اینترنت جهانی روسیه قطع می شود
در یک طرح آزمایشی و برای دفاع سایبری
دولت روسیه با هدف ارتقای توانمندی فضایاینترنتداخلیکشوروهمچنین دفــاع ســایبری، طــرح آزمایشــی قطع موقــت اینترنــت در ایــن کشــور را اجــرا میکنــد. در حــال حاضــر تاریــخ دقیق قطــع اتصال به اینترنــت جهانی اعالم نشــده اســت امــا برخــی پایگاههــای اینترنتی روســیه، زمان اجرای این طرح را مــاه مــارچ (اوایل فروردین ســال )98 اعــالم کردهانــد. طــرح آزمایشــی قطع موقت اینترنت در روســیه در چارچوب بررســی نتایــج طــرح «برنامــه ملــی اقتصادی دیجیتالی» اســت کــه در ماه دسامبر 2018 گذشته در پارلمان روسیه مطــرح شــد. مقامــات و شــرکتهای بزرگ ســرویسدهنده اینترنت روســیه در این طرح قصد دارند بهعنوان بخشی از یک برنامه آزمایشی ارتباط این کشور بــا اینترنت جهانی را قطع کرده و نتایج حاصلــه و بازخوردهــای آن را ثبــت و تجزیهوتحلیلکنند. ■ مسدودســازی نشــت اطالعــات بــه خارج
آزمایــش قطع موقــت اینترنت در روســیه اولیــن بــار در اواخر مــاه ژانویه 2019 در کارگــروه امنیــت اطالعــات روسیه کلید خورد. ناتالیا کسپراسکای، مدیر شــرکت امنیت ســایبری روســیه عهــده دار این کارگــروه بــوده و همراه بــا دیگر شــرکتهای امنیتی خواســتار اجرای هر چه سریعتر آن شدند.
در طــرح موقــت قطــع اینترنــت ســازمان نظــارت بــر ارتباطات روســیه «روســکومادزور» باید اطمینان حاصل کنــد که اطالعــات و دادههــای رد و بدل شــده میان شــهروندان و ســازمانهای روســی در داخــل کشــور باقــی مانــده و بــه هیــچ وجــه از خــارج از روســیه قابل دســترس نیســتند. این پروژه ابــزار فنی الزم بــرای تغییــر مســیر ارتباطاتــی روســیه را فراهــم میکنــد تا در شــرایط خاص مســیرها به یکدیگر متصل شده و ارتباطــات درون روســیه حفــظ شــود. مقامــات روســیه در عیــن حــال قصــد دارند بــا اجرای این طــرح موقت تمام ترافیک اینترنتی را در مســیرهای قابل رؤیت برای سازمان نظارت بر ارتباطات روســیه تعریف کننــد تا ضمــن اعمال نظــارت کامــل بــر تمامــی دادههــا، از خروج اطالعات درون کشوری به خارج اطمینانحاصلکنند.اینپروژهعظیم، تأمینکنندگان اینترنت را ملزم میکند کــه در هنــگام قطــع اینترنــت روســیه توســط کشــورهای خارجــی یــا حملــه ســایبری، ارائه خدمات به شهروندان و کاربران روســی تضمین کنند. بهعالوه، شــرکتهای تلکام روسیه باید گوش به زنگ بوده و با بکارگیری تدابیر فنی الزم در مواقع اضطراری، مسیرهای ارتباطی اینترنت روســیه را به نقطههای مبادله مــورد تأییــد یــا تحــت کنتــرل ســازمان نظارت بر ارتباطات روسیه تغییر دهند. ســازمان نظارت بر ارتباطات روسیه نیز موظف است ترافیک اینترنت را بررسی کــرده و اطالعــات ممنوعــه را مســدود کند. این ســازمان باید مطمئن شود که محتوای ارســالی میــان کاربران روســی در داخــل خاک این کشــور باقــی مانده و بــه خــارج از مرزهــا درز نمیکنــد. در حــال حاضر دو ســرویسدهنده محلی Mail.ru و Yandex.ru موافقــت خــود را بــا اجرای آزمایشــی این طــرح اعالم کردنــد. برخی از تحلیلگــران معتقدند این آزمایش در واکنش به ســند راهبرد امنیــت ملــی امریــکا طرحریزی شــده اســت. امریکا در این ســند هشــدار داده بود که روسیه، ایران، چین و کره شمالی بــه کرات از فضای مجــازی برای حمله ســایبری بــه امریــکا اســتفاده میکنند. همچنینپیشتربرخیدیگرازکشورهای عضــو ناتــو نســبت بــه تهدید ســایبری روسها هشــدار داده و خواستار برخورد شــدیدتر بــا ایــن کشــور شــدند. گفتنی اســت طرح آزمایشــی قطع اینترنت در داخل مرزهای روســیه در ســال 2014 از سوی وزارت ارتباطات شبیهسازی شده بود. در این شبیهســازی از یک سیســتم جایگزیــن داخلی به طور موفقیتآمیز بــرای امــور اینترنتــی اســتفاده شــده و اجرای آن تأیید شده است. ■ «اینترنت مستقل» در روسیه
همزمان با سروصدای ایجاد شده در خصوص قطع موقت اینترنت روســیه، روز سهشــنبه نماینــدگان مجلــس دوما بررسی یک الیحه قانونی به منظور ایجاد یک «اینترنت مســتقل» را آغــاز کردند. ایــن الیحــه پیشــتر در دســامبر 2018 در پارلمان روسیه مطرح شده و به تصویب رسیده بود. حال نمایندگان دوما دورهم جمــع شــدهاند تا در خصــوص اینترنت مســتقل و تغییــرات فنــاوری الزم برای دســتیابی بــه آن در آینــدهای نزدیک به یک اجماع واحد برسند. در الیحه مذکور کــه مــورد تأییــد والدیمیر پوتیــن رئیس جمهوری این کشــور نیز قرار دارد، تأکید ویژهای بر طرح اینترنت مستقل داشته و با تقبل هزینه اپراتورها، روند کار را تسریع کرده اســت. در صورت اجرای این طرح فعالیت اینترنت روسیه در صورت قطع احتمالی شــبکه اینترنت جهانــی ادامه پیدا کرده و انتقال اطالعــات و دادههای کاربــران روســی از طریــق اینترنــت بــه خــارج از مرزهــا بــه حداقــل میرســد. همچنین تدابیر ضروری برای حفاظت از حمالت ســایبری احتمالی پیشبینی شــده و در صــورت رخــداد هرگونــه خطری اتصال جهانــی با اینترنت قطع خواهد شد. ■ موافقان و مخالفان یک طرح
طــرح ایجــاد «اینترنــت مســتقل» هماننــد طرحهــا و لوایح قانونــی دیگر موافقــان و مخالفــان بســیاری دارد. «آندره لوگووی» نماینده دومای روسیه و «آندره کلیشاس» و «لودمیال بوکووا» از شورای فدراسیون از موافقان این الیحه هستند. به گفته لوگووی، ایجاد اینترنت مستقل در کشور از سال 2014 آغاز شده و بهدلیل خطرات سایبری احتمالی در فضــای مجــازی این الیحه بایــد هر چه ســریعتر تصویب شــود. بنا به گفته این نماینــده دوما، تمامی ســرورهای مهم اینترنتی روسیه در خارج از این کشور قرار دارد و هر لحظه امکان دارد اینترنت این کشور از خارج از مرزهای این کشور قطع شــود. وی خاطرنشــان کــرد کــه نیــاز به هزینــه اضافی برای اجــرای طرح ایجاد اینترنت مستقل نبوده و مبلغ موردنظر در چارچــوب طــرح امنیــت اطالعاتی کــه برای آن 0۳2 میلیــارد روبل (حدود 0۵2 میلیون دالر)اختصاص یافتــه، پیشبینیشدهاست.
«یوگنــی ریونکــو» یکــی دیگــر از اعضــای کمیســیون سیاســتگذاری اطالعاتــی و فنــاوری اطالعاتــی دومــا نیــز ضمــن اعــالم موافقــت خــود بــا طرح ایجاد «اینترنت مســتقل» گفت: خطــر قطــع اینترنــت روســیه از خارج از مرزهــای این کشــور پیامدهای مالی ســنگینی را ایجــاد کــرده و میلیاردهــا روبــل خســارت بــه مراکــز مالــی و اقتصادی این کشور وارد میکند.
در مقابــل، مخالفــان از تصویــب ایــن الیحــه قانونــی در مجلــس دوما ابــراز نگرانــی کــرده و ایــن طــرح را به پــروژه «دیــوار آتشــین» چیــن تشــبیه کردنــد. مخالفــان معتقدنــد اجــرای ایــن طــرح بســیار پرهزینــه بــوده و به هیــچ وجــه کارشناســانه در خصــوص آن بحث نشــده اســت. آنها میگویند مقامات روســیه قصد دارند با تحمیل هزینههــای عمومــی و شــخصی بســیار، دسترســی شــهروندان بــه اینترنــت را محــدود کــرده و از طریــق آن آزادی در فضــای مجــازی را زیــر پــا بگذارنــد. منتقــدان ایــن طــرح را بخشــی از سیاســتهای درازمــدت مقامات روســی برای قطع دسترســی بــه اینترنــت دانســته و در خصــوص قطع کامل مســیر اینترنت از اینترنت جهانی ابراز نگرانی کردند.
اما بــه گفته بســیاری از تحلیلگران اجــرای اینترنــت مســتقل و طــرح آزمایشــی قطــع موقــت اینترنــت در روســیه از چنــد منظــر قابــل بحــث و بررســی اســت. یکــی از نــکات مثبــت آن اســت کــه در صــورت رخــداد هرگونــه حملــه احتمالــی ســایبری و تهدیــد هکرها، این کشــور به ســهولت نیــاز خــود را تأمیــن کــرده و بــه هیــچ بیگانــهای وابســته نخواهــد بــود. اما از زاویــهای دیگــر اجرای این طرح شــک و شبههای بســیاری را در زمینه فضای بــاز اطالعاتــی و آزادی مطبوعاتــی رسانههای مخالف دولت ایجاد کرده و آزادی فردی و مطبوعاتی در این کشور را بیش از پیش محدود خواهد کرد.