چگاسفلی را به تپههای جیرفت تبدیل نکنیم

تپهی پیش از تاریخ «ِچگاسفلی» درخطر حذف

تپهی ارزشــمند و یگانهی پیش از تاریخ نامدار به «چگاسفلی» در شهرستان بهبهان خوزستان روزهای ســخت و دشواری را سپری میکند و به انگیزهی دستاندازیهای گوناگون در خطر نابودی و حذف از چهــرهی تاریخ جای گرفته است. از همینروی، کارشناسان هشدار میدهند که نباید گذاشت فاجعهی تلخ تپههای جیرفت در کرمان، اینبار در چگاسفلی تکرار شود. به گزارش اَمرداد، ِتپهی پیش از تاریخ، بیهمتا و ارزشــمند ِچگاسفلی و دســتاَندازیها به عرصه و حریم یادگار ملی، این روزها به یکی از مهمترین اخبار خبرگزاریها و روزنامههای کشور تبدیل شده و دلنگرانیهای فراوانی را برای کنشگران و دوستداران میراثفرهنگی رقــم زده اســت. همچنیــن کاوشگر تپهی چگاسفلی هر آنچه در توان داشته و دارد را بر سر این یادمان ارزشمند ملی گذاشته و همواره کوشیده است تا با آگاهیرسانیهای گسترده، نگرش مسووالن و مدیران شهری و استانی را نسبت به ارج و ارزش فراوان محوطهی پیش از تاریخی و گورســتان بیمانند (:منحصر به فرد) آن دگرگون کرده تا با حساسیت موضوع آشنا شوند و از آن بهدرستی پاسداری کنند. از سویی، عباس مقدم باستانشناس و کاوشگر تپهی چگاســفلی، بارها مفاد قانون اساســی دربارهی پاســداری و نگاهبانــی از این یادگار ملی که امروزه در ســطح فراملی (:بینالمللی) شناخته شده اســت را به مسووالن شهری و اســتانی گوشزد کرده اســت، ولی گویا گوش شنوایی نیست و برخی فراتر از قانون بوده و یا آن را شوخی گرفته و به آن اهمیتی نمیدهند.

در کتــاب مجموعه قوانین و مقــررات میراث فرهنگی، گردشــگری و صنایع دســتی، چاپ نخســت ۸۸۳۱ خورشــیدی، برگهی ۹۳ آمده اســت : «ماده ۸۵۵ قانون تعزیرات - هرکس به همه یا بخشــی از بناها، اماکن، محوطهها و مجموعههای فرهنگی-تاریخی یا مذهبی که به ثبت ملی رسیده است، یا تزیینات، ملحقات، تاسیسات، اشیاء و لوازم و نوشتهها و نقشهای مصوب یا موجود در مکانهای نامبرده شده که آزادانــه و جداگانه (:مســتقال) نیز واجد حیثیت فرهنگی-تاریخی یا مذهبی باشــد، خرابی وارد آورد، افزونبر جبران خسارت وارده از یک تا ده سال ، به زندان محکوم خواهد شد.» همچنین در مــادهی ۰۶۵ قانــون اساســی میخوانیم : «هرکس بدون پروانه (:اجازه) از سازمان میراث فرهنگی کشور (وزارتخانهی کنونی)، یا با تخلف از ضابطههای مصوب و اعالم شــده از سوی ســازمان نامبردهشــده در حریم آثار تاریخیفرهنگی اقدام به عملیاتی نماید که سبب تزلزل بنیاد آنها شود یا در نتیجه آن عملیات به آثار و بناها خرابی یا آسیب وارد آید، افزونبر رفع آثار تخلف و پرداخت خســارت وارده، از یک تا سه سال به زندان محکوم خواهد شد.» با اینهمه و با وجود بودن قانونی روشــن و شفاف، دانسته نیست که چرا و چگونه افراد گناهکار و متخلف بیپروا و بدون ترس از قانون اساسی که آشکارا ســخن از تخلف و جرم را بازگو میکند، دست به ویرانی و نابودی محوطهی پیش از تاریخی چگاســفلی زده و با بولدوزر به جان آن افتاده و کندوکاو انجام دادهانــد، آن هم در عرصه و بر روی خود تپه! اما ســخن درُخور نگرش این است که چگونه افراد گناهکار و برخی از مسووالن دولتی با وجود آگاهی از قانونهای میراث فرهنگی که پس از ثبت ملی از سوی وزارتخانهی میراث فرهنگی کشور به استانداران ابالغ میشود و استانداریها نیز رونوشــتی از پروندهی ثبتــی را به میراث فرهنگی، ســازمان حفاظت از محیطزیســت، فرمانداری، شهرداری، آموزش و پرورش، راه و شهرسازی، بخشداری و دهیاریها و ... فرستاده

و همهی نهادها و ارگانهای مربوطه از آن آگاهی کامل دارند از قانون سرپیچی کرده و بیپروا دست به تخلف میزنند؟ آیا برخی از افراد و مســووالن فراتر از قانون هستند که قانون اساســی کشور را زیرپا گذاشته و بدون ترس و دودلی تخلف خویش را دنبال میکنند. چه دستها و آرمانهایی پشت پرده است و پشت درهای بستهی سیاستمداران و دولتمردان چه تصمیم و یا تصمیمهایی گرفته شده و یا گرفته خواهد شد که مردم و همگان از آن ناآگاه بوده و هســتند. چرا گناهکاران و متخلفان به میراث فرهنگی کشور آزادانه و بیپروا کار خویش را دنبال میکنند. بیگمان داستانها و دستهایی پشت پرده اســت که گویا فراتر از قانون هستند و نشانههای هویتی و شناسنامهی بالنــده و غرورآمیز مردمــی با فرهنگ و یادگار نیک گذشتگان را نشانه گرفتهاند ... از همینروی، کنشگران میراث فرهنگی و کارشناسان بسیار نگران هستند که مبادا سرنوشت شوم تپههای جیرفت در استان کرمان، بار دیگر در چگاسفلی تکرار شود.

قانونهای میراث فرهنگی چه میگویند؟

پاسکاری مدیران و مســووالن و از دست دادن زمان، برایندی جز نابودی چگاسفلی ندارد

در دو ســه هفتــهی گذشــته، مدیران و مسووالن میراث فرهنگی کشور و بهویژه استانی و اســتاندار خوزستان با این دست و آن دســت کردن و نادیدهگرفتن قانون اساسی که آشــکارا تکلیف را روشن کرده است به دنبال گناهکار گشته و به گفتهای «توپ را در زمین یک دیگر میاندازند» و مواردی را که جزو خویشــکاری (:وظیفه) آنها بــوده و باید خود پیگیر باشــند به دیگری پاس میدهند و یا با اســتواری و محکمی موضوع دستاندازیها و مهمتر از همه، جابهجایی خانههای مردم روســتا که بــر روی عرصه و حریم تپهی پیش از تاریخی چگاسفلی است را دنبال نمیکنند. گویی که چشــم بهراه هستند تا باز دوباره بخشــی دیگــر از عرصه بــه بهانههای گوناگون آسیب ببیند و پس از آن، بگویند شکایت کردهایم، همین! و تازه آن هنگام اســت که پرونده در روند کاغذبازیهای اداری و سیستم پوسیدهی آن، یک سالی این دست و آن دست خواهد شد و دنبالهی داستان که دیگر مردم در زمینههای اداری با آن آشــنا هســتند. در فرجــام نیز، با از دستدادن زمان و هدررفت آن، این یادگار ارزشــمند و ملی و تکرارناپذیر کشور است که آسیب جدی دیده و درخطر حذف جای خواهد گرفت، وگرنه قانون روشن و شفاف اســت و گناهکاران باید به سزای کارهای خود برســند و تکلیف تپهی چگاســفلی هرچه زودتر روشــن شده و از آسیبهای بیشتر پیشگیری شود.

تپهی چگاســفلی، نگین محوطههای باستانی ایران

محوطه باســتانی تل چگاسفلی در دشت زیــدون (زهــره) و در کرانــهی جنوبــی رودخانــهی زهــره، یکــی از پهناورترین محوطههــای پیــش از تاریــخ در جنوب باختری ایران است که تاریخی میان ۰۰74 تــا ۰۰۸۳ پیش از میالد را برای آن در نظر گرفتهاند. یکــی از ارزندهترین بخشهای محوطهی هفتهزار ســالهی چگاسفلی، گورستان آن و سنگگورهای به دست آمده از درون محوطه اســت که دادههای بسیار مهمی را پیشروی پژوهشگران قرار داده است این ســنگگورها برای بررسیهای باستانشناختی دارای ارزش فراوانی بوده و بیمانند و یگانه است.