ژانر روزنامه نگاری تحلیلی را جدیتربگیریم

روزنامــه ایــران بــه عنــوان پــل ارتباطــی بیــن دولــت و مــردم و بــه صــورت دوســویه بنیانگــذاری شــد و در ابتــدا نیــز ماکتــی بــر مبنــای همیــن امــر طراحــی کردیــم و روش را هــم خبــری – گزارشــی پیریــزی کردیم؛ تا روزنامهای را به انتشــار برسانیم که با تشریح و روایــت اخبــار بتوانــد مســائل را جامعتــر از سایرین منعکس کند. معتقــدم روزنامه ایــران در شــرایط کنونی با توجــه به اهــداف اولیــه، باید خــود را ارزیابی کند، از آن جایی که سیاست روزنامه بر مبنای دوسویه بودن آن است یعنی انعکاسًمطالبات مردم و انعکاس مطالبات به مســئولین دولتی و متقابال تبیین سیاستهای دولت بــرای مردم باید فهمید که در کدام حوزه فعالیت کمتر شــده تا با رفــع چالشهــا بتوان مشــکالت را هم از میان برداشــت. در هفت هزارمیــن شــماره، عملکرد روزنامه از نظر سیاســت کلــی و تبیین سیاســتهای متقابل مردم و دولت، خوب اســت ولی این ســؤال مطــرح اســت که روزنامــه تا چه اندازه توانســته به هــدف و مبنای سیاســت دو ســویه بودن جامه عمل بپوشاند؟ ژانر روزنامه نگاری تحلیلــی حــرف اول را میزنــد و در دنیــای امــروز هــر روزنامــهای ایــن گونه عمل کند موفق میشــود. قطعاً وقتی روزنامهای ســراغ رویدادی رفت و دالیل، چرایی و چگونگی آن را بیان کرد مخاطب خــود بــه خــود پیگیــر و جــذب میشــود. البتــه از روز اول یکــی از سیاستهای تأسیس این بود که به سمت روزنامه نگاری تحلیلی برویــم زیرا هدف اصلی اســم «ایــران» این بود که گســترهای ملی و همگانــی در حــوزه مطالبات مردم و تبیین سیاســتهای دولت داشــته باشــد. امروز روزنامه در مسیر خوبی قرار دارد اما باید خود را بــا مســائل یاد شــده بســنجد زیرا جــای روزنامه نــگاری تحلیلی بسیار کم رنگ است و این ژانر تنها ژانری است که در کل دنیا میتواند کاری کند کــه مطبوعــات روی پــای خود بایستند. ■ راه نجــات مطبوعــات با ورود فضای مجازی بــا بــاز شــدن پــای فضــای مجــازی و بــه تعبیــری وبها در کل دنیا، صنعت مطبوعات دچــار تهدیدی جدی شــد تــا جایــی که در کل دنیا سیاستگذاران این صنعت هر کدام به دنبال راه جدیــدی متفــاوت بــا گذشــته بــرای جــذب مخاطب شدند. در زمینــه سیاســتهای جدیــد در دنیــای امــروز زیاد صحبت شــده ولی میتوان بــا نگاه و زاویــه دید جدیــدی نیز به این موضوع نگریســت. به واقع همه ما در شــبکههای اجتماعی حضور داریم تا پیش از این با یک رســانه خرد یا شــبه رســانه طــرف بودیم اما امــروز هر یک به شــبکههای مختلــف اد میشــویم و از اخبــار مختلف مطلع میشــویم اما آن چه که مهم اســت این نکته اســت که شــبکههای اجتماعی شــبیه رســانههای حرفــهای ماننــد مطبوعــات، ســایتهای تخصصــی، تلویزیون و نظایر آن نیستند. اجتماعــی همه مردم را به هم وصل کرده و ما از دنیای اطالعات بــه دنیــای فکتهــا رفته و به نوعــی در وب 2 بــه تلفنهای همراه کوچ کردیم و ســپس از فکت به پســافکت رسیدیم و به تدریج این نظریه که شبکههای اجتماعی سندیت و مشروعیت ندارند بیشتر جا افتاد. بــرای نمونه دلیــل موفقیت روزنامهای مانند «واشــنگتن پســت» سیاستهای تازه و پیگیرانه آن است و ثابت کرد که مطبوعات در برابر شبکههای اجتماعی قدرتمند هستند. ایــن روزنامــه در خصــوص قضیــه خاشــقجی متفاوت از ســایرین عمــل کــرد، زیرا از ابتــدا تا انتها موضــوع را پیگیری کــرده و خیلی دقیــق و تخصصــی و بــا مطــرح کــردن مــوارد بهطــور مشــخص و رسمی توانست موفق عمل کند. در نتیجه روزنامهها میتوانند موفق باشــند به شرط این که بهطور حرفهای وظیفه خود را درست انجام دهند. در دنیای مطبوعات دو نوع تیراژ وجود دارد، موســمی و حرفهای، بــا ورود فضــای مجــازی تیراژهــای موســمی باقــی نمیمانــد هــر چند در کشــور ما ســرانه مطالعه هم پایین اســت ولــی هیچ وقت در شــرایطی قــرار نگرفتیم که روزنامهها آن چنــان حرفهای عمل کنند و بگوییم که فالن کار و تولید حرفهای انجام شــده ولی مردم اســتقبال نکردنــد، چنانچه روزنامههــا بهطور حرفــهای کار کنند و مطالــب را در فضــای اجتماعی و مجازی هم بازنشــر کنند کم کم راه خــود را پیــدا خواهند کرد. راه روزنامهها بــا ورود تکنولوژیهای نوین ســختتر است، با ورود وب 3 یا همان وب هوشمند (ارتباط شــیء با شــیء و ارتباط انســان با شــیء) شــاهد تغییرات وســیعی خواهیــم بــود، آن چنان که بــا آمدن وب 2، وب 1 به حاشــیه رانده شد همین گونه هم وب 2 با آمدن وب 3 به کنار خواهد رفت.