صدای ایران

ايــن گــزاره كه امضای فرمان مشــروطيت ايران زميــن را وارد دوران جديــدی از تاريخ خود كرد، گزارهای اســت كه از فرديد فيلســوف تا كســروی مــورخ و از شــاملوی شــاعر تا شــجريان خواننده به آن اذعان داشته و دارند. اما آنچه بيش از امضای فرمان مشروطيت به دست شاه فرتوت قاجار اهميت دارد، به راه افتادن مقدمات نهضت مشروطيت از دو دهه پيش از آن اســت. نهضتى كه با فرمان ميرزای شيرازی در تحريم تنباكو جوانه زد و با ترور ناصرالدين شاه قاجار ناگزير شد. در فراهم آمــدن مقدمات آغــاز دوره جديد تاريخ ايــران، مطبوعات از آنجا كه حامل زبان ســرخ روشــنفکران و سر سبز شــاعران بودند، نقشــى محوری و مهم داشتند. انتشار كتاب «جريده نگاران» به قلم مريــم كامياب عالوه بر اينکه تأكيد دوبارهای بــر اين نقش محــوری اســت، حاوی نشــانه گذاریهايــى بــرای نشــان دادن كاركردهــای ادبيــات مطبوعــات در مشــروطه ايرانى نيز هست. اين كتاب كه نشــر فالت آن را منتشر كرده اســت در پى يافتن پاســخ اين پرســش اســت كــه آيــا جنبههــای ادبــى مطبوعــات مشــروطه يعنى آن بخش از مطالــب كه در قالب نظم يا نثر طنزی عرضه شده است، توانسته در بسط مفهوم مشروطيت در بين عوام، پيشبرد انقالب مشروطه و نزديک ساختن توده مردم به اهداف اين انقالب نقش تعيينكنندهای داشته باشد و اگر پاســخ اين سؤال مثبت اســت، اجرای اين نقش چگونه و بــا اســتفاده از چه ابزارهايى بوده اســت؟ خواندن اين كتاب بيش از آنکه در فهم اين پرسشها به ما كمک كند، رويکردی مبتنى بر توافق اذهان را در ذهنيت مخاطب شکل مىدهد كه طى آن خواننده با تشريک مفاهيم دوره مشروطه كه مبتنى بر كليدواژه آزادی و ملىگرايى است، تکرار اين ايدهها را در دوره معاصر يادآوری مىكند. «جريدهنگاران» بيش از آنکه حاوی يک پژوهش ادبى – مطبوعاتى باشــد، حامل يک ايده است. ايــدهای كــه در آن بــا تهييــج انديشــه آزادی خواهانــه و ميهــن دوســتانه، ايــران را دوباره در كانون خواســتههای ما قــرار مىدهد. اين روزهــا كه صدای بيگانگان در جشــن تحريم بلند اســت، بايد صــدای ايران دوســتى را به هر مناســبتى باال نگه داشــت. خواندن كتاب جريدهنگاران به خاطر اينکه كاوشگر بخشى از خاطره تاريخى و خاطره فرهنگى ماســت، يکى از اين مناســبت هاست. مناسبتى برای ايران.