بایکوتبنسلمان
تحریمولیعهدسعودی،بهجایامریکا از شرکتها و رسانهها آغاز شد:
در ماجــرای مرمــوز گــم شــدن جمــال خاشــقجی، روزنامه نگار منتقد سعودی که به قول بســیاری از ناظران بینالمللی بیشــتر به فیلمهای هالیــوودی میماند؛ فقط اسناد صوتی و تصویری تأییدکننده یــک قتل «مخــوف» کم بود کــه به لطف افشاگری منابع ارشد ترکیهای و امریکایی که نخواســتند نامشــان فاش شــود، اینها هم بــه پرونده اضافه شــد. با وجــود این، دونالــد ترامپ، رئیس جمهــوری امریکا روابط کنونی واشنگتن – ریاض را «عالی» توصیــف کــرد و صراحتــاً گفــت، حاضــر نیست به خاطر پرونده خاشقجی دست بــه اقدامهایــی نظیــر تحریــم یــا تعلیق معامــالت تســلیحاتی علیــه عربســتان بزند. البته چشم پوشی رئیس جمهوری امریکا از نقض آشکار و بیرحمانه حقوق بشــر و آزادی بیان توســط ریــاض؛ باعث نشــد عربســتان هدف بایکــوت و تحریم از ســوی شــرکتهای مطــرح جهانــی، رســانهها و برخــی چهرههــا قــرار نگیــرد. بهگزارش ســایت شبکه خبری سیانان، دارا خسروشــاهی، مدیرعامــل ایرانــی تبار شــرکت «اوبر» شــامگاه پنجشنبه در بیانیهای اعالم کرد، در «کنفرانس تجاری ســرمایهگذاری برای آینده» که قرار است از اول آبان 23( اکتبر) در ریاض، پایتخت عربســتان برگزار شود، شــرکت نمیکند. خسروشــاهی یکــی از ســخنرانان اصلــی ایــن کنفرانــس ســه روزه بــود. او در ایــن بیانیه گفــت: از اخباری کــه درباره جمال خاشــقجی میشنوم، بســیار آزرده خاطر شــدهام. مــا بــه دقــت تحــوالت را رصــد میکنیــم و تــا زمانــی کــه واقعیتهایــی بــه غیــر از آنچــه االن میشــنویم آشــکار نشــود، در کنفرانــس «افای آی» در ریــاض شــرکت نخواهم کــرد. ایــن اقدام خسروشــاهی برای عربســتان بسیار حائز اهمیت است زیرا صندوق سرمایهگذاری عربســتان یکی از ســهامداران بزرگ اوبر است و در سال 2016 این کشور در اوبر 3.5 میلیارددالرسرمایهگذاریکرد.
میزبــان «کنفرانــس تجــاری سرمایهگذاری برای آینده» که به اجالس «داووس در بیابــان» نیــز مشــهور اســت، محمد بــن ســلمان، ولیعهد عربســتان اســت و ایــن اجــالس بخشــی از ســند چشــمانداز 2030 او برای قطع وابستگی کشــورش به نفت بــه حســاب میآید که البتهحاالتحتتأثیرقتلاحتمالیجمال خاشــقجی، روزنامه نگار سعودی منتقد سیاســتهای محمــد بــن ســلمان، قرار گرفتــه و عالوه بر مدیــر عامل اوبر، برخی از رســانههای مطرح جهان و شرکتهای شــناخته شــده دیگر نیــز اعــالم کردهاند، این اجالس را بایکــوت خواهند کرد. باب باکیــش، مدیرعامــل شــرکت رســانهای «ویاکــوم» کــه قرار بــود در ایــن کنفرانس سخنرانی کند، دیگر حاضر نیست در این رویداد شــرکت کند. نمایندگان فایننشال تایمــز، نیویورک تایمز، ســی ان بیســی، هافینگتن پست و اکونومیست هم اعالم کردهاند، بشدت نگران جمال خاشقجی هســتند و در ایــن شــرکت در اجــالس اقتصــادی ریــاض شــرکت نمیکننــد. به نظر میرســد، در روزهای آینده بر تعداد رســانههایی کــه کنفــراس «افای آی» ریــاض را بایکــوت میکنند، افزوده شــود و ایــن اتفــاق بــه یــک فراخوان رســانهای گســترده علیه عربستان تبدیل شــود. دو شــرکت «زیمنس» و «مسترکارت» نیز از جمله مدعوین به این اجالس هستند اما مستر کارت در پاسخ به سؤال خبرنگاران مبنــی بــر حضــور یــا عــدم حضــورش در ریــاض ســکوت کــرد و ســخنگوی خاورمیانــهای زیمنس اعالم کرد، تاکنون تغییــری در برنامههــای ایــن شــرکت به وجود نیامده و طبق برنامه پیش میرود.
عــالوه بــر ایــن تحریمهــا، ریچــارد برانســن، مدیرعامــل گــروه «ویرجیــن» اعــالم کــرد، از دو پــروژه گردشــگری در عربســتان کنارهگیری کــرده و گفتوگو با دولتعربستاندربارهسرمایهگذارییک میلیــارد دالری در ایــن گروه تجــاری را به حالتعلیقدرآوردهاست.ارنستمونیز، وزیــر انــرژی در دوران ریاســتجمهوری بــاراک اوبامــا، رئیسجمهــوری پیشــین امریــکا هــم در بیانیــهای اعــالم کــرد، تــا زمــان مشــخص شــدن پرونــده جمــال خاشقجی،مشارکتدرپروژهابرشهرنئوم در عربســتان سعودی را به حالت تعلیق درآورده اســت. مونیــز یکــی از 18 فــردی اســت که بر پروژه نئوم که از اکتبر گذشــته کلید خورده نظــارت دارد. پروژه تجاری و صنعتی 00۵ میلیــارد دالری نئوم یکی از برنامههای پادشــاهی عربستان سعودی یــا به بیان بهتر محمد بن ســلمان، برای توســعه صنعــت گردشــگری این کشــور است. ■ جنجالاسنادصوتیوتصویری
مــوج تحریمهــا از ســوی شــرکتها، رســانهها و شــخصیتها علیه عربستان پس از آن تشــدید شد که منابع اطالعاتی ارشــد ترکیهای و امریکایی که نامشــان به خاطــر حساســیتهای اطالعاتــی فاش نشــده بــه واشــنگتن پســت گفتنــد، بــه فایلهــای صوتــی و تصویــریای دســت یافتهانــد کــه تأییــد میکنــد، او در داخــل کنســولگری مورد بازجویی و شکنجه قرار گرفته و در نهایت کشته شده است.
یکــی از ایــن منابع ارشــد ترکیــهای به واشنگتن پست گفت: صدای ضبط شده از درون کنسولگری برمال میکند که برای جمــال پــس از ورود بــه کنســولگری چــه اتفاقی افتاده است. شما میتوانی صدای او و صــدای چند مرد را که عربی صحبت میکنند، بشنوی. شــما میتوانی بشنوی که او چگونه بازجویی، شکنجه شده و بعد کشته شــده اســت. البته هیچکدام از این منابــع اعالم نکردنــد، فایلهای صوتی و تصویــری از داخل کنســولگری چگونه به دست منابع اطالعاتی رسیده است. تنها خبرگزاری رویترز به نقل از دو مقام ارشد ترکیهاینوشت،خاشقجیهنگامورودبه کنســولگری یک اپل واچ (ساعت اپل) به دست داشته و این ساعت به تلفن همراه او در بیرون از کنسولگری وصل بوده است. کارشناســان حوزه فنــاوری میگویند، این ســاعت ممکــن اســت حــاوی دادههایی نظیــر مــکان و ضربــان قلب خاشــقجی باشد. ■ حقوقبشرترامپورویاروییکاخسفید -کنگره
در چنین شرایطی که شواهد و مدارک بیش از پیــش از وقوع یک قتل مخوف در داخل کنسولگری عربســتان در استانبول حکایت میکند، رئیس جمهوری کشوری که مدعــی پیشــگامی در جهــان در حوزه حقــوق بشــر و آزادی بیان اســت، نه تنها کوچکترین اقــدام عملی در جهت تحت فشارقراردادندولتریاضنمیکندبلکه روابط کنونی امریکا – عربستان را «عالی» توصیف میکند و با یک نگاه کاسبکارانه میگوید، من این ســود 110 میلیارد دالری را که یــک رکورد در طول تاریخ محســوب میشــود، از کشــورم دریــغ نمیکنــم کــه روسیهوچینصاحباینپولشوند.برای ترامــپ منافع اقتصــادی آنقــدر اهمیت دارد کــه حتــی حاضــر شــده بــه قیمــت رویارویــی با کنگــره، روابط با عربســتان را عالیتوصیفکند.
در حال حاضر هــم دموکراتها و هم جمهوریخواهــان کنگره اتفــاق نظر دارند که کاخ سفید برای تحت فشــار قرار دادن عربستان بسیار کند عمل میکند. سناتور جمهوریخــواه رانــد پــل، روز پنجشــنبه در صفحــه توئیتــر خــود نوشــت: رئیــس جمهوریبایدفوراًفروشسالحوحمایت نظامی به عربســتان را متوقف کند. ســارا سندرز،سخنگویکاخسفیدروزچهارشنبه در بیانیــهای اعالم کرده بود، جان بولتون، مشــاور امنیت ملی امریکا، مایک پمپئو، وزیــر خارجه و جارد کوشــنر، داماد ترامپ بــا محمــد بــن ســلمان گفتوگو کــرده و خواستاردریافتاطالعاتبیشتریدرباره ناپدید شــدن جمال خاشقجی شــدهاند. البتــه یــک منبــع آگاه به ســیانان گفت، محمد بن ســلمان خودش با کاخ ســفید تماسگرفتهوباکوشنرگفتوگوواتهامها مبنی بر دســت داشــتن ریــاض در ناپدید شــدن خاشقجی را رد کرده اســت. این در حالی اســت که عربستان روز پنجشنبه در اقدامــی پیشدســتانه، پــس از بــاال گرفتن انتقادهاازاینکشوربهدلیلمسائلحقوق بشری، خود از پیشنهادش برای عضویت در ســازمان کشــورهای فرانســه زبــان (فرانکوفونی)منصرفشد.درهمینحال اسپوتنیکفارسیبهنقلازپایگاهاینترنتی خبری عراقی «اسرار مدیا» نوشت، هاکان کاکیل، سفیر ترکیه در لبنان در گفتوگو با یک مسئول عالیرتبه اروپایی فاش کرده اســت، محمد بن سلمان به رجب طیب اردوغان،رئیسجمهوریترکیه5میلیارد دالر پیشــنهاد رشوه کرده اســت تا پرونده جمالخاشقجیبستهشود.