهارگوشه َوِرَن (بند43)، اشاره به سنگهوک (شــهنواز) و ارنوک (ارنواز) دختران جمشید و همســران بیوراسپ (بند43)، اشاره به گرشاســپ نریمان و دریاچه پیشینگه (بند73) در نزدیکی کابل، اشــاره به گرد بودن زمین (بند83)، اشاره به افراسیاب تورانی و هنگ زیرزمینیاش (بند14)، اشــاره به کاووس و کوه ارزیفیه (بند ،)45 اشاره به خسرو (کی خسرو) و دریاچه چیچســت (بند )49 که کرانهی باختری (:غربی) جهان شناخت ایرانیان به دوران سرایش آبان یشــت را نشان میدهد. همچنین سخن از توس و دودمان ویسه (بندهای 53 و ،)54 اشاره به رود رنگ ها (بند ،)63 اشــاره به جاماسپ و آرایش سپاه دشمن (بند ،)68 اشاره به تورانیهای دانو و اََس َب َن ها و دوَر اَِکئی َتها به عنوان دشمنان ایرانیان (بند ،)73 اشــاره به ویستورو از دودمان نوذر (بند ،)76 اشــاره به داســتان بازشدن یک

(بخش هفتم)

خشکی از میان آب رود (بندهای 77 و )78 که کهنترین مورد در پیوند با اســتورههای این چنین (پیش از موارد خوفوی مصری و موسی در کتاب خروج) در تاریخ بشر است، اشاره به یوشت فریان و رود رنگها (بند18)، اشــاره به شناخت مفهوم کشــور (بند58)، اشاره به رستهی ارتشــتاران (بند68)، اشاره به زایمــان زنان به صورت طبیعی (بند )87 که نشــان میدهد شــیوهی رستمزایی که در دوران منوچهر انجام شــده بود، چندان دوامی نیاورده است. اشاره به برسم (بند89)، اشاره به خاندان هووها و گشتاسپ (همان)، سخن از خانههایی با پنجرههای درخشان و ستوندار خوشتراش، و دارای بستر، اشاره به لهراسب بدون کار بردن عنوان کی برای وی (بند ،)105 اشــاره به تثریاونت و پشن و ارجاســپ دروند (بند901)، اشاره به زریر (بند211)، اشاره به َوندرمینی َش برادر ارجاسپ (بند611)، اشاره به چهار اسب اناهیتا از باد و باران و ابــر و تگرگ برای باران و برف و ژاله و تگرگ )120دنب( و اشاره به نام ایران ویج و دیگر سرزمینهای ایرانی در جاهای گوناگون دارد. نام برده شدن و ارائهی گزارش تاریخی از این چهرادها (شخصیتها) (بجز مورد بیوراســپ یا ضحاک) که در رام یشت نیز به چشــم میآیند، کردارهای آنان را به گونهی رخدادهایی تاریخی و غیر استورهای، نشان میدهند که همهی آنها، چهرههای تاریخی کهن ایرانی در زمانهای فرا زرتشت و زرتشت بوده و بنابراین، این دیدگاه را که هر یک از آنان نماد یک دوره هستند یا آنکه، برآمده از اندیشــهی خیالپرداز نویسندگان روزگار ساسانی (به علت ناشناخته بودن دو هنگامه ماد و هخامنشــی برای آنان) بوده است، را پوچ میسازند.

کیفیت زندگی و تمدن، باورهای مذهبی و دانسته های علمی در آبان یشت: