تانگوی روسیه با پاکستان در غیاب امریکا

نقشهکشــــیهای اخیر سیاسی- لشکری امریکا در افغانســــتان و تأثیری که این رویداد در تعیینوضعیتپاکستاندارد،بیشازهرچیزیموجبنزدیکیوتشریکمساعیروسیه ودولتاسامآبادشدهاست.حتیاگراینعاملدرکارنبود،پاکستانبهعنوانیکدوست وهمراهقدیمیبرایدولتپکنجایگاهخللناپذیریدرسیاستگذاریهایدولتمسکوو روابطبینالمللآنداشتهاست.

اخیراً سه کشور روسیه، چین و پاکستان چند گردهمایی و اجاس مشترک برای برآورد شرایطپیچیدهافغانستانوتبدیلآنبهیکپایهپیشرفتدرروابطفیمابینبرگزارکردهاند و این اجتماعات در پسزمینه کنارهگیری اکثر نیروهای ناتو از خاک افغانستان شکل گرفته اســــت. در حالی که تبعات این گونه کنارهگیریها طبعاً بر جغرافیای سیاســــی کل منطقه تأثیرگذار خواهد بود، هر سه کشور فوق معتقدند بسط همکاریها بینشان نه تنها ضرری بــــرای آنها ندارد، بلکــــه صرفنظر از هر چه در کابــــل روی میدهد، رد پــــای تندرویها را در افغانستان نامحســــوستر خواهد کرد. یک واقعیت تلخ و انکارناپذیر در گستره سیاسی پر هرجومرجافغانستان،جوالنآشکارونهانداعشدرقسمتهایقابلتوجهیازاینکشور است. اکثر آنها به آن دسته از نیروهای داعش تعلق دارند که بر اثر فشارها و اقدامات روسیه، ایران و ترکیه از خاک سوریه و عراق و چند منطقه دیگر خاورمیانه رانده شدند و به ناچار در اطراف کابل و سایر شهرهای کوچک و بزرگ افغانستان سکنی گزیدند. مانورهای مشترک نظامی چین، پاکستان و روسیه نشانگر عزم آنها برای بیرون راندن این نیروهای افراطی از خاک افغانســــتان بوده اما برای انجام این کار دشوار در زمینهای وسیع و غیرقابل بازرسی افغانستان، به عزم و تجمعی عظیمتر از اینها نیاز است. روسیه صرفنظر از هر چه داعش در افغانســــتان و ســــایر نقاط خاورمیانه انجام داده و میدهد، در حال بسط همکاریهای سیاسی و نظامیاش با پاکستان بوده و داعش مثل یک عامل ترسناک عمل کرده و دولت اسامآباد را به همسویی هر چه بیشتر با سران کرملین سوق داده زیرا آنها مطمئن هستند بــــا حمایت والدیمیر پوتین، طعمه و قربانی زیادهرویهای داعش نخواهند شــــد. با وجود این و به رغم مشارکت وسیع روسها در عملیات ساماندهی ذخایر گاز در سطح پاکستان، دولت اســــامآباد هرگز از کابوس فجایع برخاســــته از حرکات تروریستی داعش و حامیان آنها رها نبوده و همین مسأله رویکرد بیشــــتر دولتهای اخیر اسام آباد به تدابیری ویژه و متفاوتراسببشدهاست.دولتمسکوهمیشهتأکیدکردهکهحقدولتکابلرابرایاداره افغانستان به شیوههایی که خود میپسندد، محترم میشمرد اما واقعیت امر این است که کرملین حذف جبری و بی واسطه داعش و طالبان را از معادالت سیاسی کابل خواستار بوده و هیچ گاه در این زمینه نرمش نشان نداده است. نقطه خطرزای دیگری که پاکستان برای اشاعهروابطخودباروسیهمایلبهمهاروخنثیسازیآنبوده،چوبالیچرخگذاشتنهای دولتهنددرروابطفوقبودهوباالتفاتبهخصومتدیرینبیندولتهایپاکستانوهند، این مسأله اصاً جای تعجب ندارد و با وجود این پوتین به سران پاکستان قول داده فریب مخالفخوانیهای هند را نخورد و روابطش با پاکستان را بر پایههای عقاید دو طرف ماجرا به پیش ببرد و یک طیف سوم ولو موافق را نیز وارد ماجرا نکند.موضوع دیگر که پوتین قول حل آن را هم داده، یک مناقشه قدیمی اقتصادی بین دولتهای روسیه و پاکستان است. آن مناقشه سبب شد دولت وقت پاکستان حدود 120 میلیون دالر از داراییهای روسیه در پاکستان را ضبط و غیرقابل انتقال اعام کند و صحبتهای فیمابین برای حل موضوع تا این لحظه ثمری نداده اســــت. بر اثر همین مسأله، یک مسیر لولهکشی گاز از شمال به جنوب پاکســــتان که قرار بود با همت روسها صورت پذیرد، متوقف مانده ولی پوتین با توجهبهشرایطجدیددرروابطروسیهودولتاسامآباد،قولازسرگیریعملیاتاینخط لوله را داده است. این چنین است که روابط سیاسی- اقتصادی روسیه و پاکستان به سوی شکوفاییوگسترشپیشمیرودکهپیشتراصاًقابلپیشبینیووصفنبود.

AsiaTimes:عبنم