پاسبان هوشمند میراث سترگ شریعتی

ً زندهیادپورانشریعترضویطبعابهعنوان همسر علی شریعتی شناخته میشود؛ اما او جــدای از ایــن، خــود نیز دســتی از نزدیک بر آتــش فعالیتهــای فرهنگی، چــه در مقام نویســنده و چه بهعنوان مدیر و سرپرســت و ناظر داشته است. تشکیل و سرپرستی «دفتر تدوینوتنظیممجموعهآثاردکترشریعتی» بیــن ســالهای 58 تا پایــان ســال 92 یکی از مهمتریــن کارهای شــریعت رضوی بــود. با امیــر رضایی، مترجم و نویســنده کــه یکی از اعضای این دفتر بوده و با بانو پوران شریعت رضوی همکاری بســیار نزدیک داشته است گفتوگو کردیم تا از خصلتها و ویژگیهای آن زنده یاد بگوید. ■ خانمپورانشریعترضویجدایازاینکه همسر دکتر شــریعتی بودند، خودشان هم در حوزهفرهنگوعلومانسانیفعالبودند.شما بهعنوان کسی که ســابقه همکاری با ایشان را داشــتید، شخصیت مستقل ایشــان را چطور توصیفمیکنید؟ ایشــان پیــش از هر چیز انســانی خیرخــواه و نیکاندیــش بودند. شــاید خیلیهــا ندانند که ســالهای اول انقالب چندین مدرســه در نقاط محروم تهران از جمله مناطق 18 و 19 تأسیس کردند. به لحاظ فرهنگی هم فصل درخشــان زندگــی خانــم شــریعت رضوی، حفظ و انتشــار آثار همسرشان اســت. در آن شرایط پرالتهاب بعد از انقالب که پیر و جوان درگیــر مســائل سیاســی بودند، ایشــان نیک میدانســتند که آثار علمی و فرهنگی باید از گزند روزگار حفظ شود. ■ بخشیازآثاردکترشریعتیراقبلازانقالب مرحوم حسن حبیبی تدوین کرده بودند. کار شماادامهکارآقایحبیبیبود؟ بلــه، ادامــه کار ایشــان بــود. مرحــوم حبیبی هشــت مجموعــه و مــا از مجموعــه نهــم تا سیوپنجم را تدوین و منتشر کردیم. تدبیر و دوراندیشی خانم شریعت رضوی در تحقق کار ما بسیار تعیینکننده بود و این به نظر من یکی از باقیات صالحات ایشان است. ■ بهجزشــمادیگرچهکســانیدرآنگروهکار میکردند؟ مرحــوم مجیــد شــریف، مرحــوم بهمــن علیخانــی و اصغــر اعرابــی که االن خــارج از کشــور زندگــی میکند. این ســه نفر تــا میانه کار و تــا مجموعههای پانزده یا شــانزده با ما بودند؛ اما به جز اینها دو جوان هم به نامهای مهران و حمید تا پایان با مجموعه همکاری داشتند. ■ خانمشریعترضویچطوربهگروهجوان شمااعتمادکردند؟باکدامکارشروعکردید؟ واقعیــت اینکــه ایشــان در آغــاز چنــدان امیــدوار نبودند که ما بتوانیــم کار را پیش ببریــم. اولین کاری که ما دســت گرفتیم، خارج از مجموعه آثار و «اســالم شناسی» معروف به «اسالمشناســی مشــهد» بود. قــرار بــود انتشــارات ســروش منتشــرش کنــد که چــون خیلــی طولــش داد، خانم شــریعت رضــوی کار را بــه مــا ســپردند. شــروع بــه کار کردیــم و انتشــارات کیهان خیلی سریع در 50 هزار نسخه منتشرش کرد که به سرعت هم فروش رفت و تمام شد. ■ وبعدازآنکارمجموعهآثارراشروعکردید؟ بله؛ با «تشــیع علوی، تشــیع صفــوی» که در فهرست آقای دکتر حبیبی یکی از آثار پایانی مجموعه بود و ما آن را آوردیم اول مجموعه و شــروع کردیــم. بعــد از آن بــود کــه خانــم شــریعت رضــوی کامالً به مــا امیدوار شــد و تماماً از ما حمایت کرد. ■ وقتی شــروع بــه کار کردیــد فکــر میکردید موفقیتآمیز باشــد و آن همه مورد استقبال قراربگیرد؟ ابــداً. بعدهــا فهمیدیم که چــه کار عظیمی شده است. یک بار مرحوم دکتر کاظم سامی به مــن گفتند کــه انقالب فرهنگــی اصلی را مجموعه آثاری که شما از شریعتی تنظیم و تدوین کردید، انجام داده اســت. دکتر سامی فکــر میکردنــد 50 نفــر آدم متخصــص و باتجربه پشــت کار هستند و تعجب کردند از اینکه ما چند جوان بیشتر نبودیم. ■ طی دوره همکاری با آن مجموعه، ایدهها و عقاید خانم شریعت رضوی را کجاها به دکتر شــریعتی نزدیک و کجاهــا در تبایــن دیدید؟ آیــا مواردی بود که ایشــان تقابلی بــا ایدههای همسرشانداشتهباشند؟ راســتش در مســائل معرفتــی فکــری مــا مخالفت یا نقدی از ایشان به دکتر شریعتی ندیدیــم. ممکن اســت در زندگی شــخصی داشــته باشــند کــه طبیعــی اســت و حتمــاً داشــتند اما در حوزه اندیشه با دکتر شریعتی هماندیــش بودند. به هــر حال تمهید خانم پــوران شــریعت رضــوی بــرای گــردآوری مجموعــه آثــار شــریعتی از آن کارهــای بزرگــی بود که از یــک آدم به قاعده فرهنگی برمیآیــد. ضمن اینکه ما هــم از رهگذر این کار با اندیشــههای دکتر شــریعتی بیواسطه و مســتقیم همراه شــدیم و از این بابت برای ما به نوعی حکــم آموزش ضمن خدمت را داشت.