7000 شماره!

بایــد در یک جامعــه به قول دکتــر کاتوزیــان کلنگــی و کوتاهمــدت زندگــی کنــی تــا متوجــه شــوی که رســیدن به هفت هزارمین شماره انتشار یــک روزنامــه یعنــی چــه؟ البتــه روزنامــه ایــران لزومــاً خط مشی ثابتی نداشته چرا کــه به نوعــی روزنامــه دولت محســوب میشــده اســت و بــه طــور طبیعــی در هــر دولــت و تــا حدودی بازتابدهنــده سیاســتها و خــط مشــیهای آن دولــت بوده و شــاید همین وابســتگی آن به ســمت نهــاد عمومــی قدرتمنــدی مثــل دولت یکی از عوامل بقای آن بوده است. بهطــور قطــع بیشــتر روزنامهنــگاران ترجیــح میدهند که در یک روزنامه با خط مشــی نسبی ثابــت و مســتقل از عوامــل قــدرت، فعالیــت کننــد و ایــن خواســت طبیعــی اســت، ولــی از ســوی دیگــر بایــد واقعیــت را هــم دیــد و اینکه ضعــف نهادهــای مدنی در ایــران و مخالفت با شــکلگیری نهادهــای پایــدار و مقتــدر موجــب میشــود کــه ایــن نهادهــا تحــت حمایتهایی ویــژه متولد و زندگی و رشــد کنند؛ حمایتهایی کــه احتماالً برخی چیزهــا را از آنها میگیرد ولی ممکن اســت چیزهای بیشــتری بــه آنها عرضه کنــد. روزنامه ایران از جمله این نهادهاســت که دســتاوردهایش مهمتر از کاســتیهای آن بوده است. روزنامــهای کــه 4 رئیــس جمهــوری و دولــت را تجربه کرده اســت، ولی کمابیش به علت وجود مجموعهای از روزنامهنگاران حرفهای، توانسته اســت چارچوب به نســبت ثابتــی را در هر چهار دوره از حیــات خــودش داشــته باشــد و از ایــن حیث باید به دوســتان و همکاران روزنامه ایران از ابتــدا تاکنون تبریک گفــت. آنان که روزنامه را فارغ از تعلقات سیاستهای محدود دولتی، به این سطح از کیفیت رساندند. اتفاقــاً روزنامــه ایــران مثــال روشــنی اســت از ایــن ادعــا کــه نهــاد رســانه و روزنامــه حــوزهای مســتقل از سیاســت اســت و بایــد هم مســتقل باشــد. اگــر روزنامــه، اســتقالل ماهیتــی و ذاتــی نداشــت، ممکــن نبــود کــه در چهــار دوره از ریاست جمهوری و با 4 شیوه به نسبت متفاوت روزنامهای با یک جوهر مشــترک چاپ و منتشر شود. نکتــه دیگــری که دربــاره روزنامه ایــران اهمیت دارد و شــاید نقطه قوت آن باشــد، همان نقطه ضعفــش اســت! بــه عبــارت دیگــر، اینکــه یک روزنامه دولتی و ســخنگوی نســبی دولت باشد، طبعاً نقطه ضعف آن اســت، ولی در ایران این وضعیت نقطه قوت نیز محسوب میشود. زیــرا در فضــای بیســخنگویی و هــرج و مــرج رســانهای، مــردم و مخاطبان دوســت دارند که حداقلــی از مواضــع رســمی دولــت را در امــور گوناگــون مطلــع باشــند و از آنجــا که مســئوالن حکومتــی و دولتــی در برابــر روزنامهنــگاران نوعــی تحفــظ دارنــد و حتــی احســاس نگرانــی میکننــد، لــذا در برابر روزنامهای که مشــهور به روزنامــه دولت باشــد بدون لکنــت زبان حاضر خواهند شــد و حداقل میتوانیم مواضع دولت را صریحتر و آشــکارتر از طریق چنین رســانهای پیدا کنیم. علیرغــم همه اینها یک چیز بــرای بنده خیلی عجیــب و تعجــبآور اســت. اینکــه چــرا دولت فعلــی قــدر و ارزش و اهمیــت ایــن روزنامــه را نمیدانــد و کوششــی بــرای حــل مشــکالت آن نمیکنــد. بنــده بهعنــوان یــک خواننــده عادی ایــن روزنامــه معتقــدم کــه یکــی از بهتریــن روزنامههــای کشــور و دارای مطالــب بویــژه گزارشهای خواندنی و جذاب است. در فضایی که صداوسیما در اختیار دولت نیست و حتی به نوعی در تقابل با آن تعریف میشــود، داشــتن چنیــن رســانهای میتواند در معرفی و پیشــبرد سیاستهای دولت بسیار مؤثر باشد. دولتــی کــه از بــدو روی کار آمــدن در ســال ،1392 همــواره بــه لحــاظ ضعــف در سیاســت ارتباطــیاش مــورد نقد بوده اســت، چــرا به دو عنصــر مهــم ارتباطی خــود یعنی ایرنــا و ایران توجــه کافی مبــذول نمیدارد. هرچنــد ایرنا در ماههای گذشــته قدری از انفعــال خبری خارج شــده اســت و میرود که کمکم جایگاه گذشــته خــود در دهــه هفتــاد و پیــش از آن را به دســت آورد، ولــی وضعیــت رو به افــول روزنامه ایران و شــکایاتی کــه روزنامهنــگاران آن از وضعیــت پرداختهــای آن میکنند، قابل درک نیســت. واقعیت این اســت که از نظر یک ناظر خارجی روشــن نیســت که چرا دولت بودجههای کالنی را صــرف امــوری میکنــد کــه بازدهی مناســبی نــدارد و حتــی منفــی اســت، ولی بــرای تقویت نظــام رســانهای خود ایــن قدر تعلــل و کوتاهی میکند. 7000 شــماره گذشــت، امیدواریــم کــه 7000 شــماره دیگــر هم در آیــد، هرچند به ســن بنده و امثــال مــن قــد نمیدهــد. ولــی امیدواریم که بــا تغییــرات جدیــد شــاهد تحولــی اساســی در روزنامه باشیم و آن را همسو با تحوالت فناورانه جدید ببینیم و روزنامه ایران پیشــگام تغییرات جدیــد در عرصــه روزنامهنــگاری دیجیتــال و با فضای جدید باشد.