اگرتاریخبخوانیمکمترکالهسرمانم یرود

فخرالدیــن صدیق شــریف را سالهاســت در تلویزیــون و بیشــتر در ســریالهای تاریخی میبینیــم؛ ســریالهایی که هــر کــدام از آنها بخشــی از تاریخ ملی ایــران اســت و هر کدام گوشــهای از زندگی مردم و حکمرانان را روایت میکند. از نگاه او تاریخ یک سرزمین ریشه فرهنگ و خلقیات آدمهای آن ســرزمین است. صدیق شریف میگوید بازی در نقش یک شــخصیت تاریخی او را از درون احیا میکند. بازی در نقش ســید جمالالدین اســدآبادی و همچنین بازی در ســریال «در چشــم باد» از بهترین کارهای تاریخی این بازیگر 63 ســاله است. از ویژگیهای بارز او میتوان به عالقه زیادی وی به کتابهای تاریخی و بازی خوب در نقشهای تاریخی اشاره کرد. او معتقد است اگر یک جوان از گذشته و تاریخ خود اطالعی نداشتهباشدنمیتواندآیندهروشنیبرایخودوجامعهاشبسازد.

■ چقــدر مطالعه تاریخ و کســب اطالع درباره تاریــخ ملی یک کشــور میتواند اهمیت داشته باشد؟

تاریــخ یــک ســرزمین ریشــه فرهنگ و خلقیــات تمــام انســانهایی اســت که در آن زندگی میکنند. هر انســانی باید

ریشــههای خــود را بشناســد و بداند که ایــن ریشــهها از کجا شــکل گرفتــه و به کجا ختم میشود. باید بداند که چقدر ایــن ریشــهها محکــم هســتند و چقــدر باعث خواهد شد تا دیرتر آسیب ببیند. ایــن یک واقعیت انکارناپذیر اســت که فعالیتهــای فرهنگــی در زمینــه تاریــخ میتوانــد بســیار تأثیرگذار باشــد و باعث میشــود که مردم ریشــههای خودشان را بشناســند. اینکه این ریشهها چه منشأیی دارنــد و چه مســیری را طــی کردهاند و به کجا میروند. وقتی ما ریشههای خودمان را بشناســیم کمتــر در مســیر آســیبهای اجتماعــی قــرار میگیریــم. ســینما آینــه جامعه اســت و مردم به ســینما میروند تا خودشــان را ببینند. مــردم میخواهند تبلــور رؤیاهــا و تفکرات و آمال خودشــان را بــر پرده ســینما ببیننــد. اگر ایــن مردم ریشــههای قوی داشــته باشــند طبیعتاً به ســمت چیزهایــی کــه بــه لحــاظ تاریخی هــم ریشــههای قویتــری دارنــد حرکــت میکننــد. نبایــد مردم را ســاده پســند بار بیاوریم و عادت بدهیم به چیزهایی نگاه کننــد کــه نیاز به فکــر کردن نــدارد. مردم هرچه قدر ساده پسند بار بیایند به سمت چیزهایــی حرکت میکنند که ریشــه قوی ندارند. تولیــد کارهای فرهنگــی - تاریخی یکی از وظایــف اصلــی حــوزه فرهنگ و کســانی اســت که مســئولیت این حوزه را برعهده دارند؛ این که مردم را با تاریخ خودشــان آشــنا کنند. در نتیجه وقتی مردم با تاریخ خودشــان آشــنا شــوند خیلــی چیزهــا را متوجــه میشــوند و کمتــر کاله سرشــان میرود.

■ عالقــه بــه بــازی در نقشهــای تاریخــی و شــخصیتهای تأثیرگــذار تاریــخ از چه زمانی شکل گرفت؟ همیشــه تاریــخ را دوســت داشــتهام و از همــان دوران مدرســه ایــن عالقــه در مــن شــکل گرفت بــه طــوری کــه در بین کتابهــای درســی همیشــه ایــن کتــاب تاریــخ بــود کــه بــرای مطالعــه انتخــاب میکــردم. معتقــدم تاریخ آینهای اســت کــه گذشــتگان مــا در این آینه هســتند اما چه بســا که آینده خود ما را نشــان بدهد. تکرار شــدن تاریخ یکــی از ویژگیهای آن

اســت و این عالقه باعث شــد تا همیشــه بــه ســمت کارهــای تاریخــی و بــازی در ســریالها و فیلمهــای تاریخــی بــروم. تعدادی از این سریالهای تاریخی بسیار فاخر هســتند و کارنامهای درخشان برای بازیگــران و عوامــل آن برجــا میگذارند. وقتی در نقشهای تاریخی بازی میکنید این احســاس در شما به وجود میآید که از درون احیا شدهاید.

■ دوره جوانــی چه فیلمها و ســریالهایی نگاه میکردید؟

بخشــی از فیلمهایــی کــه دوران جوانــی تماشــا میکردیــم، فیلمهــای کالســیک بــود و ایــن جذابیــت خاصــی بــرای مــن داشــت. تماشــای این فیلمها باعث شد به ســمت کارهای تاریخی بروم. با وجود اینکه بسیاری از این فیلمها درباره تاریخ ســرزمین خودمــان نبــود اما ناخــودآگاه باعــث میشــد که بــه فیلمهــای تاریخی عالقــه منــد شــوم. گاهــی اوقــات وقتــی کتابهــای تاریخــی را مطالعــه میکردم متوجه میشدم تصاویری را که نویسنده در کتــاب خلق کــرده بارهــا در فیلمهای مختلــف دیــدهام. کســانی کــه به ســمت ســاخت فیلمهــای تاریخــی میرونــد و ســریالهای فاخــری میســازند مطمئناً به کتابهــای تاریخی رجوع داشــتهاند و آنهــا را مطالعه کردهاند. همین مقایســه و اینکــه بســیاری از فیلمســازان خارجــی بــرای ســاخت فیلمهــای تاریخــی بــه ســراغ کتابهــای تاریخــی آن کشــورها میرونــد باعث شــد تــا عالقه من بیشــتر شــود و به عنوان یک جوان این احســاس وظیفــه در مــن به وجــود بیاید که ســراغ بــازی در ســریالهای تاریخــی بــروم. وقتــی شــخصیت کســی را بــازی میکنی کــه 200 ســال قبــل از دنیــا رفتــه و در تاریــخ ایــران تأثیرگــذار بــوده و بــا بــازی تــو دوبــاره ایــن شــخصیت هویــت پیــدا میکنــد، خیلی شــیرین و جذاب اســت و همیــن جذابیتها باعث شــد تا بازی در ســریالهای تاریخی را در اولویت کارهای هنریام قرار دهم.

■ بــازی در کــدام ســریال تاریخــی و کدام نقش برای شما جذابتر از بقیه بوده؟

یکــی از ســریالهای فاخــری کــه هیــچ گاه آن را فرامــوش نمیکنــم بــازی در سریال «در چشــم باد» کار آقای مسعود جعفری جوزانی بود. این سریال تاریخی یــک کار کامــل بــود که یــک ملــت و یک ســرزمین را از زمــان میــرزا کوچــک خان تــا آغاز جنگ و دفــاع مقدس به نمایش گذاشــت. بخــش زیــادی از تاریــخ ایــران در ایــن ســریال نشــان داده میشــود و مجموعــهای از خصوصیــات ایرانــی و ویژگیهای ســنتی و رفتارهــای اجتماعی مــردم ایــن ســرزمین را در ایــن ســریال میبینیم. میرزا حســن ایرانی شخصیتی بود که سعید نیک پور آن را بازی میکرد و زمانــی کــه پس از پشــت ســر گذاشــتن آن همــه مصیبــت بــه تهــران میرســید نزد دوســتش حــاج قاســم که مــن آن را بــازی میکــردم آمد و حاج قاســم همه زندگــیاش را در اختیــار میــرزا حســن ایرانــی میگذارد. این میهمــان نوازی و معرفــت یکــی از خصوصیتهــای بارز مردم ایران اســت که متأســفانه بتدریج در حــال رنــگ باختــن اســت. بــه نظرم الزم اســت گاهــی اوقات وقتی مشــغول تماشــای ســریالهای تاریخــی هســتیم در کنار بررســی ابعاد ســنتی، اجتماعی و رفتارهــای مــردم آن ســالها آن را بــا جامعــه کنونی مقایســه کنیم تــا بدانیم کجا بودیم و االن به کجا رسیدیم. تعــدادی از هنرمنــدان بنــام از جملــه مرحوم علی حاتمی، آقای دّری، حسن فتحــی و خیلیهــای دیگــر خدمــات مانــدگاری بــه فرهنگ و ســینمای ایران کــرده اند و نامشــان برای همیشــه ثبت میشــود . آنهــا مقطعی از تاریــخ ایران را بــه تصویر کشــیدند که شــاید خیلی از نســل جوان امروزی اطــالع زیادی از آن نداشتند.

■ چطور جوانان نســل قدیــم به مطالعه تاریخ عالقه پیدا میکردند؟

یکی از دالیل آن فرصتی بود که جوانان نســل قدیم در اختیار داشــتند. زمان به ســرعت میگــذرد و هیــچ گاه نمیتوان زمــان را متوقــف کــرد. لحظههایــی کــه جوانــان امــروزی آن را در موبایــل و فضــای مجــازی تلــف میکننــد بســیار باارزش اســت. آن سالها وقتی فرصتی به دســت میآمــد که بتوانیم 2 ســاعت بــا خودمــان خلوت کنیم ایــن زمان را با مطالعه و بخصوص خواندن کتابهای تاریخــی یــا ادبیــات ســپری میکردیم. گاهــی اوقــات شــعر یــا گاهــی رمــان میخواندیــم و از ایــن زمان بــه بهترین شــکل اســتفاده میکردیــم. هیــچ گاه از یکدیگــر دور نبودیم اما االن شــبکههای مجــازی باعث شــده از هم دور باشــیم. البتــه مجبوریــم کــه پــا بــه پای شــرایط روز دنیــا جلــو برویــم امــا بایــد در ایــن میــان فرصتــی هم بــرای خلــوت کردن و مطالعــه کتاب در نظــر بگیریم. گاهی اوقــات وقتی در میهمانیها میبینم که جوانها حتی ســر ســفره شام هم سر به گوشــی موبایل دارند تأســف میخورم و ایــن دور شــدن باعث میشــود رگههای عاطفی بین مردم کمرنگ شود.

■ چقدر دربــاره نقــش تاریخی کــه آن را بازی میکنید مطالعه دارید؟

طبیعتاً وقتی قرار باشــد در یک ســریال یــا فیلــم ســینمایی تاریخــی بــازی کنی چه نقش یکی از شــخصیتهای اصلی فیلــم چــه مردم کوچــه و بــازار باید اول آن شــخصیت را در وجــود خــودت پیدا کنی. ســال 62 وقتی قرار شد نقش سید جمالالدین اســدآبادی را در مجموعه «شــاه شــکار» بازی کنــم، پرویــز زاهدی نویســنده ایــن ســریال چنــد جلــد کتاب دربــاره ســید جمــال معرفی کــرد و من همه آنها را مطالعه کردم تا بدانم سید جمــال چــه ویژگی و شــخصیتی داشــته و بــه تدریــج بــا خوانــدن ایــن کتابهــا شــخصیت این مبارز در کالبد من شکل گرفــت. مطالعــه کتابهــای تاریخــی کمــک زیــادی بــه جــا افتــادن نقش آن شــخصیت در بازیگــر میکنــد و تجربــه نشــان داده کســانی کــه اهــل مطالعــه تاریــخ هســتند بــا دیــدن مجموعههای تلویزیونــی تاریخی به خوبــی میتوانند بــا شــخصیت و قهرمــان فیلــم ارتبــاط بگیرند.

سال 62 وقتی قرار شد نقش سید جمالالدین اسدآبادی را در مجموعه «شاه شکار» بازی کنم، پرویز زاهدی نویسنده این سریال چند جلد کتاب درباره سید جمال معرفی کرد و من همه آنها را مطالعه کردم تا بدانم سید جمال چه ویژگی و شخصیتی داشته و به تدریج با خواندن این کتابها شخصیت این مبارز در کالبد من شکل گرفت