مقابله با امریکا؛ کارشناسی یا شعاری
دیــروز همزمان دو خبــر از طــرف مجلســیها بــرای اقدامات تقابلــی در برابر امریکا مخابره شــد؛ اولــی انتشــار جزئیــات ۰۱ طــرح ضدامریکایی بود که توســط فراکسیونی با نام «فراکســیون اقدامات پیشدستانه علیه اقدامات امریکا» تهیه شــده است و دومــی اعــالم خبــر تشــکیل کارگــروه ویژه طراحی اقدامــات متقابل در حوزه قانونگذاریعلیهسیاستهایخصمانه امریکا در مجلس توســط کاظم جاللی، رئیس مرکــز پژوهشهــای مجلس. دو اقدامــی کــه معلوم نیســت ســاز و کار و فرآینــد همپوشــانی و همافزایــی آنهــا چگونهاست.
رهبــر معظــم انقــالب امســال در ســخنرانی نــوروزی خــود در حــرم امام رضــا(ع) فرمودند: «یــک نمونه از شرارتهای امریکا این است که کنگره در دو سال گذشته، 6۲۲ طرح و الیحه علیه جمهوری اسالمی ارائه و یا تصویب کرده اســت که البته بایــد از مجلس خودمان هــم گالیــه و ســؤال بکنیــم کــه مجلس شــورای اســالمی تاکنون چند طــرح و یا الیحه علیــه خباثتهای امریــکا ارائه یا تصویــب کرده اســت؟» عمــده ناظران سیاســی و حتــی خــود مجلســیها ایــن گالیه رهبری را بحق و درســت دانستند و از لزوم تحرک بیشتر نهاد قانونگذاری کشــور در ایــن زمینــه ســخن گفتنــد. ۰۲ فروردینمــاه جمعــی از نماینــدگان مجلــس در نامــهای به رهبــری انقالب اعالم کردند: «فرزندان شما در مجلس شــورای اســالمی جبــران این نقصــان را کــرده و تصمیمات قانونی درخور شــأن ملت انقالب اسالمی را خواهند گرفت.»
امــا حــاال در فاصلــه حــدود ســه ماه از آن نامــه هــر چند در فضــای مجلس تمایلی آشــکار برای پاســخ به اقدامات امریکا علیه ایران دیده میشود اما هنوز نشان چندانی از دو عامل برای اثربخشی ایــن اقدامــات نیســت؛ هماهنگیهــای حداکثری و کار کارشناســی. ناهماهنگی را میشود براحتی از تشکیل دو سازوکار موازی با یک هدف در دل یک نهاد برای یــک اقدام دیــد. دیروز کاظــم جاللی به خبرگــزاری خانــه ملت گفــت که هدف از تشــکیل کارگــروه طراحــی اقدامــات متقابــل در حوزه قانونگــذاری، «مقابله با سیاســتهای خصمانــه امریکا علیه کشورمان» است. او گفته که این کارگروه بــه دســتور علــی الریجانی و متشــکل از کمیســیونهای امنیت ملی و سیاســت خارجــی، قضایی و حقوقــی، اقتصادی، برنامه و بودجه، انرژی، صنایع و معادن، عمــران و مرکــز پژوهشهای مجلس با هدف «طراحــی قوانیــن الزم در جهت مقابله با سیاستهای خصمانه امریکا علیــهًکشــور» تشــکیل شــده. هدفی که دقیقــا روز ســوم اردیبهشــتماه بــرای تشــکیل فراکســیون پیگیــری اقدامــات متقابلرفتارهایخصمانهامریکاعنوان شــده بود. اما هنــوز معلوم نیســت این کارگــروه و فراکســیون کــه هــر دو به یک دلیــل واحــد و بــا هدفــی واحد تشــکیل شــدهاند، قــرار اســت چگونــه اقداماتی هماهنــگ را انجــام دهنــد؟ خصوصــاً اینکــه در ایــن دوگانــه بایــد جایــی هــم برای مجموعه ســومی به نام فراکسیون «مقابلــه با تحریم» بــاز کرد کــه باز هم در همین بستر و به ریاست محمدعلی پورمختار از ۲۲ خردادماه کار خود را آغاز کرده است.
اعضــای هیــأت رئیســه فراکســیون «اقدامات پیشدســتانه علیــه تهدیدات امریــکا» دیروز در بندرعبــاس جزئیاتی از ۰۱ طــرح تهیــه شــده در این مجموعه را تشــریح کردنــد. طرحهایــی کــه روز چهارم تیرمــاه در مجلس اعالم وصول شــدند. نکته اینجاســت که معنــای این موضــوع آن اســت کــه ایــن فراکســیون ظــرف تنهــا دو مــاه بعــد از تأســیس خــود توانســته ۰۱ طــرح در حــوزه مهم، حســاس و تعیینکنندهای چون مقابله بــا تهدیــدات امریــکا تهیه کنــد. آن هم بدون رجوع به مجامع کارشناسی چون مرکز پژوهشهای مجلس. در شرایطی که در طرف مقابل، امریکاییها روی هر تصمیــم خــود در قبال ایران ســاعتها در مراکز کارشناســی خود کار فنی انجام میدهنــد و بــه محاســبات جوانب یک تصمیــم میپردازنــد، آیــا چنیــن نــوع تقابلی در ایران میتواند منجر به نتیجه اثربخش در برابر اقدامات امریکا شود؟ جالب اینکه محمدجواد ابطحی یکی از اعضای هیات رئیسه فراکسیون یادشده دو روز پیــش توصیــه کرده بــود که برای مقابله اثربخــش با تحریمهــای امریکا «بایــد از ارائه طرحهــای آبکی و نیمبند جلوگیری شــود.» این حرف را کسی زده که چندی قبل یکــی از طراحان طرح پر حاشیه «تحریم گوشیهای آیفون» بود کــه گافهــای فــراوان آن باعــث ملغی شــدنش گردید. در ۰۱ طرح مطرح شده جدیــد ایــن طیــف هــم ســرفصلهایی چــون «طــرح تأســیس مــوزه جنایــات امریــکا»، «طرح الــزام دولت در تعیین سرفصل جنایات امریکا در کتب درسی مدارس و دانشــگاهها»، «طرح تشــکیل باشــگاه کشــورهای تحریم شــده توسط امریــکا» و نظایــر دیگــر آن بــه چشــم میخورند که نه پتانســیل اجرایی شدن آنها روشــن و مشخص اســت و نه حتی در صورت اجرای کامل معلوم است که چقدر میتواننــد در عمل باعث کاهش فشارهایامریکاشوند.
اکنــون اقدامــات خصمانــه امریــکا علیه ایران یک واقعیت مسلم و عملی اســت کــه پاســخگویی آن نیاز بــه اقدام عملــی و هوشــمندانه متقابــل دارد و هیچ چشــماندازی برای اینکه اقداماتی بیشــتر شــعارگونه نظیــر ســاخت موزه جنایــات امریــکا بتوانــد در ایــن عرصــه تأثیر بگذارد، وجود ندارد. چه اینکه این دســت اقدامــات در مــواردی حتــی نیاز به قانونگــذاری هم ندارنــد و ایجاد یک توافق ســاده در دستگاههای اجرایی هم برای عملی شدنشان کافی است.
بــا ایــن توصیــف هــر چنــد اهتمــام مجلسیهابرایپاسخبهمطالبهرهبری انقــالب میتوانــد قابل ســتایش باشــد امــا همزمــان باید گفــت که این پاســخ هیچگاه از طریق اتکا به اقدامات موازی، بــدون کار کارشناســی و مطالعــه دقیق و همچنیــن هــم افزایی داخلــی و بدون فاصله گرفتن از اقدامات شعاری و رفتن به سمت محاسبات منطقی و دقیق، باز هم مؤثر نخواهد بود.