نوروز؛دلبست هایکهآوارهیکوهم یشود

نگاهی به داستان «گل و نوروز» خواجوی کرمانی

خواجوی کرمانی دو منظومهی «گل و نوروز» و «همای و همایون» را برابر عشقنامههای نظامی سرود تا هم دیدگاهی به نظامی داشته باشد و هم به شاهنامه. سنجش ساختار داستانی و بنمایهها و زبان و بیان داســتانهای خواجــو از دیدگاه تصویرپردازی و هنرهای کالمی، دستاوردهای ارزشمندی را برای خواننده دربردارد. پیروزشاه در خراسان به روزگار ساسانیان آرزوی فرزند دارد. پس از نذر و نیاز «نوروز» زاده میشود. نوروز به شــکار دلبســتگی دارد. در شکارگاه به کاروان جهانافــروز کشــمیری برمیخورد که عاشق دختری به نام گل، دختر قیصر روم، بوده و از این عشــق آوارهی کوه و بیابان شده است. قیصر شرط دامادی دخترش را کشتن اژدها قرار داده است. گل هرسال هنگام نوروز تنها یکبار بیرون میآید و انبوه عاشقانش به نظارهای بسنده میکنند. نوروز با شــنیدن وصف گل عاشق او میشود. همان شب در پاي سروي در خواب دو

مرغ سبز را میبیند که ميگویند نوروز سرانجام به آرزوي خود خواهد رســید. فــردای آن روز از پــدر اجازه ميخواهد که بــه روم رود. پدر اجازه نمیدهد. نوروز افسرده ميشود. راز عشق نوروز آشکار میشــود. پند و نصیحت لهراسب وزیر و حکیم و همدرسش «مهران» و پیشنهاد ازدواج با دختري از نسل پادشاهان بیاثر است. سرانجام پنهاني با مهران به بهانــهی دیدار با پیر به روم ميرود. در راه جواني به نام شــروین بن شروان را ميبیند که عاشق سلمی، دختر سلم شاه است. طــی ماجراهایی او را به دلداهاش میرســاند و بهجای شاه بر تخت مینشاند. نــوروز در راه به فرمانده ســپاهی به نام فرخروز میرسد که عاشق گل است و به جنگ شاه رفته، شکست خورده است. در راه کشیشی میبیند که او را به رســیدن به گل امیدوار میسازد. سپس کاروان فروزان بختافروز، رومی ندیم و شــوهر دایهی گل را میبیند و او را از دست دزدان نجات میدهد. در راه اژدهایی را میکشد و سرش را به کاخ قیصر میبرد و پیمان قیصر را به او یادآوری میکند. اما باید با غالمش کشتی بگیرد. غالم را بر زمین میزند و میکشــد. قیصر او را به صبر دعوت میکند. همانشب نوروز به رسم عیاران به شبستان گل میرود. در خواب انگشترخسروانی خود را بهدســت گل کــرده و میرود. چون گل نگین را میبیند درمییابد که ازآن نوروز اســت