دست باالی ائتالف سهجانبه در روند مذاکرات صلح منطقه
البتــه ایــن نشســت نشــان داد کــه ایــران میکوشد با موضوع کردهــا بــه صــورت نــرم تــری برخــورد کند امــا درمقابل ترکیه با شــدت عمل، خواستار براندازی و حذف هرگونه نقشی بــرای کردهــا در آینده ســوریه اســت که طبیعتاً نقطه اختاف نظر اســت. اما در مقابل این تحول، دو مسیر دیگر هم قرار دارد کــه یکی تحت مدیریت و حمایت ائتــاف تحــت رهبــری امریکاســت و دیگری، مسیر ســازمان ملل است که بر قطعنامــه ایــن نهــاد بینالمللی متکی اســت. اینکه کدام یک از مســیرها آینده ســوریه را تعییــن میکنــد، یــک بحــث اســت، اینکه آیا یک تفاهمــی میان این ســه راه حل صورت بگیرد، یــا ترکیبی از اینها باشــد، بحث بعدی اســت. نگاهی به بیانیه ســوچی نشان میدهد که برای نخستین بار در بیانیه سه کشور اشارهای به قطعنامه ســازمان ملل نشده است و آینده سوریه را براساس راه حل سیاسی مــورد تفاهم دولت و گروههای سیاســی پیشبینی کرده اســت. امــا در مقابل در حاشــیه اجاس ورشــو، جلســهای میان امریکا و 3 کشــور دیگر که شــامل مصر و عربستان و اردن بوده است، برگزار شده و پــس از آن بیانیــهای صــادر شــده و در آن از راه حــل شــورای امنیــت و نماینده سازمان ملل دفاع شده است.
این دو مسیری است که آینده سوریه را بــه نحوی از انحاء تعیین میکند و این امر یا از طریق تفاهم تعیین میشود یا از طریق اینکه کدام طرف در میدان دست باال را داشــته باشــند و بــازی را در میدان نظامــی تمــام کننــد. یعنــی علــی رغم اینکــه در هردو بیانیه بــا راه حل نظامی مخالفــت شــده، امــا در عمــل بــه نظــر میرسد درحال حاضر ائتاف به رهبری روســیه، ایــران و دولــت ســوریه دســت بــاال را دارد و اگــر ایــن رونــد ادامــه یابد، بعــد از خــروج احتمالی امریکا از شــرق ســوریه، بایــد منتظــر تحــوالت جدیدی در وضعیــت شــرق ســوریه و همچنیــن ادلب بود. کوشش برای حل بحرانهای منطقهای از سوی بازیگران مؤثری چون ایــران، روســیه و ترکیــه در حالــی اســت کــه امریکا همزمــان میکوشــد از طریق شــکل دادن به ائتافهــای منطقهای و بینالمللی، بــر نقشآفرینی مؤثر ایران ســرپوش بگذارد و حتی آن را کشــور بی ثبات کننده منطقه معرفــی کند. چنان کــه امریکا یکی از اهــداف اصلی خود در نشست اخیر ورشــو را برقراری صلح در خاورمیانه از طریق مقابله با ایران اعام کرد.
اما پیگیری چنین رویکردی از ســوی امریــکا در حالــی اســت که هــدف اعام نشــده ایــن کشــور پیگیری پــروژه صلح خاورمیانــه و حــل و فصــل مناقشــات اعــراب و اســرائیل اســت. برای ایــن کار امریکاییها نیاز دارنــد ایران را به عنوان تهدید مشــترک و اول منطقه، هم علیه اســرائیل وهم علیه کشورهای عربی، به صورت همزمان تعریف و آن را به عنوان نقطــه مشــترک یــا حاصــل اتفــاق نظر مشــترک اســرائیل، اعراب و کشــورهای عرب همسایه اسرائیل تبدیل کنند تا به این طریق بتوانند پروژهای که برای حل و فصل اختافات اسرائیل و فلسطینیها دارنــد، پیش ببرنــد. اما اگــر آنان موفق شــوند که این ائتــاف را تشــکیل دهند، طبیعتــاً فشــارها بر ایــران افزایــش پیدا میکند و در کنــار محاصره اقتصادی که امریکاییهــا دنبــال آن هســتند، ممکن اســت یک محاصره سرزمینی هم علیه ایران به وجود بیاورند.
بنابرایــن بــرای اینکــه چنیــن اتفاقــی نیافتــد، ایــران بایــد سیاســت هوشــمندانهای را چنانکــه تاکنــون در پیش گرفته، ادامه دهد و مناسبات خود را در درجــه اول بــا اروپاییهــا و از ســوی دیگــر بــا بخــش دیگــری از قدرتهــای دنیــا مانند چین و روســیه توســعه دهد و همچنین با کشــورهای همســایه عرب جنوب خلیــج فارس وارد یــک دیالوگ شــود تــا همزمــان نگرانیهایــی را که به ویــژه از ســوی امریکاییهــا دامــن زده میشــود، کاهش دهد. رویکــردی که در نهایــت میتوانــد سیاســت تندروهــای دولــت ترامــپ از جملــه مایــک پنــس، معــاون رئیــس جمهــور امریــکا، مایک پمپئو، وزیر امور خارجــه و جان بولتون، مشاور امنیت ملی این کشور را با مشکل مواجه کند. چنان کــه تاشهای امریکا در ائتــاف ســازی منطقــهای و جهانــی تاکنــون ذیــل دیپلماســی مؤثــر ایــران در عرصــه منطقــهای و بینالمللــی از لفاظــی علیــه کشــورمان فراتــر نرفتــه و امریکاییهــا تاکنــون نتوانســتهاند یــک ائتــاف بینالمللــی مؤثــر علیــه ایــران تشکیلدهند.