رستم و ایندره

ایندره از خدایان برجستهی هندوایرانی و خدای گروه جنگاوران است که در نوشتارهای اوستایی با فرنام خود، ورثرغنه، نمایان شده است. مهمترین جایی که اساتیر ودایی دربارهی ایندره، در اساتیر و حماســههای ایرانی دیده میشود حماسههای رســتم و خاندان اوســت. میتوان گفت اساتیر پیرامون ایندره، از جهــان خدایان ایرانی بیرون آمده و بهگونــهی رســتم و پهلوانیهای او در حماسههای ایرانی جای گرفته است. آریاییهای نخســتین، ایزدانی را میپرستیدهاند که نامشان در پیماننامهی بغازکوی، بازمانده از 1380 پ.م آمده اســت. ایندره ایزدی است دلیر و نبرده. اوســت که زمین را به آریاها میبخشد و آبهــای خروشــان را راهنمایــی میکند. او پرندهای اســت برتر از همهی پرندگان کیهان. ایزدی است زرین فام، کشندهی ویترهی اژدها. ایندره به نیروی خویش زمین و آســمان را جدا میکند و سرزمینها را گسترش میبخشد. زمانی ایندره با گرز آهنین خود کوهها را میشــکافد و گناهکاران را پادافره میدهد. خورشــید همچون اسب گلگون اوست که با روشنی بیکران در آســمان میدود و آذرخش در دست اوست. ایندره در ســپیدهدمی شیرین از پهلوی مادر زاده میشود و چون بالنده میگردد، گاوهای پنهان شــده در غارهــا را فراوانی و توانایی میبخشد. او شکســتناپذیر است و هماره پیشاپیش دالوران راه میرود. آسمان و زمین در برابرش خم میشوند و نفسهایش کوهها را به لرزه درمیآورد. بر پایهی این ویژگیها میتوان همانندیهای ایندره و رســتم را نام برد. نخست نبرد ایندره و ورتره است که در هفت خوان رستم و نبرد وی با دیو سپید، نمود یافته است. خورشید که اسب ایندره است، رخش را به یاد ما میآورد، چنانکه در شاهنامه یکی از ویژگیهای رخش، درخشندگی است. دیگری زادهشدن ایندره از پهلوی مادر است که درست همانند داستان زایش رستم از پهلوی رودابه است. همچنین انگارش این خدا بهگونهی پرندهای شکاری که سرور همهی مرغان شکاری است، سیمرغ را در داستان رستم به یاد می آورد.