تصمیم برجامی ترامپ و صادرات نفت ایران

«ایران» گزارش میدهد

میزان صادرات نفت خام یکی از مواردی اســت کــه ایــن روزها بــازار جهانــی نفت خام بــا دقت اخبــار آن را رصــد میکند. چه آمارهای منابع ثانویه و چه اظهارات مقاماتنفتیایران.ازیکسوبازارمنتظر تصمیــم ترامــپ بــرای ماندن یــا خروج از برجــام اســت و ســوی دیگــر در انتظار تصمیم خریداران نفت خام ایران. هنوز هیــچ اتفاقی در رونــد صــادرات نیفتاده اما زمزمههــای احتمال کاهش صادرات نفت خــام ایران هــم قیمت نفــت را به باالترین رقم از ســال 4۱۰۲ تاکنون ســوق داده اســت. بهطوری که بهای معامالت آتی نفت برنت اوایل هفته گذشته برای نخستین بار از اواخر سال ۴۱۰۲، از مرز ۵۷ دالر در هر بشــکه عبور کرد و روز گذشــته در باالی 4۷ دالر برای هر بشــکه ایســتاد. برنت از ابتدای ماه میالدی جاری تاکنون ۶ درصــد و وســت تگــزاس اینترمدیــت حدود ۵ درصد رشد قیمت داشته است. رشــد این دو قیمت پایــه باوجود صعود ارزش دالر روی داده که در برابر سبدی از ارزهــای رقیب به باالترین حد از ۱۱ ژانویه به این طرف رسیده است.

البته در این افزایش بحران سیاسی و اقتصادی ونزوئال بیتأثیر نبوده اما یکی از بزرگترین مسائل، احتمال خروج امریکا از برجام است. به هرحال دونالد ترامپ رئیــس جمهــوری امریــکا تــا ۲۱ مــاه مه درباره بازگرداندن تحریمهایی که تحت توافــق هســتهای ایــران بــا شــش قدرت جهانــی برچیــده شــده بودنــد تصمیــم خواهــد گرفت. بــازار انتظــار دارد که این اتفاق صادرات نفت خام ایران را محدود و قیمتها را صعودی کند.

امــا در ماههــای اخیــر افت صــادرات نفت خام ایران بهانهای شــد تا برخی به تنشهــای کشــور بیفزایند. امــا در حالی که گمانــه زنیها از جملــه تغییر رویکرد مشــتریان نفــت خــام ایــران و جایگزین کردن دیگــر تولیدکنندگان خبــر میداد، هفتــه گذشــته بیــژن زنگنــه، وزیــر نفت کاهــش صــادرات نفــت را کوتــاه مدت و مختص یک ماه دانســت و گفت: «ایران هماکنــون روزانه بیش از ۲ میلیون و ۰۰۵ هزار بشــکه نفــت خام و میعانــات گازی صادرمیکند.»

رابــرت یاوگر، مدیر معامالت نفت در میزوهو،نیزروزگذشتهاینرقمرابرمبنای منابــع ثانویــه تأیید کــرد و گفــت: «اایران اکنون ۵.۲ میلیون بشکه در روز نفت صادر میکند. البته او پیشبینی کرد: «اگر امریکا از برجــام خارج شــود و تحریمهــا مجدداً بازگردند، صادرات نفت ایــران ۰۵3هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت. بهعالوه تولیــد نفــت در ونزوئــال کــه بزرگتریــن تولیدکننده عضو اوپک در امریکای التین بهشــمار میرود، کاهش پیدا کرده اســت. بحران سیاسی و اقتصادی این کشور تولید نفتــش را بــه حدود ۵.۱ میلیون بشــکه در روز کاهش داده است. عرضه کمتر نفت از ســوی ایران یا ونزوئال، حفظ اهداف تولید تحــت توافق اوپک و غیراوپک را راحتتر میکند.»

امــا ایــن موضوعی اســت کــه دونالد ترامپ از آن خشــنود نیســت. ترامپ دو هفتــه قبــل در پیامــی در توئیتر نوشــت: «بهنظــر میرســد اوپــک دوبــاره دســت بــه کار شــده و قیمتهــای نفــت به طور مصنوعــی بســیار باالســت. ایــن مســأله خوب نیســت و قابل قبــول نخواهد بود. پیش از این توئیت، عربســتان ســعودی اعــالم کرده بــود میخواهد قیمت نفت بین ۰۸ تا ۰۰۱ دالر در هر بشکه باشد.»

تأثیــر تحریمها بــر ایران به انــدازه دوره اوبامانخواهدبود

«اگر امریــکا از توافق هســتهای خارج شود تأثیر تحریمها بر ایران به اندازه دوره قبــل نخواهد بــود، زیرا امریــکا در اعمال تحریمهای جدید تنها خواهد بود.»

این مطلب پیشبینی مدیر مؤسســه پتروماتریکــس از وضــع صــادرات نفت ایران در صورت وقوع تحریمهای مجدد است. در حالی که حدود یک سال پیش، تولیدکنندگان نفت نگــران مازاد بیش از حد عرضه بودند، اما اکنون نگرانی از این اســت که تقاضــا از عرضه پیشــی بگیرد. همین نگرانی هم ســبب شده تا قیمت نفــت بــه باالتریــن رقمهــا از ســال 4۱۰۲ تاکنونبرسد.

بهگفته اولیویر جاکوب، مدیر مؤسسه پتروماتریکــس: «ایــن بــه نفــع رئیــس جمهــوری امریــکا نیســت و مــن فکــر میکنــم ایــن نخســتین هشــدار ترامــپ بــه اوپــک در مورد باال بــردن بیش از حد قیمت نفت است.»

این کارشــناس بــازار نفت بیــان کرد: «اگر امریکا از توافق هســتهای خارج شود تأثیر تحریمها به اندازه دوره قبل نخواهد بــود زیــرا امریــکا در اعمــال تحریمهای جدیــد تنها خواهد بــود... بنابراین شــما شــاهد میل بیشــتر صادرات نفــت ایران به ســمت شــرق خواهیــد بــود. افزایش صــادرات نفــت ایران به آســیا قبــالً آغاز شــده اســت. بنابرایــن من فکــر میکنم ایراناحتماالًبهمنظورحفظمشتریانش در آسیا که حساســیت کمتری نسبت به تحریمهای احتمالی امریکا دارند، نفت خود را با تخفیف عرضه خواهد کرد.» برجامهنوزپابرجاست درهمینحال«امیرحسینزمانینیا» معاون بینالملل و بازرگانی وزارت نفت در ششمین همایش تجاری بانکی ایران و اروپــا نکتــهای را بــه دنیــا مخابــره کرد. اینکــه تا زمانــی که صــادرات نفت بدون مشــکل باشــد، عوایــد حاصــل از فروش آن را براحتــی دریافــت کنیــم، تأمیــن پروژهها انجام شود، از نظر صنعت نفت «برجام» ادامه دارد.

بهطور کلی هند پس از چین، دومین مشتری نفت خام ایران است. این کشور در دوران تحریــم، خرید نفــت از ایران را قطــع نکرد، اگرچه امریکا برای کم کردن خرید نفت از ایران فشار زیادی بر دهلی نو وارد کرده بود. این کشور همچنین یکی از بازارهای رو به رشد نفت در آسیاست.

پاالیشگران هندی در سال مالی ۸۱۰۲ – ۷۱۰۲ بهطــور میانگین روزانه ۰۵۴ هزار بشــکه نفــت از ایــران خریــداری کردنــد. پاالیشــگران این کشور همچنین در ژوئیه سال ۰۰۵ ۷۱۰۲، هزار بشکه نفت از ایران خریــداری کــرده بودند که یک رکــورد در سال ۷۱۰۲ محسوب میشد.

صادرات نفت ایران به هند اگرچه در ســال مالی ۷۱۰۲ ۸۱۰۲- نســبت به سال مالــی پیــش از آن بهدلیــل کاهش خرید نفت از سوی پاالیشگران دولتی با کاهش همراه بوده اســت اما این کشــور، در سال مالی جدیــد ۹۱۰۲-۸۱۰۲ میانگین خرید نفت از ایران را افزایش خواهد داد.

پاالیشــگران دولتــی و خصوصی هند در ماه آوریل ۸۱۰۲ که نخســتین ماه آغاز سال مالی جدید هند محسوب میشود، خریــد نفــت از ایران را به رقم بیســابقه حــدود ۰۰۷ هزار بشــکه در روز رســاندند که این حجم از فروش نفت ایران به این کشوربیسابقهمحسوبمیشود.

اما به هر حال فــروش نفت تابعی از مسائل داخلی و بینالمللی است و بازار نفــت جــای دوراندیشــی، تدبیــر و البتــه دیپلماســی اســت. وزارت نفــت پــس از اجــرای برجــام تمام تالش خــود را برای بازپسگیری ســهم ایران از بازار نفت به بهترین شــکل ممکن انجام داده اســت و با اســتفاده از همه ابزارهــا و تدابیر الزم در مقابــل برخــی کشــورهای منطقه که حاضرند به هر قیمتی جایگاه ایران را در بازار نفت تضعیف و ســهم کشــورمان را غصب کنند، ایستاده است.