بررسی چالشهای انقالب اسالمی در دهه پنجم

سعید زیباکالم: آزاداندیشی سرکوب میشود / جالییپور: دوپاره بودن نظام سیاسی پرهزینه شده / کوالیی: از سر ناچاری به سراغ شرق نروی / بهشتی: کاریکاتور نئولیبرالیسم حاکم است

چالشهای انقاب اسامی در دهه پنجم طی دو روز در پژوهشــگاه علوم انســانی و مطالعات فرهنگی به بحث گذاشته شد. عــدول از اهداف و اصول اقتصادی تبیین شــده در قانون اساسی، تصلب در عرصه آزاداندیشــی، دوپاره بودن نظام سیاســی و نقــد رویکردهــای سیاســت خارجــی از جمله آســیبها و چالشهایی بود که در دیدگاه کارشناســان حاضر در این نشست مطرح شــد. به گزارش جماران، علیرضا بهشــتی از ســخنرانان این نشست با بیان اینکه ایده پیشــرفت و توسعه اصلیترین آرزو و پایدارتریــن مطالبــه ملــی جامعــه ایرانی باقی مانده است، چارچوب اصول اقتصادیقانوناساسیجمهوریاسامی رابهنظریهتوسعهانسانینزدیکدانست و با بیان اینکه، بویــژه پس از پایان جنگ، شــیوه برنامهریزی توســعه در کشور ما به هیــچ وجه بــا آنچه کــه در قانون اساســی پیشبینی شــده بــود، ســازگاری نداشــته است،گفت:«گاهیهمکهبرخیدولتها خواســتهاند حرکتهایی در جهت ایجاد نوعی از روابط عادالنه را در جامعه ایجاد کنند، متأســفانه به مفاهیم بسیط و ساده از برابری متمســک شــدهاند و حاصل آن همچنــان کــه در نظامهــای نئولیبرالی و نئومحافظهکارحاکمبرجهانامروزاتفاق میافتــد، نابرابریهــا و بیعدالتیهــای بیشــتر بوده اســت.» این اســتاد دانشــگاه بــا تأکید بــر اینکه آنچــه ما در کشــور خود داریــم، به زحمت میتــوان نامش را یک نظام نومحافظهکار یا نئولیبرال گذاشــت و کاریکاتور ناقصی از آن در کشور ما حاکم شــده اســت، افــزود: «مــن نمیخواهــم بگویــم کــه بایــد به ســمت سوسیالیســم رویم،امامیخواهمبگویمکهبنبستها باعث شده که این افراد نیز به بازاندیشی در راهی که آمدهاند، بپردازند.»

ســعید زیبــاکام، دیگر ســخنران این مراسم نیز سخنان خود را به موانع آزادی اندیشــیدن اختصــاص داد و گفــت: «مــا در کشــورمان نوعی رفتارمیکنیم که فرد منتقــد و آزاداندیــش از درون پژمــرده و منصــرف میشــود. در ادامه نیــز فضایی منفــی علیــه پژوهشــگر منتقــد ایجــاد میشــود. در نتیجه فرد منتقد فشــارهای روانشناختی،اجتماعیومالیواقتصادی را تجربــه میکنــد و آزاداندیشــی بــه طور مستمر سرکوب میشود.» زیباکام ادامه داد: «ســرکوب آزاداندیشــی بخــش قابل توجهــی از فرهنــگ ماســت و در جــان مــا عمیقــاً خانــه کرده اســت. باید بســیار تدریجی هرگونه ظهورات آزادی اندیشــه و اندیشــیدن را بویــژه در عرصــه عمومی تحمل کنیم و نسبت به سرکوب آن در هر جا حساس شویم و اعتراض کنیم.»

حمیدرضــا جاییپــور در ســخنانی با بیــان اینکــه گروههــای مختلف در کشــور نظــام جمهوری اســامی را با ســنخهای متفاوتــی توصیــف و تبییــن میکننــد، «حکومــت اســامی» و «مــردم ســاالری دینی» را دو ســنخ متفاوت اما مهم از این انــواع ارزیابی کرد و در تبیین آســیبهای برآمــده از ایــن تفــاوت اندیشــهای گفت: «متأسفانه، بخشی از حکومت کار بخش دیگــر را خنثی میکند. مــن اصاً کاری به مخالفتهــای بیرونــی نــدارم و بحثم در داخل نظام است. یکی به نام دیپلماسی نرمــال این کار را انجــام میدهد و دیگری هم به نــام دیپلماســی اســتثنایی چنین کاری میکنــد.» جاییپــور با بیــان اینکه دوپاره بودن نظام سیاسی بسیار پرهزینه شــده اســت، گفت: «دولت مــوازی خرج باالیی پیــدا کرده و درآمدهــای اقتصادی کان کشور حریف این هزینهها نمیشوند و کارایــی تــا جایی پایین آمده کــه مردم را ناراضیکردهاست...مهمترینکاراساسی که در کشور باید انجام شود، همآوردن این دوپارگــی در نظــام به نفع دولت رســمی اســت. بهتریــن شــیوه بــرای ایــن کار نیــز این اســت که از باال انجام شــود. لذا بسیار خــوب اســت کــه بعــد از 40 ســال کاری انجام شــود که این دوپارگی همآمده و ما نظامی یکپارچــه را به نمایش بگذاریم.» بخش دیگر نشســت بررسی چالشهای انقاب اسامی در دهه پنجم با محوریت استقالنیزباسخنرانیالههکوالییبرگزار شــد. کوالیی با اشــاره بــه تاریخ سرشــار از مداخــات خارجــی کــه ســبب اهمیــت موضوع اســتقال در جامعه ایران شــده است، گفت: «نگاه به شرق ما نباید ناشی از تحریمهایــی باشــد کــه از جانــب غرب وضع میشود. زیرا در چنین حالتی شرق میداند که ما از ســر ناچاری به ســراغش رفتهایــم و در ایــن میــان هــر رفتــاری کــه دوســت دارد بــا ما میکند. از ســر ناچاری به ســراغ شــرق رفتــن، مــا را وارد فضایی میکند که تعیین کننده اصلی آن دیگر ما نیستیم. سیاســت نگاه به شرق این است که ما در عین اینکه به شــرق توجه داریم، غرب را هم داشته باشیم. یعنی هم شرق را داشــته باشــیم هم غــرب را و ایــن دو را متقاباً از هم بترسانیم.» وی در پاسخ به این پرســش کــه آیا میتوان بــرای مقابله بــا اســتبداد از قدرتهــای خارجی کمک گرفت، گفت: «من معتقــدم تاریخ خود درسهــای خوبی میتوانــد در این زمینه بــه ما دهد، تاریخ ما نشــان داده که تقابل روس و انگلیس باعث شده تا جریانهای آزادیخــواه و یــا اقتدارگــرا متناســب بــا رویکردهایی که این دولتها داشــتند، در یکصد سال اخیر به یکی از آنها پناه ببرند. پناه بردن به قدرتهای خارجی نه تنها به شکلی تاریخی بلکه همواره وجود داشته اســت، اما در مقاطع مختلف ثابت شــده که دل نیروهای خارجی برای منافع مردم درهیچسرزمینینسوختهاست.»