ساز و کار SPV و نعل وارونه منتقدان دولت
دیــروز محمدرضــا پورابراهیمــی، رئیــس کمیســیون اقتصــادی مجلــس در گفتوگو با خبرگزاری «مهر»، از طوالنی شــدن زمان اجرای ســاز و کار ویــژه مالی اروپا )SPV( انتقــاد و تهدید کرد که اگر تا هفته آینده این ســاز و کار مالی اجرایی نشود، ســؤال از وزیر امور خارجه و دیگر مسئوالن ذیربط در دســتور کار مجلس قرار خواهد گرفت.
اماباسابقهتحوالتسیاسیکشور،اگراجراییشدنسازوکار SPV باکندیپیش رفته و به مشکل بخورد، مقصر واقعی کیست؟
اواخر تیرماه وقتی مذاکرات رســیدن به ســاز و کار SPV گامهای نخست خود را طی میکرد، ســه قدرت اروپایی یعنی کشورهای فرانســه، انگلیس و آلمان به ایران اعالم کردند نهایی شــدن این تالشها و رسیدن به ســاز و کاری برای برقراری ارتباط مالی با اروپا نیازمند پذیرش شــروط و قوانین FATF توســط کشــورمان است. این موضع بعداً هم در مقاطع دیگری مورد تأکید کشورهای اروپایی که طرف دیگر ساز و کار SPV هســتند قرار گرفت. حاال سؤال از امثال آقای پورابراهیمی و دیگر منتقدان دولت این اســت که اگر لوایح چهارگانه FATF به عنوان یک شــرط اساسی توسط اروپاییهابرایعملیاتیشدنسازوکار SPV ماههامعطلماندهوبالتکلیفهستند، تقصیر دولت و دســتگاه دیپلماســی اســت یا منتقدان و مخالفان آنها؟ شاید این طیف باور داشــته باشــند که بدون تعیین تکلیف FATF هم میشــود این سازوکار را اجرایی کــرد؛ اگر چنین اعتقادی وجود دارد و بابت همین هم قرار اســت وزارت خارجه زیر فشار جدیدی برود، بهتر است این طیف قدری درباره آن روش توضیح دهند. خود آقای پورابراهیمی از کسانی است که اعتقاد دارد «جنس انقالب و نظام اســالمی با FATF متفاوت اســت»، FATF« ابزار سیاســی علیه جمهوری اسالمی اســت»، «موافقت با این لوایح مغایر با منافع ملی است» ...و بعید است ایشان و همفکرانشــان به عنوان سیاســتمدار ندانند که هر موضعگیــری و عملی در حوزه سیاست، نتایج و آثاری دارد.
وقتی اروپا عملیاتی شــدن SPV را به تعیین تکلیــف لوایح FATF منوط کرده و این طیف هم تا اینجا هم جلوی کار را گرفتهاند؛ چطور در این معادله وزارت خارجه را طرف ســؤال و فشــار خود قــرار دادهاند؟البته این دســت بهانهها نیــز که FATF دسیســه دشمنان علیه ایران اســت با این صحبت جواد ظریف رنگ باخته که روز 15 مهر در مجلس و در جریان بررسی کلیات الیحه CFT به وضوح گفت: «ما توافق جامع همکاریهای راهبردی با چین داریم و با روســیه هم شریک راهبردی هستیم اما رئیس بانک مرکزی چین به آقای همتی گفته بدون FATF نمیتوانیم کار شــما را انجام دهیم.» هنوز مخالفان دولت در رد این روایت هیچ اســتدالل و نشــانهای نیاوردهاند.
امــا از یــک منظر دیگــر هم میتوان دیــد که تناقضــی دیگر در رفتــار منتقدان و مخالفان دولت را آشــکار میســازد. همیــن طیف منتقد تأخیر در عملیاتی شــدن ،SPV در فضای پس از برجام که کشــور در موقعیت قراردادهای بزرگ اقتصادی با شــرکای خارجی و در رأس آنها همین اروپاییها قرار داشت تمام انتقاداتشان این بود که دولت دارد چشــم بر ظرفیتهای داخلی میبندد و بــرای بیکاران خارجی و اروپایی شــغل ایجاد میکنــد. قراردادهای نفــت و گاز و فاینانسهای مختلف که هیچ، حتی در قرارداد خرید هواپیما از ایرباس که کشورمان نه هیچ مزیت و امکانی در تولیــد آن دارد و نــه گزینههای جایگزینــی در حد ایرباس و بوئینــگ میتوان در دنیا برای آن ســراغ داشــت، همین طیف چه ادعاهای ریز و درشــتی که نداشتند.با این پیشــینه یعنی حملــه آنها به قراردادهای بزرگ و اساســی با همیــن اروپاییها و اعتراضامروزآنهابهعملیاتینشدنسازوکار SPV آیانمیتوانبهایننتیجهرسید که همه این موضعگیریها فقط یک سیاســتبازی برای زمین زدن دولت است؟ به عبارتی اگر دغدغه مســدود شــدن رابطه مالی با اروپا است، دلیل آن حمالت به قراردادهای بــزرگ اقتصادی چه بــود؟ اگر هم دغدغه عدم توجــه به ظرفیتهای داخلــی وجــود دارد و این طیف معتقد اســت تمام آن فعالیتها بــا توان داخلی قابلاجرااست،اینسختگیریهااگربرایفعالنشدنکانال SPV نیستکهبسیار محدودتر از قراردادهای قبلی است، پس چیست؟