هفتـادمال، گورستانی هشتصدساله در دل کوههای ميرجاوه

در روستای «روپس» و 20 كيلومتری روستای تمين در شهر ميرجاوهی استان سيستان و بلوچستان، گورستان شگفتانگيزی ديده میشود كه آكنده از رمز و راز است. اين گورستان كه به نام «هفتادمال» شناخته میشود، سر به 800 سال پيش میزند و مردگانی در آن بهخاک سپرده شدهاند كه پيدا نيست كيستند و چرا در آنجا، بدان شيوهی رازناک، آرميدهاند. شگفتتر آنكه گورها از ديد مهرازی (:معماری) همانندی بسياری با آرامگاه كوروش بزرگ دارند. گورستان هفتادمال در درون كوهی با بلندای اندک و پوشيده از ماسه و سنگ، جای گرفته است. مردمان آن روزگار، در دل آن كوه صخرهای، حفرههايی ساختهاند و گورها را در آن حفرهها جای دادهاند. از اينرو، باد و باران آسيبی به گورستان نمیزند و كم و بيش دستنخورده مانده است. گورها به شکل مستطيل ساخته شدهاند و دو سوی آنها را با خشت خام باال آوردهاند. در روی سنگمزارها هشت سوراخ برای گذر هوا به درون گورها، ديده میشود. نزديك به سده پيش نيز دو ستون سنگی در گورستان بود كه اكنون از ميان رفته است. اين گورستان كه ديوارهی سرخرنگ دارد، با گسترهای 500 متر مربعی، به شکل كمانی ساخته شده است. اما گمانهها دربارهی بهخاکسپردگان گورستان

هفتادمال چيست؟ بومیها همين اندازه میگويند كه چهرههايی دينی بودهاند كه در جنگ كشته شدهاند و در آنجا پنهانی خاکسپاری شدهاند. اما دو بازگفت (:روايت) ديگر هست كه بهويژه يکی از آنها پذيرفتنیتر است. میگويند اين گورها از آن موبدان زرتشتی است كه پس از آمدن اسالم بدان گستره پناه آورده بودند. اين بازگفت، با نگرش به مهرازی گورها، بهگمان درست میرسد. بازگفت ديگر آن است كه مردم برای در امان ماندن پيکر مردگان خود از سيالب، آنها را در دل صخرهها خاکسپاری كردهاند. بههر روی، اين گورستان هيچ همانندیای با گورستانهای ديگر سيستان و بلوچستان و حتا سراسر ايران ندارد. هرچند نزديك به 50 گور در آن صخره ديده میشود اما در ميان بومیها به هفتادمال آوازه پيدا كرده است. شگفت اينکه در همهی سال حتا يك قطره باران هم بر روی گورها نمیريزد و هرگز نور خورشيد بر آنها نمیتابد! گورهای هفتادمال چهار گونه سازه دارند: گورهای ساده با يك برجستگی مستطيل شکل، گورهايی با سطح پلکانی، گورهايی كه سطح پلکانی و ديوارهای بهبلندی يك متر دارند و سرانجام گورهايی كه با سنگچين و مالت باال آمدهاند. بلندی اين گورستان از دامنهی كوه به 40 متر میرسد. گورستان هفتادمال در 18 ارديبهشت سال 1380 به نام اثر ملی، ثبت شده است.

ويژگیهای گورستان هفتاد مال: .1 آسانی رفت و آمد (مواردی چون سختی راه، وسايل رفت و آمد، فاصلهی گيرايی گردشگری تا نزديكترين شهری كه دستكم بيش از 100 هزار تن جمعيت دارد بايد نوشته شود): ميرجاوه در 75 كيلومتری جنوب خاوری (:شرقی) زاهدان مركز استان سيستان و بلوچستان با جمعيتی نزديك به 600 هزار تن جای دارد؛ .2 ديرينگی: ديرينگی اين گورستان به 800 سال پيش میرسد؛ .3 آمار بازديدكنندهها: شهر ميرجاوه با دارابودن يادمانهای تاريخی و باستانی پرشمار و گيرايیهای طبيعی بازديدكنندههای بسياری دارد؛ .4 ثبت ملی: اين گورستان در 18 ارديبهشتماه 1380 خورشيدی، به نام اثر ملی ثبت شده است؛ .5 ثبت جهانی: نشده است؛ .6 شگفتی: مهرازی رازگونهی اين گورستان در دل صخرههای كوه و همانندی گورها به آرامگاه كورش از شگفتیهای آن است؛ .7 دست نخوردگی (:بکر بودن): اين گورستان بهشوند جایگرفتن در دل كوه و آسيب نديدن از باد و باران و ... دستنخورده مانده است؛ .8 رهآورد (:سوغاتی): سوزندوزی، قالی، گليم، پارچههای سکهدوزی از صنايع دستی و خرما از رهآوردهای ميرجاوه و روستاهای آن است؛ .9 ضريب امنيت: بازديد از اين گيرايی بهشوند نزديکی به روستا از امنيت بااليی برخوردار است؛ .10 امکانات رفاهی: بازديدكنندگان از شهر تاريخی ميرجاوه برای بهرهمندی از امکانات رفاهی میتوانند به زاهدان بروند؛ .11 خوراکهای بومی ويژه: دوغ پا، ماهيگ پيچ، لندو، تنورچه، چانگال (چنگال)، آبگوشت زابلی، اوجيزک و ... از خوراکهای بومی سيستان و بلوچستان است.