سفر «فضایی» برای رهایی از حبس «زمینی»

درباره «زندگی در باال»، فیلم علمی - تخیلی تازهای از کلر دنی فرانسوی

■ عنوان: «زندگی در باال» ■ محصول:کمپانیهای42A،الکاترازفیلمزوپاندورا ■ تهیهکنندگان: اندرولورن، دی جی گوگن هایم و الرنس کلرک ■ سناریست ها: ژان پل فارگو و کلر دنی ■ کارگردان: کلر دنی ■ مدیرفیلمبرداری:یوریکلوسو رابرتپتینسون بعدازتبدیلشدنبهنوستارهجوانسینمادراوایلدههجاریکه بهلطفبازیویدرنقشیکخونآشامعاشقپیشهدرچهارگانهبسیارپرفروش اما احمقانه «گرگ و میش» حاصل آمد، به جای کلیشــه شدن در آن نقش آشنا و تعقیب کردن انبانهای تازه پول، آیندهاش را در همکاری با مستقل سازان و موج نوییهایی جســتوجو کرده که از فرآیند موسوم به «سیستم هالیوود» به شکلی کم یا زیاد دورند. این چنین بوده اســت که پتینسون امریکایی و33 ساله با دیوید کرانن برگ کانادایی و 76 ســاله روی دو فیلم «نقشــههایی به ســمت ستارهها» و «کاســموپولیس» و با دیوید میکود روی فیلــم »the Rover« به همکاری پرداخته و محصول همســویی وی با جیمز گری هم فیلم «شــهر گمشــده زد» بوده است و اینک ســه ماهی اســت که محصول همکاری پتینســون با کلر دنی کارگردان زن 37ســاله فرانســوی هم که فیلمی علمی- تخیلی به نام «زندگی در باال» اســت، روانهپردههاینقرهایشدهوبحثهایتازهایرادرموردفیلمهایفضاییبازکرده که شاید به سطوح «ســوالریس» آندری تارکوفسکی و «ستاره سیاه» جان کارپنتر نرسدوبهاندازه«بینستارهای»ساختهکریستوفرنوالنکمالگرانباشداماجایگاه مناسبیرابرایخوداختیارمیکند. ■ ■ ■ ■ ■ تغییر رویه کلر دنی یک اجتماعیســاز و متخصص کمــدی - رمانتیکهــا یــا ملودرامهــای خانوادگی که ســازنده فیلمهای تحسین شــدهای ماننــد ،)1999( »Beau Travail« «دردسر هر روزه» )2001( و «ماده سفید» )2009( بــوده اندک مدتــی بعد از عرضه اولین فیلمش به زبان انگلیسی اینک به ژانرعلمی-تخیلینیزورودکردهوفیلمی ساخته است که هر چند نه فروش زیادی داشــته و نه عشاق متعددی را در جامعه ســینما برای خــود یافته امــا موضوعی را مطــرح میکند کــه ارزش بیان و بررســی دارد و شاید نسخههای معقولتر از آن به آسانی و با تعداد زیاد ساخته نشوند. ■ حفره سیاه در فیلم «زندگی در باال» رابرت پتینسون نقــش خالفــکار زندانــی شــدهای بــه نــام مونتــی را بــازی میکنــد که به ســان همگنانــش رضایــت میدهــد در یــک مأموریت علمی خطیر به دل فضا برود و ســر از منطقهای موسوم به حفره سیاه درآورد و در ازای آن مجــازات حبس وی نادیده انگاشــته شــود و در صــورت زنده ماندن و بازگشت به کره خاکی به زندگی عادی خود بازگردد و نظارت بر این سفر و نحوه کار موفق مونتی و ســایرین با یک پزشــک (با بازی جولیــت بینوش) و یک زندانــی دیگر اســت و این پزشــک از این فرصــت بــرای انجــام تحقیقــات علمی خــود روی بشــر و واکنشهــای انســان در شــرایط بســیار ســخت زیســتی بهــره میگیــرد و بــا وجــود این، ایــن مأموریت محتــوم رو بــه زوال مــیرود و در نهایــت تبدیــل به یــک آشــوب میشــود و کارها از اداره و کنتــرل همــگان خارج میشــود و مونتــی فقط ایــن دلخوشــی را دارد که در ایــن هنگامه ســخت بــا زن محبوبش ازدواج و از ایــن طریق نعمت پدرشــدن را تجربه کند. پتینســون معتقد اســت «زندگی در باال» بیــش از آنکــه یــک قصــه خیالی باشــد، تصویــری قابــل لمــس از فــردا و شــرح رویدادی است که با قدری تفاوت در آینده نزدیک حادث خواهد شــد زیرا محصول علومجدیدبشرواکتشافاتصورتگرفته و ریســکها و کارهایی اســت که تا چندی پیش غیرمعقول به نظر میرســیدند اما اینــک قدمهایــی الزامــی در راه تحکیم و حفظزندگیهستند. ■ کار براساس صداقت پتینســون که فیلم جدید «خانه روشن» ســاخته رابــرت اگــرز را هــم در نوبــت پخــش دارد و در ســال 2020 در فیلــم تــازه کریســتوفر نوالن هم رؤیــت خواهد شد، میگوید همکاری با کلر دنی او را به ســمت و ســویی برد که همواره در حرفه ســینما در جســتوجوی آن بــوده و بــه دالیلی از آن در گذشــته دور میماند. وی میافزایــد: دنــی از آن دســت هنرمندان نیست که یک بازیگر را به انحای مختلف بــرای بــازی در فیلمهایــش فریــب و به او اطالعــات غلــط بدهــد. وی برعکــس بــا صداقــت و از همان آغــاز دیدگاههای خــودش و امکان و احتمــال جواب دادن فیلــم را مطــرح و از ایــن طریــق راه یــک همکاری مؤثر را ترســیم میکند و از نظر او مهمترین مســأله احترام قائل شــدن کارگردان و هنرپیشهها به ایدههای طرف مقابــل و فراهــم آوردن ملزومــات کار است. با این حال پتینسون معترف است که با خواندن یــک خالصه 02صفحهای از موضــوع فیلــم در ابتــدا چیــزی از مضمــون آن ســردرنیاورده و در نتیجــه طی صحبتهای اولیهاش با دنیز دقیقاً نمیدانســت که چه وضعیتی دارد و چه بایــد بکند. او میافزایــد: حالت یک آدم جاهــل را داشــتم که انــواع صحبتهای علمــی پیرامــون او جریــان داره ولــی هر چه میشنود برایش غیرملموس است. آنچه مرا خوشــبین و به رسیدن به نقطه مطلوب امیــدوار میکرد، ایــن بود که در فضا و محدوده چنین فیلمهایی همیشه آنقدر جا و امکان وجود دارد که به نتایج مورد نظر برسید و فکرتان به پرواز درآید و هر چیزی را سرجایش بنشانید. ■ نقطه تفاهم در عیــن حــال پتینســون به ســبب کار با فیلمســازان متعدد متوجه شــده اســت کــه نبایــد ایدههــا و نــوع نگاه خــودش را بــه کارگردانهــا و سناریســتها تحمیل و چیــزی را وارد بطن داســتان یک فیلم کند که با ماهیت وجودی همکاران ارشد او همخوانــی ندارد. از نظــر او اعتماد وی و دنی بــه یکدیگر و اعتماد تیــم دو نفره آنها به خیل همکارانشان برای رسیدن بــه نقطــهای کــه در آن داســتان فیلم به بهترین شکل قابل ارائه باشد، برای ثمر دادن داســتان فیلــم کفایــت میکــرد و همین اتفاق نیز افتاد. از طرف دیگر وقت زیادی که صرف آمادهســازی بازیگران و قرار گرفتن سایر عوامل متعدد تولید در ریل مناسب شد، همگی را به درجهای از اطالعات و هوشیاری رساند که سازندگان »High Life« بــرای ســاخت هر چه بهتر اثر هنریشــان به آن نیاز مفرط داشتند. پتینســون میگوید: قصه زندانیانی که پا به یک پروژه ناشناخته علمی میگذارند تــا مــدت حبــس خــود را بخرنــد و بواقع آزاد شوند، شاید سوژه تازهای نباشد و در گذشته هم مشــابه آن را دیده باشیم اما دنی بخوبی توانســته جنبههایی خوب و تازه را به آن ببخشد و کارش را به گونهای از آب درآورد که حتی به نظر برسد فیلم جدیــد او اثــری از ژانــر علمــی- تخیلــی نیســت. دامنه امور طوری رها و وســعت مییافت و تنوع کار زمانی بیشتر میشد کــه مــا تمامی جوانــب مختلــف قصه را در بافــت ســکانسها قــرار داده و از آنها تصاویری دنبالهدار و دارای ریتم مستمر میساختیم. از یک ســو ما طبق داستان زندانیانی هستیم که اطالعات بدوی هم نداریم، چه برســد به دانــش فضایی و از جانــب دیگر مردمانی که بــر اثر آموزش مســتمر چند ماهه باید بــه درجات الزم برسند و گلیمشان را در مأموریت محوله به بهترین شکل از آب بیرون بکشند.

■ منبع: Atlanta Journal

تدوینگر: گای لکورن موسیقیمتن:استوارت.ا.استیپلز طول مدت: 110 دقیقه بازیگران: رابرت پتینســون، جولیــت بینوش، آنــدره بنجامین، میاگوت، آگاتا بوزک، الرس ایدینگر، کلیر تــرن، اوان میچل، گلوریا اوبیانیو و ویکتور بانرجی

رابرت پتینسون در نمایی از فیلم «زندگی در باال»