بسته بندی، حاشیهای که از اصل گرانتر است

گزارش «ایران» از تأثیر بسته بندی و چاپ در قیمت محصوالت

این روزها دامنه افزایش قیمت، بســیاری از کاالهــا و محصــوالت را در برگرفتــه اســت. افزایــش نــرخ ارز اصلیتریــن متهم گرانیهاســت کــه در کنار بازگشــت تحریمهــای امریــکا علیــه ایــران ثبــات و آرامش را از بازارها گرفته اســت. اما در کنار این عوامل اصلی عوامل دیگری نیز وجود دارد کــه نقــش پررنگی در رشــد قیمتها دارد. یکــی از ایــن عوامــل هزینــه چــاپ و بســتهبندی اســت که بــا اتفاقاتــی که طی ماههای اخیر در بخش تولید افتاده است، سهمباالییدرگرانیکاالهاپیداکردهاست. مثال روشن این نقش و سهم در گرانی آب معدنی و نوشابه است که بهدلیل افزایش قیمــت محصــوالت پتروشــیمی بهعنوان مــاده اولیــه تولیــد بطریهای پالســتیکی گرانــی 100 درصــدی را دراین محصوالت رقم زد. با بررسی سهم چاپ و بستهبندی در قیمت نهایی کاالها به ارقامی از 10 تا 90 درصدمیرسیم. ■ گاهیهزینهبستهبندیازمحصولاصلی بیشترمیشود مســعود فرشــی فریــد عضــو شــورای سیاســتگذاری صنعــت چــاپ کشــور درگفتوگو با «ایران» گفت: بستهبندی و چاپ یکی از مقولههای مهم و تأثیرگذار در افزایش قیمت نهایی کاالهاســت. به خاطــر افزایــش قیمت پــت در صنعت پتروشیمی خیلی از تولیدکنندگان برای بســتهبندی محصول خود دچار مشکل شــدند و مجبــور هســتند بهــای بســیار بیشــتری را در مقایسه با ماههای گذشته پرداختکنند. وی ادامــه داد: اکنــون کــه آب معدنــی 1000 تومــان شــده 80 درصــد هزینه آن بســتهبندی و چــاپ اســت. در برخــی از برندها که آب مقطر محســوب میشود هزینــه تولیــد کمتــر و هزینــه چــاپ و بســتهبندی بین 85 تا 90 درصد اســت. لــذا این اعداد نشــان میدهــد که هزینه چاپ و بســتهبندی تا چقــدر میتواند بر قیمت کاالهــا اثر بگــذارد و باعث گرانی شود. وی خاطرنشــان کــرد: اگــر در زمینــه صنعت چاپ و بســتهبندی راهکارهایی برای جلوگیری از افزایش قیمت مطرح و اجرایی شود میتوان قیمتها را کنترل کرد و در ایــن میان خانوارها با وضعیت بهتــری میتواننــد زندگــی خــود را اداره کنند. خیلیها تصور میکنند یکی از بزرگترین صنایع دنیا، صنعت خودروسازی است امــا صنعــت چــاپ جایــگاه اول را دارد. در کشــوری ماننــد امریــکا ایــن صنعت بــرای یــک میلیــون نفــر اشــتغالزایی ایجاد کرده اســت، این در حالی اســت که صنعــت خودروســازی این کشــور باعث اشــتغال 850 هــزار نفر شــده اســت. این بــدان معنــا اســت کــه صنعت چــاپ در کشــورهای توســعه یافتــه چه بــه صورت مستقیم و چه بهصورت غیر مستقیم در اشتغالآفرینی، کارآفرینی و ایجاد درآمد ملی تأثیر بسیار مهمی دارد. ■ سهمبستهبندیوچاپدرقیمتکاالها طــی یــک تحقیق صــورت گرفته ســطح شــاخص وابســتگی صنایــع کشــور بــه صنعــت چــاپ و بســتهبندی از 10 تــا 90 درصد متغیر اســت. همچنیــن صادرات برخی صنایع وابســته به چاپ 90 درصد بــرای جــذب و مانــدگاری در بــازار هدف اهمیت دارد. تمام صنایع به بستهبندی و چاپ وابسته هســتند.در ایــن میــان صنایــع دارویــی و آرایشی سهم باالیی را به خود اختصاص داده اســت. طبــق بررســیهای صــورت گرفتــه 60 درصــد هزینــه دارو و لــوازم آرایشی و بهداشتی به چاپ و بستهبندی وابسته است. صنعت شیرینی و شکالت هم وابستگی 40 درصدی به هزینه چاپ و بســتهبندی دارد. در مــواد غذایی مانند کیکها این ســهم به 48 درصد میرسد. یعنــی یک واحــد تولیدکننده بــرای آنکه یک کیــک را به دســت مشــتری برســاند باید برای خرید پوشــش و ارائه آن به بازار 48 درصد قیمت خــود را باال ببرد و حال بــا افزایش قیمــت ارز و مشــکالتی که در تأمین بســتهبندی پیش آمده برخی این ســهم را 59 درصد هم ارزیابی کردند. در مواد غذایی مانند ماکارونی و انواع حبوب ســهم بســتهبندی و چاپ بیــن 30 تا 35 درصد اســت و البته در برخــی از کاالها به جهت نوعی پوشــش محکمتــری که نیاز دارد این سهم به 45 درصد هم میرسد. بــا افزایش 5 تــا 6 برابــری قیمت ظروف یکبار مصرف هم قیمــت کاالهایی که در این ظروف عرضه میشود، افزایش قابل توجهی یافته است. در مورد قیمت نهایی لبنیات هم سهم بستهبندیها و چاپ باال است. طبق بررسیهای صورت گرفته 60 درصد قیمت لبنیات به خاطر بستهبندی آن است. در پــی افزایــش قیمتهــا برخــی از واحدهــای صنعتــی رو بــه فــروش فلــهای آوردند تــا بتوانند تاحــدودی از قیمتهای خود بکاهند. یکی از صنایع کــه در ایــن زمینــه ورود جــدی کــرده، سلولزیها هستند. آنها با عرضه فلهای دستمالکاعذییابستهبندیهایملی میخواهند قیمت نهایــی محصوالت خود را کاهش دهند تا مردم با افزایش قیمــت روبهرو نشــوند. عرضهکنندگان حبــوب هم به ایــن ســمت رو آوردهاند و اگــر ســری بــه بــازار فلــه فروشهــا بزنید میبینیــد که عرضههــای فلهای برخی از کاالها رو به افزایش اســت. اگر بخواهیــم بازار ایــن روزهای کشــورمان را با کشــورهای مختلف مقایســه کنیم میبینیــم کــه عــدم ســرمایهگذاری مناســب در صنعت چاپ و بستهبندی باعــث شــده هزینههــای تولیــد بــرای تولیدکنندگان داخلی افزایش پیدا کند. امــا حضــور پررنــگ خیلــی از کشــورها در ایــن صنعــت ضمن ایجــاد تنوع در صنعت بستهبندی باعث کاهش سهم هزینــه چــاپ و بســتهبندی در قیمــت نهایــی کاالها شــده اســت. کشــورهایی چــون امریکا، چین و انگلســتان در این حــوزه موفق عمل کردند و توانســتند از هزینههایسربارتولیدخودبکاهند. حــال بــرای عبــور از بحــران قیمتــی کــه بواســطه هزینــه چاپ و بســتهبندی برای کاالهــای مختلــف ایجاد شــده اســت دو راهکاروجوددارد.یکآنکهسرمایهگذاری در صنعت چاپ و بستهبندی با حمایت دولت صــورت گیرد و دیگر آنکــه واردات مــواد اولیه این حــوزه بــا ارز دولتی انجام شــود. در این صــورت میتوان پیشبینی کرد که قیمت خیلی از کاالها کاهش بیش از 20 درصد را تجربه کند.