پاکسازی بدن هنگام تغییر فصل و آغاز بهار

برای داشتن بهار خوشایند باید زمستانی مطلوب را پشت سر گذاشت به این معنا که در زمســتان خوراک متناسب و به اندازه خورده شود، با انجام ورزش و عرقکردن به بیرون ریختن مواد ســمی بدن کمک کرد و مراقب بود تا راههای برونریز دیگر مانند رودهها دچار خشکی (یبوست) نشوند

گفتوگو با امیر قاسمی، طبیب طب سنتی ایرانی

همزمــان با پایان یافتن فصل زمســتان و فرا رسیدن بهار شاهد بروز دگرگونیهای بنیادینی در طبیعت و بدن خود هستیم، دگرگونیهایی که نهتنها گسترهی پیرامون زندگی ما را تحت تاثیر قرار میدهد بلکه بر چگونگی و کارکرد اندامها و دســتگاههای درونی بدن ما نیز موثر اســت. بسیاری از درمانگران روشهای درمانی طبیعی در جهان بهویژه روش طب سنتی ایران بر این باورند، بهکار بردن نکاتی ساده و کاربردی که در کتابها و نوشتههای کهن طب سنتی بارها به آن اشاره شده، میتواند تاثیر بسیاری در بهدست گرفتن دگرگونیها، بیماریها و اختاللهای ناشی از جابهجایی فصلها داشته باشد. امیر قاســمی، پزشک طب سنتی، ایرانی و طب باستانی آیورودا هندی، متخصص گیاهدرمانی، مزاجشناســی و بهداشت و سالمت و همچنین نویســندهی کتابهایی چون «تغذیه و زندگی ســالم براســاس گروه خونی»، «نکات طالیی پوســت و مو با گیاهان»، «نسخهپیچی گیاهی برای بیماریها»، «شرط درمان» و «اعجاز درمان با مــواد معدنی، غالت و ویتامینها» اســت. با قاسمی دربارهی شیوهی زندگی ایرانیان همزمان با تغییر فصول و پاکسازی بدن گفتوگو کردهایم که در ادامه میخوانید:

با توجه به آغاز ســال نو و فصــل بهار در گام نخست بگویید تدابیر ســنتی از نگاه پزشکان باستان در فصلهای سال چگونه بوده است؟ بــر پایهی آموزههای طب ســنتی ایران یکی از مهمترین راههای نگهداری تندرستی و پیشگیری از بیماریها به کار بســتن تدابیر متناسب با هر فصل در گذر سال است. پزشکان ایرانی آگاهانه و پیشــبینانه راه و چارههایی اندیشــیده بودند تا تندرســتان و نیز بیماران بــا مزاجهای گوناگون بدانند باتوجه به چگونگی سرشت خود و به تناسب گردش گیتی و گردش فصلها باید از چه کارهایی گریز و پرهیز کنند و به چه اعمالی روی آورند تا از هماهنگی داخلی و اعتدال مزاجی بیرون نروند و یا آنکه زودتر بدان هماهنگی بازگردند. این بایست و نبایســتها و چند و چونها بخشهایی بس خواندنی از کتابهای طب سنتی را در برمیگیرد و جالب آنکه با وجود آکندگی از نکتهسنجیها و ریزبینیهای فراوان همواره کلنگرانه و با دیدی باز و گشــاده به موضوع تندرستی فرد بیان شده است. به صورت کلی اگر سالی معتدل باشد یعنی فصلها برابر انتظار باشند بیماری در آن کمتر رخ میدهند ولی در سالهای غیر معتدل که فصلها از دیدگاه مزاجی شبیه هم میشوند یا مزاج غیر عادی پیدا میکنند (مانند زمستان گرم یا تابستان خنک باشد) بیماریها طوالنی میشوند. چراکه در حالت طبیعی، بیماری ناشــی از سوء مزاج در فصلهایی که با نظمی اندیشــمندانه در پی هم میآیند روبه بهبودی میرود و در سال غیر معتدل این حالت رخ نمیدهد و بیماریهای مزمن بیشتر بروز میکنند.

برخــی از پزشــکان و ستارهشناســان بهار را بــه دو بهــار پزشــکی(:طبی) و بهــار ستارهشناســی(:نجومی) بخش میکنند، این مســاله چه تاثیری در مزاج انسان دارد؟ در این باره بیشتر توضیح بدهید. تعریف پزشــکان و ستارهشناسان از فصل بهار متفاوت است. بهار ستارهشناسی، فصلی است 93 روزه که با تحویل سال آغاز و در خردادماه بهپایان میرســد. از نظر طبیبان فصل بهار، برههای از سال است که مردم سرزمینهای معتدل نیازمند پوشــیدن لباسهای گرم به شوند سردی هوا و یا خنک کردن هوا به شــوند گرمی آن نباشند. آغاز بهار به شوند روییدن گیاهان و رویش برگ درختان و آشکار شدن شکوفهها موجب سبزی و خرمی زمین است و باعث بارداری حیوانات، بهبود چهره و تن و سرخی رنگ و رو میشود به همین شوند میتوان روییدن شکوفه و برگ درختان را نشان بهار پزشکی دانست. گروهی از دانشمندان طبیعت بهار را معتــدل و برخی گرم و مرطوب میدانند اما بایــد گفت که مزاج فصل بهار گرم و مرطوب در حد اعتدال است و به سبب اعتدال مزاج و لطافت، مقوی قوای روح طبی اســت و موجب تقویت میشود. تغییر فصل از زمســتان به بهار باعث میشود چــه رخدادهای مهمی در بدن روی بدهد؟ و چه تدابیری باید برای آن در نظر گرفت؟ در بهار چندین رویداد مهم در بدن رخ میدهد. در فصل زمستان خوراکی که میخوریم در سنجش با دیگر فصلها کمی بیشتر است و بهرهی خوراک نیروافزا و غلیظ در رژیم افزایش پیدا میکند. این رویداد به این شــوند رخ میدهــد که بدن ما در هوای سرد زمستانی انرژی بیشتری برای تامین گرمای تن و رویارویی با سرما نیاز دارد. افزایش مصرف مواد غذایی به دنبال خود، افزایش میزان مواد پسماند و غیــر ضروری را بههمراه دارد به این ترتیب که حفرههــای ریز بدن و بافتهای آن از این مواد پسماند انباشــته میشود و چون افراد در فصل زمســتان کمتر عرق میکنند این مواد نمیتوانند از راه پوســت بیــرون بیایند اما کمکم با گرم شدن طبیعت و آغاز فصل بهار این پسماندهای منجمد شده در حفرههای بدنی روان شده وارد جریان خون میشود درست مانند اتفاقی که برای برف و یخ زمستانی پیش میآید، بهویژه اگر فرد در زمستان زیاد خورده باشد و کم ورزش کرده باشد این مزاجها زیادتر خواهند بود. اگر در بهار بدن نتواند آنها را از راههای طبیعی بیرون بریزد آنها به سوی اندامهای ضعیف مانند کشالهی ران، زیر پوســت و اطراف بدن جاری میشوند و شوند بیماریهای رایج در این فصل مانند دملها، ورمهای چرکی، جوشها، خارش و ورمهای حلق میشود. اگر این پسماندهای فاسد وارد مغز شده و به بطنهای مغزی برسد موجب بروز صرع و سکته میشــود و اگر به غشاهای

مغزی وارد شــوند، وسواس ســوداوی را سبب میشوند. ریزش این مواد به بینی، سرماخوردگی، گرفتگــی صدا و ســرفه ...و آلرژیهای بهاره و ریزش آن به مفاصل باعث ورم چرکی مفصلی و درد مفاصل میشــود. به شــوند رفتن سرما و رطوبت معتدل بهاری، قوای بدنی تقویت شده، خونسازی افزایش مییابد و شخص ممکن است دچار غلبهی خلط دم شود بهویژه اگر تدابیر این فصل را رعایت نکنند یا مزاج ذاتی او دموی باشد به همین شــوند در بهار بیماریهایی همچون دگرگون شــدن خون(اختافالدم)، خون دماغ، ترک برداشــتن رگها، پیدایش بزاق خونآلود و سرفه به وجود میآید.

یکی از تدابیر فصل بهار پاکسازی بدن است. چگونه میتوان به بدن کمک کرد تا مواد فاسد را از تنش بیرون بریزد و چارهای برای آن بیندیشد. دیدگاه شما در این باره چیست؟ یکی از تدابیــر ویژه پیش از بهار اســت. برای داشتن بهار خوشــایند باید زمستانی مطلوب را پشــت سر گذاشــت به این معنا که در زمستان خوراک متناسب و به اندازه خورده شود، با انجام ورزش و عرقکردن به بیرون ریختن مواد سمی بدن کمک کرد و مراقب بود تا راههای برونریز دیگر مانند رودهها دچار خشکی (یبوست) نشوند. بهترین کار در بهار کم خوردن و کم نوشــیدن اســت با این کار برونریز بدن کمتر میشود و بدن بهتر میتواند مواد سمی خود را بیرون بریزد. بر همیــن پایه میتوان خــوراک کمتری خورد و خوراکهایی را با طبع ســرد اســتفاده کرد تا رقت مزاجها را تعدیــل و حرکت آنها را کندتر کرد، برای نمونه بهتر اســت میوهها، سبزیها، ساالدهای ســاده، آشها و شورباها و سوپهای مناســب بخوریم. یــا هر قوم بــرای خود، آش مخصوص همان منطقه را بپزد. خوراکهایی مانند برانی اســفناج، برانی شبدر و یونجه، آش شبدر و قره قوروت، چلوگشنیز با گوشت جوجه خروس، ربها، نوشیدنیهای خنک و فرونشانندهی گرما مانند شربت ریواس، شربت زرشک، شربت آبغوره، شربت آبلیمو، شــربت رب انار، سکنجبین کاهو، سوپ جو، ماءالشعیر طبی و سبزیهای صحرایی بهار را اســتفاده کرد. حبوبات با طبع خنک مانند ماش، نخود فرنگی و جو، آب ماســت و آب دوغ برای افراد بسیار گرم مزاج. عرقهای گیاهی مثل عرق بید، عرق خطمی، مخلوط مساوی عرقهای شاهتره و کاسنی که حتا میتوان از این عرقیات در ایــن فصل به جای آب آشــامیدنی بهره برد. بدین ترتیب با انجام موارد و نکاتی که گفته شد میتوان جلوی بســیاری از بیماریها را گرفت و زندگی را به تندرستی سپری کرد.